Geri Çekildi: İslam Aile Hukukunda Evlilik Öncesi ve Sonrası Uygulamalarda Kadın-Erkek Eşitliği ve İstisnaları

Yıl 2023, , 495 - 541, 28.07.2023

Lokman Doğan

https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.1236796

Bu makale 15 Temmuz 2024 tarihinde geri çekildi. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kafkasilahiyat/issue/86116/1416839

Öz

Bu çalışmada İslam Aile Hukuku’nda evlilik öncesi ve evlilik sonrası uygulamalarda kadın ve erkekte eşitlik mensubu ve istisnaları Kur’an-ı Kerim, Sünnet ve çeşitli İslam bilginlerinin görüşleri ışığında irdelenmeye çalışılmıştır. Eşitlik kavramı hakkında İslam Aile Hukukunda kendine özgü ifadeler yer aldığı görülmektedir. İslam Aile Hukuku eşitlik kavramından ziyade adalet kavramı üzerinde durmaktadır. İslam Aile Hukuku temel haklarda bütün insanları eşit görmüş fakat yaratılış ile kabiliyetlerdeki farklılıkların göz ardı edilmemesi hususuna dikkat çekmiştir. Bazı durumlarda kişiye hakkını teslimde eşitliği bozan durumların ortaya çıktığı söylenebilmektedir. Özetle, değişen yaşam koşulları, Kur’an ayetlerinin ve hadislerin farklı bakış açılarıyla yorumlanışı söz konusu eşitlilik mefhumu için farklı görüşlere de neden olduğu açıktır. Bu durumlar din ayrılığı, sıhhat, fiziki, cinsiyet, psikolojik farklılıklar vb. gibi unsurlardan kaynaklandığı görülmektedir. Söz konusu belirtilen unsurların zahirde eşitliği bazen bozduğu görülse de İslam Aile Hukuku’nda adaletsizliği önleyen ve aksine adaleti sağlayan unsurlar olarak belirtilmektedir. İslam Aile Hukuku’nda “her eşitsizlik, adaletsizlik değildir” kavramının vurgulandığı söylenebilir. İslam Aile Hukukunda adalet kavramının eşitlik kavramından daha ön planda tutulduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

İslam Aile Hukuku, Evlilik Öncesi, Evlilik Sonrası, Eşitlik, İstisna

Kaynakça

• Ahmed B. Hanbel, Müsned, I, 191.
• Aktan, H., (2002). “Kefâet”, T.D.V.İ.A., C.Xxv, İstanbul, S.167.
• Ateş, S. Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, C.Iı, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, S.276.
• Böke, Emine Gümüş, “İslam Hukukuna Göre Evlilikte Denklik (Kefaet)”, www.Hazargrubu.Org/Hazarakademi/Din/664.Html(03.12.2022).
• Bilmen, Ö. N. (1968)., Hukukı İslamiyye Ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, Bilmen Basımevi, İstanbul, C.Iı, S.74.
• Büyükcoşkun, S. (2012). “Kadın İstihdamı ve Toplumsal Sonuçlarının Analizi”, Dinî Ve Toplumsal Boyutlarıyla Cinsiyet Iı Tartışmalı İlmî İhtisas Toplantısı, İstanbul: 26-27 Mayıs, 36.
• Cin, H., (1988). İslam ve Osmanlı Hukukunda Evlenme, Selçuk Üniversitesi Yay., 2.B., Konya.
• Çakır, L., (2006). İslam Hukuku Kaynaklarında Evlilikte Denklik Meselesi ve Günümüz Türk Toplumundaki Yansıması, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adana.
• Çetiner, B. (1992). Tıp, 2. Baskı, (İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992), 2: 287, 382; 4:141.
• Döndüren, H., (1995). Delilleriyle Aile İlmihali, Altınoluk, İstanbul.
• Heysemî, N. A., (1967). Mecmeu’z-Zevāid ve Menbeu’l-Fevaid, (Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî), 6: 156.
• İbn Hacer, Ebû’l-Fazl Ş., (1912). El-İsābe Fî Temyîzi’s-Sahabe, (Bağdat: Matbaatu’s-Saâde, 1328).
• İbn Hişâm, C. A., (1992). Es-Sîretu’n-Nebevîyye, Nşr. Süheyl Zekkâr, (Beyrut: Dâru’l-Fîkr, 1412.
• İbn Kesîr, (1981). El-Bidāye Ve’n-Nihāye, (Beyrut: Mektebetü’lmeârif), 3: 175, 474; 4:251.
• Fâkihî, E.A. M., (1986). Ahbâru Mekke Fi Kadîmi’d-Dehr ve Hadîsih, Nşr. Abdülmelik B. Abdullah B. Dehiş, (Mekke: Matbaatu’n -Nahdati’l Hadise), 5: 184.
• Karaman, H., (2013). Anahatlarıyla İslam Hukuku, C.Iı, 13. B., Ensar Yayınları, İstanbul.
• Karaman, H., (2013). Mukayeseli İslam Hukuku, C.I, 8.B., İz Yayıncılık, İstanbul.
• Kitab-I Mukaddes, Tekvin 3/6, 12.
• Köse, S. (2015). Genetiğiyle Oynanmış Kavramlar ve Aile Medeniyetinin Sonu, Mehir Vakfı Yayınları, Konya, S.70-73.
• Kur’an-I Kerim, A’raf, 7/26.
• Kur’an-I Kerim, Bakara, 2/287, 2/228.
• Kur’an-I Kerim, Nisa,4/34. 4/58. 4/34. 4/19.
• Kur’an-I Kerim, Ahkâf, 46/15.
• Kur’an-I Kerim, İsrâ, 17/23, 17/32.
• Küçük, Y. E.- Topal, Ş., (2012). “Aile İçi Şiddet ve İslam Hukukundaki Önleyici Tedbirler”, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, Ss.11-41.
• Sahih-İ Buhari, ‘Nikâh’,15. Nafaka’, 1. ‘İman’, 24; ‘Şehâdât’,28. ‘Hibe’, 14. Bed’ü’l- Halk, 7.
• Sahih-İ Müslim, Hac, 147. ‘İman’, 107,108. ‘Zekât’ 88-89. Radâ’ 60.
• Serahsi, M., Edt. Akşit C., (2008). C.V, Gümüşev Yayınları, İstanbul, S.29.
• Süheylî, (1967). Er-Ravzu’l-Ünf Fî Şerhi’s-Sîreti’n-Nebeviyyeti Li-İbni Hişâm, Nşr. Abdurrahman El-Vekîl, (Kahire: Dâru’n-Nasr Li’t-Tıbâa), 4: 126.
• Sünen-İ Ebû Dâvud, ‘Nikâh’, 2-40. “Büyû‘”, 39. “Zekat”, 45.
• Sünen-İ İbni Mâce, Nikâh 3.
• Sünen-İ Nesâi, ‘Nikâh’,14.
• Sünen-İ Tirmizî, Radâ, 10.
• Topaloğlu, B. (1997). “Hakem”, T.D.V.İ.A., C.Xv, İstanbul, S.170.
• Topaloğlu, B., (2013). İslamda Kadın, 21.B., Ensar Neşriyat, İstanbul.
• Şâmî, E. A. Ş., (1990). Sübülü’l-Hüdā Ve’r-Reşād Fi Sîreti Hayri’l-İbād, Nşr. Mustafa Abdülvahid, (Kahire: Vizaretü’l-Evkâf Ve’şüûni’l-İslâmiyye), 11: 203.
• Yeniçeri, C., (2009). Hukukî, Ahlaki, İktisadî, Felsefî Boyutlarıyla ve Günceli ile İslâm Ailesi ve Ev İdaresi; Hz. Peygamber’in Aile Reisliği, Yönetim İlkeleri, Kadın ve Aile Dünyamız, (İstanbul: Çamlıca Yayınları), 40.
• Şirin, Sümeyra, Nisa Suresindeki Kadın Erkek Eşitliği ile İlgili Hükümler Üzerine Yapılan İçtihatlar, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eylül, 2008.