Motherhood as a Symbol of Status: The Evaluation of the Motherhood from Working and Educated Women’ Perspective

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 46 - 60, 30.06.2024

Burcu Doğan Koçak

Öz

In the traditional societies, the primary duty of a woman has been to raise her children. Especially in patriarchal societies, the woman is expected to be a good wife, a good mother, to prioritize raising her children and to make all kinds of sacrifices for those purposes. The position of motherhood as a role in the society and the process of women internalizing this role have always been socially important matters of discussion and form the main focus points for this research. This study aims to examine women evaluations of themselves and their fellows about maternity within the framework of social norms and values. This study will investigate women's views on the impact of motherhood on women and its value in the society through women perspective. The participants of the research consist of 10 women, between 30-40 years of age, married, graduates of college, working, mothers and non-mothers living in Istanbul. The researcher conducted in-depth interview to collect data.
The findings of the research revealed that all participants considered motherhood as a symbol of status and believed that it is the general view in the society. All participants stated that motherhood is considered sacred in Turkish society. Being a mother and being a woman are two different concepts and motherhood has priority over femininity. While the participants with children stated that motherhood is an instinctive phenomenon, some of the non-mothers stated that they disagree. All the participants share the same opinion that motherhood is not a profession.
As a result, the opinions of women about motherhood were examined in this study and the results revealed that both mothers and non-mothers’ opinions about maternity and femininity are similar. This study is consistent with other studies in the literature and contribute to the field to examine motherhood from gender roles perspective.

Anahtar Kelimeler

motherhood, femininety, gender, status

Bir Statü Olarak Annelik: Çalışan ve Eğitimli Kadınların Gözünden Anneliğin Değerlendirilmesi

Öz

Geleneksel toplumlarda çağlar boyu kadının birincil vazifesi anne olmak çocuklarını yetiştirmek olarak kabul görmüştür. Özellikle ataerkil toplumlarda toplumsal cinsiyetin de öğretileriyle kadının iyi bir eş, iyi bir anne olması çocuklarını yetiştirmeyi önceliği edinmesi ve bu uğurda her türlü fedakarlığı yapması beklenmiştir. Kadına verilmiş olan annelik rolünün kadınları toplumda nasıl konumlandırdığı, kadınların anneliği nasıl anlamlandırdıkları ve içselleştirdikleri dönemlere göre farklılık gösteren ama gündemini hep koruyan toplumsal açıdan önemli bir tartışma konusu olmuştur. Bu çalışmada, toplumsal norm ve değerler çerçevesinde kadınların kendilerini ve hemcinslerini annelik üzerinden değerlendirip değerlendirmedikleri ve bu kavrama yükledikleri anlamlar öğrenilmeye çalışılacaktır. Bu çalışmada kadınların gözüyle annelik konusunun kadınlar üzerindeki etkisini ve onların değerlendirmesiyle toplumdaki yerini/önemini incelenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla yaşları 30-40 arasında olan, evli, en az üniversite mezunu, çalışan, İstanbul’da yaşayan anne olan ve olmayan 10 katılımcı ile nitel araştırma yöntemlerinden derinlemesine görüşme tekniği ile veri toplanmıştır.
Elde edilen araştırma bulguları tüm katılımcıların anneliği statü olarak değerlendirdiklerini ve toplumdaki genel algının da bu şekilde olduğuna inandıklarını ortaya koymuştur. Tüm katılımcılar Türk toplumunda anneliğin kutsal kabul edildiğini, anne ve kadın olmanın farklı kavramlar olduğunu ve anneliğin kadınlıktan öncelikli olduğunu belirtmişlerdir. Anne olan katılımcılar anneliğin içgüdüsel bir olgu olduğunu belirtirken anne olmayanların bir bölümü ise bu görüşe katılmadıklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların tümünün anneliğin bir meslek olmadığı konusunda ise hemfikir oldukları görülmüştür. Sonuçlar anne ve kadınlığa dair anne olan ve olmayan katılımcıların görüşlerinin benzerliğini ortaya koymuştur. Alanyazındaki diğer çalışmalar ile tutarlı olan bu çalışmanın, annelik olgusunu toplumsal cinsiyet temelinde kadınların gözünden incelemesi bakımından alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

annelik, kadınlık, toplumsal cinsiyet, statü

Kaynakça

• Aytaç, A. M. (2007). Ailenin serencamı. Dipnot Yayınevi.
• Badinter, E. (2017). Kadınlık mı annelik mi? (A. Ekmekçi, Çev.). İletişim Yayınları.
• Bayraktar, S. (2011). Makbul anneler müstakbel vatandaşlar: Neoliberal beden politikalarında annelik. Ayizi Yayınları.
• Bora, A. (2012). Kadınların sınıfı: Ücretli ev emeği ve kadın öznelliğinin inşası. İletişim Yayınları.
• Bora, A., & Üstün, İ. (2005). Sıcak aile ortamı: Demokratikleşme sürecinde kadın ve erkekler. TESEV Yayınları.
• Chodorow, N. (1979). The reproduction of mothering: Psychoanalysis and the sociology of gender. University of California Press.
• Creswell, J. W. (2016). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (S. B. Demir, Çev.). Eğiten Kitap.
• Donovan, J. (2013). Feminist teori. İletişim Yayınları.
• Engwall, K. (2011). Childfreeness, parenthood, adulthood. Scandinavian Journal of Disability Research, 16(4), 333-347.
• Gezer-Tuğrul, Y. (2019). Toplumsal cinsiyet bağlamında kadınların annelik deneyimleri üzerine bir saha çalışması. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi.
• Gilmore, D. (1999). Manhood in the making: Cultural concepts of masculinity. Yale University Press.
• Gittins, D. (2011). Aile sorgulanıyor (T. Erdem, Çev.). Pencere Yayınları.
• Güdücü, B. (2018). Biyolojik cinsiyet ve toplumsal cinsiyet. In D. Şenol & H. E. Kaya (Eds.), Toplumsal cinsiyet sosyolojisi (s. 13-33). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Hançer, A. (2018). Toplumsal cinsiyet öznesi olarak kadının ‘annelik’ kimliğine eleştirel bir bakış. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 2, 177-202.
• Hooks, B. (2016). Feminizm herkes içindir (E. Ardın, B. Kurt, Ş. Özgün, & A. Yıldırım, Çev.). BGTS Yayınları.
• Karaoğlan, S. (2018). Dini inanç ve tutumların doğurganlık üzerindeki etkileri (Van ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Maier, C. (2015). No kid: Çocuk yapmamak için 40 neden. Esen Kitap.
• Özbay, F. (1992). Türkiye'de kadın olgusu. In N. Arat (Ed.), Say Yayınları.
• Özbay, F. (2017). Dünden bugüne aile, kent ve nüfus. İletişim Yayınları.
• Kerestecioğlu, İ. (2014). Mahremiyetin fethi: İdeal aile kurgularından ideal aile politikalarına. In U. Dufner & S. Sevim (Eds.), Başka bir aile anlayışı mümkün mü? (s. 10-12). Heinrich Böll Stiftung.
• Ramazanoğlu, C. (1998). Feminizm ve ezilmenin çelişkileri (M. Bayatlı, Çev.). Pencere Yayınları.
• Sancar, S. (2012). Türk modernleşmesinin cinsiyeti. İletişim Yayınları.
• Sever, M. (2015). Kadınlık, annelik, gönüllü çocuksuzluk: Elisabeth Badinter’den Kadınlık mı annelik mi? Tina Miller’dan Annelik duygusu: Mitler ve deneyimler ve Corinne Maier’den No kid üzerinden bir karşılaştırmalı okuma çalışması. Fe Dergi, 7(2), 72-85.
• Şenol, D. (2018). Toplumsal cinsiyet ve medya. In D. Şenol & H. E. Kaya (Eds.), Toplumsal cinsiyet sosyolojisi (s. 311-330). Lisans Yayıncılık.
• Yuval-Davis, N. (2010). Cinsiyet ve millet. İletişim Yayınları.
• Yücebaş, S. (2019). Kadının imkânsız tamlığı olarak annelik: Reklamlarda anneler. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 31, 577-600.