KIBRIS/ ALAŠİYA’NIN M.Ö. 2. BİN YILINDA DOĞU AKDENİZ’DEKİ ÖNEMİ VE HİTİTLERLE İLİŞKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 6-7, 85 - 110, 06.04.2021

Tolga Han Arun

Öz

Kıbrıs Adası coğrafi özellikleri ve stratejik konumu nedeniyle tarihin her döneminde önemli bir yer edinmiştir. Ada eskiçağlardan bu yana pek çok isimle anılmakla beraber birçok uygarlığa da ev sahipliği yapmıştır. Bu süreçte hem ekonomik hem de siyasi olarak kendini geliştiren Kıbrıs, her dönemde güçlü olan devletlerin dikkatini çekmiştir. Çalışmamız Kıbrıs’ın önemini arttıran ekonomik kaynakları ve Hititlerin bölge ile ilişkilerini ele alacaktır. Bu süreçte kaynaklarımız Kıbrıs/ Alašiya yerleşimine yönelik yapılmış ikincil çalışmaların yanı sıra Hitit hakimiyetine yönelik kanıt sunan kral yazıtları ve mektuplaşmalar gibi birincil vesikaları içermektedir. Ayrıca arkeolojik çalışmalarda ele geçirilen bulgular da çalışmamıza kaynak oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hitit, Alašiya, Ticaret, Sürgün, Anlaşma

Kaynakça

• Akurgal, E. (2015). Hatti ve Hitit Uygarlıkları. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Alp, S. (1949). Hititlerde Sosyal Sınıf NAM.RA'lar ve İdeogramın Hititçe Karşılığı. Belleten, XIII(50), 245-270.
• Alp, S. (TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları). Hitit Çağında Anadolu. Ankara: TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• Alparslan, M. (2006). Hititlerde Ticaret: Hitit Yazılı Kaynaklarının Bir Yorumu. R. S. C. Pulak içinde, Uluburun Gemisi 3000 Yıl Önce Dünya Ticareti (s. 383-385). Bochum: Ege Yayınları.
• Alparslan, M. (2010). Eski Anadolu’da Ticaret (M.Ö. II. Binyıl). İstanbul: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• Alparslan, M. (2019). Bir İmparatorluğu Ayakta Tutabilmek: Ekonomi ve Ticaret. M. Doğan-Alparslan, & M. Alparslan içinde, Hititler Bir Dünya İmparatorluğu (s. 261-271). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Beksaç, E. (2000). Kıbrıs ve Deniz Kavimleri’nin Gerçeği. Üçüncü Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi, (s. 169-183). Kıbrıs.
• Belli, O. (2004). Anadolu’da Kalay ve Bronzun Tarihçesi. Antalya: Pera Müze Yayınları.
• Bryce, T. (2003). Hitit Dünyasında Yaşam ve Toplum. Ankara: Dost Kitapevi.
• Dinçol, A. (2009). Hitit Siyasal Tarihinin Ana Hatları. M. Alparslan içinde, Hititolojiye Giriş (s. 96-105). İstanbul: Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü.
• Ertürk, M. (2018). Tarih, Kültürel ve Turistik Değerleri ile Kıbrıs. İstanbul: Nobel Bilimsel Eserler.
• Ezen, A. (1976, Ocak). İlkçağ Tarihinde Kıbrıs. Belleten, XL(157), 93-135.
• Gale, N. H., & Stos-Gale, Z. A. (2006). Uluburun Batığı Bakır Külçelerinin Kaynak Analizi ve Geç Tunç Çağı’nda Akdeniz2de Metal Ticareti. R. S. C. Pulak içinde, Uluburun Gemisi 3000 Yıl Önce Dünya Ticareti (s. 119-133). Bochum: Ege Yayınları.
• Güterbock, H. (1967). The Hittite Conquest of Cyprus Reconsidered. Journal of Near Eastern Studies, 73-81.
• Hauptman, A. (2006). Tunç Çağı’nda Madenciliğin Boyutları. R. S. C. Pulak içinde, Uluburun Gemisi 3000 Yıl Önce Dünya Ticareti (s. 477-484). Bochum: Ege Yayınları.
• Kınal, F. (1963). Ugarit Krallarının Tarihi. Tarih Araştırmaları Dergisi, 1-15.
• Kınal, F. (1964). İlk Çağlarda Kıbrıs. Belleten, XXVIII(109-112).
• Kınal, F. (1967). Yamhad Krallığı. Tarih Araştırmaları Dergisi, 195-211.
• Kınal, F. (1970). Gelidonya İngotları. Atatürk Konferansları (s. 119-130). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kınal, F. (1991). Eski Anadolu Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kızılduman, B. (2008). Kıbrıs’ta Nitovikla Çevresine İlişkin Yeni Bulgular. A. E. Öktü, S. Günel, & U. Deniz içinde, Batı Anadolu ve Doğu Akdeniz Geç Tunç Çağı Kültürleri Üzerine Yeni Araştırmalar (s. 159-166). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi.
• Macqueen, J. (2015). Hititler ve Hitit Çağında Anadolu. Ankara: Arkadaş Yayınevi .
• Müller-Karpe, A. (2006). Hititler’de Metal Külçeler. R. S. C. Pulak içinde, Uluburun Gemisi 3000 Yıl Önce Dünya Ticareti (s. 487-494). Bochum: Ege Yayınları.
• Reyhan, E., & Cengiz, T. (2015). Eskiçağ Tarihi ve Uygarlığı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları .
• Sadrazam, E., & Erhan, H. (2019). Kıbrıs Yapı Teknolojisine Hitit Etkisi: Alaşya/Enkomi Örneği. I. Uluslararası Kıbrıs’ta Osmanlı Öncesi Türkler Sempozyumu (s. 47-76). Lefkoşa: Hiperyayın.
• Taş, İ. (2008). IV. Tudhaliya Asur Devleti’ne ve Suriye’deki Vassal Krallıklara Yönelik Politikası. İstanbul: Arkeoloji Sanat Yayınları.
• Taş, İ. (2010). Geç Tunç Çağı’da Doğu Akdeniz Bölgesindeki Deniz Ticaretinde Deniz Taşımacığını İşler ve Aktif Hale Getiren Yönetim ve Kontrol Sistemlerinden Bahsedilebilir mi? XVI Türk Tarih Kongresi’nde (s. 145-162). Ankara: TTK.
• Ünal, A. (2002). Hitit Devrinde Anadolu. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Ünal, A. (2014). Eskiçağ Anadolu Toplumlarında Puduhepa ve Zamanı Kadın Anayanlı Bir Hitit Kraliçesi. Çorum: Hitit Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları.
• Ünal, C. C. (2000). Bronz Çağda Deniz Ticaret ve Kıbrıs. Üçüncü Uluslararası Kıbrıs Araştırmaları Kongresi, (s. 185-199). Kıbrıs.
• Voskos, I., & Knapp, B. (2008). Cyprus at the End of the Late Bronze Age: Crisis ande Colonization or Continuity and Hybridization? American Journal of Archaeology, 669-684.
• Westbrook, R. (2008). Personal Exile in the Ancient Near East. Journal of the American Oriental Society, 317-323.
• Yiğit, T. (1996). Hitit Kral Ailesi Üyelerinin Siyasal Etkinliği Üzerine. Tarih Araştırmaları Dergisi, 18(29), 233-245.