Edebiyat Coğrafyası Bağlamında Harid Fedai'nin "Lefke Sayıklamaları Destanı" Üzerine

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 5, 29 - 42, 31.12.2019

Emin Onuş

Öz

Edebiyat ve coğrafyanın en önemli ortak yanı hiç kuşkusuz insan ile olan ilişkileridir. Coğrafya insan yaşamını belirler. Başka bir deyişle insan bilinci coğrafya ile ifadesini bulur. Edebiyat bilimi de insanı çeşitli yönleri ile ele alırken yegâne kaynağı coğrafyadır. Coğrafya edebiyat eserlerine mekân, içerik oluşturur. İnsanlar daha çok edebiyat yolu ile coğrafyayı şekillendirir ve anlamlandırır. Coğrafya yazar-şairlerin gözünde âdeta bir sahne, penceredir. Hülasa coğrafya bir kaderdir. Yazar ve şairler için coğrafya, insan yaşamını ve kaderini belirleyen en önemli öznedir. Köy, kasaba, şehir ve ülke gibi coğrafik kavramlar edebiyat eserlerinin içeriğini oluşturur. Kimi yazar-şairler âdeta bulundukları coğrafya-mekân ile özdeşleşir ve onu bize çeşitli yönleri ile resmeder. Biz bu çalışmada Kıbrıs Türk kültür ve edebiyatının ulu çınarı merhum Harid Fedai’nin, özdeşleştiği Lefke kasabası hakkında kaleme aldığı “Lefke Sayıklamaları Destanı” nı edebiyat-coğrafyası bağlamında inceleyeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Harid Fedai, Lefke, Edebiyat

Kaynakça

• Ağa, Narin (1996). Kıbrıs Destanları. (Yayımlanmamış Bitirme Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı.
• Ağayev, Elnur (2018). “Lefkeli Harid Hocam”. Güzelim Lefke. Lefkoşa: Tipografart Basım Yayın Ltd.
• Atun, Suna ve Fevzioğlu, Bülent (2003). Kıbrıs Türk Halk Edebiyatında Destanlar ve Ağıtlar Üzerine Bilgiler-Belgeler-Araştırmalar. C.3. Ankara: Samtay Vakfı Yayınları:7.
• Atun, Suna (2009). Kıbrıs Türk Edebiyatı. Lefkoşa: Samtay Vakfı Yayınları:36.
• Beliğ, Kubilay (2007). “Kıbrıs Destanı”. Kır Çiçekleri. Lefkoşa: Ajans Yayın Ltd.
• Buldur, Adnan Doğan vd. (2016). “Dede Korkut Destanlarının Kültür Coğrafyası”. Gaziantep University Journal of Social Sciences. 15 (3). s.925-947. (http://jss.gantep.edu.tr). (Erişim Tarihi: 27.06.2018).
• Çetindaş, Dilek (2014). Yeni Türk Şiirinde Destan. İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
• Demir, Necati (2007). “Türk Destanlarında Çorum”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Volume 1/1, s.72-82. (www.sosyalarastirmalar.com). (Erişim Tarihi: 25.06.2018).
• Erdoğru, Mehmet Akif (2008). “XVIII. Yüzyıl Sonlarında Kıbrıs’ta Avrupalı Konsoloslar ve Tercümanlar”. Kıbrıs’ta Osmanlılar. Lefkoşa: Galeri Kültür Yayınları, s. 239-249.
• Fedai, Harid (1997). “Mehmed Derviş Efendi”. Başlangıçtan Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi (Nesir-Nazım) 9 - Batı Trakya ve Kıbrıs Türk Edebiyatı. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Fedai, Harid (2002). “Tesalya Savaşına Dair Bir Destan”. Kıbrıs Türk Kültürü Bildiriler-I. Ankara: Özyurt Matbaası.
• Fedai, Harid (2005). Kıbrıs Türk Kültürü Makaleler-I. Lefkoşa: Samtay Vakfı Yayınları 13.
• Fedai, Harid (2009). Silik Sayfalar. (Haz: Amber Eker Avcıl). Lefkoşa: Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı Yayımı: 3.
• Fedai, Harid (2011). Kuş-Hasanlar Nâm-ı Diğer Hasan-Bulliler Kıbrıs Eşkıyâsı. Lefkoşa: Ateş Matbaacılık Ltd.
• Hasanoğlu, Ziya (1975). Kıbrıs Atlılar Köyü Destanı. İstanbul: Bozak Matbaası.
• Karatay, Baha Vefa (1988). Yavruvatan Kıbrıs Destanı. İstanbul: Hürses Matbaacılık.
• Kefeli, Emel (2009). “Coğrafya Merkezli Okuma”. Turkish Studies. Volume 4/1-I Winter, s.423-433. (www.turkishstudies.net). (Erişim Tarihi: 20.11.2017).
• Laptalı, Hüseyin (1966). Erenköy Sürüngeni. İstanbul: Say Matbaası.
• Skeat, Walter (1963). An Etymological Dictionary of the English Language. London: Oxford University Press.
• Tavukçu, Orhan Kemal (2013). Harid Fedai Armağanı. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Yayınları.
• ¬Yalçın, Murat (2010). Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. 3. Baskı. C.1. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Vurmay, Ayça (2010). “Edebiyat, Coğrafya ve Uzam: Hardy’nin Yuvaya Dönüş Adlı Romanı”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. s.207-220.
• Yemenicioğlu, İleriş (1973). Erenköy Destanı. Lefkoşa: Ergenekon Yayınları: 5.