SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK BAĞLAMINDA ŞİLE KENT DOKUSU ANALİZİ: CAMCI VE ÇAVUŞ AHMET CAMİİ SOKAK ÖRNEKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 18 - 32, 31.12.2021

Remziye Güner

Öz

Bu çalışmanın yapılma sebebi, koruma kavramının 1990 yılında yasal olarak ilk kez gündeme geldiği Şile ilçesinde,
koruma ve sürdürülebilirlik sisteminin bugüne kadar uygulamaya geçirilememiş olmasıdır. Çalışmanın amacı, bu
sistemin işlemesini sağlayacak ilkeleri belirleyerek bir çözüm önerisi geliştirmek ve ilçenin başarılı bir korunmuşluk
örneği haline gelmesine katkıda bulunmaktır. Çalışmada yapılan ayrıntılı tespitler ve geliştirilen öneriler, örnek olarak
seçilen iki sokak ile sınırlandırılmıştır. Ancak çalışmada ortaya çıkarılan ilkeler, korunmaya değer yapıların bulunduğu
tüm sokaklar için geçerlidir. Çalışma kapsamında sürdürülebilirlik kavramına, Şile ilçesinin genel özellikleri
kapsamında fiziksel durumu, tarihçesi, sosyoekonomik yapısı ve ilçedeki anıtsal yapılara değinilmiştir. Çalışmada
belirlenen alanın konumu, özellikleri ve Şile açısından öneminin anlatılmasının yanı sıra, bu alan ve yakın çevresinde
yapılan tescil, kullanım ve özgünlük durumu analizleri ile elde edilen sonuçlar yer almaktadır. Ayrıca, çalışma alanı ve
yakın çevresinde bulunan tescilli yapıların modern işlevlere uyarlanması ile ortaya çıkan sorunlar da ele alınmıştır.
Çalışma alanında öncelikle bu bölgedeki yapıların karakteristik mimari elemanları, plan özellikleri ve yapım
tekniğinden bahsedilmiştir, çalışma alanının genel durumuna dair tespitlere (tescilli yapılara ait envanter çalışması ve
yapıların kullanıcılarıyla yapılan anket çalışması ile elde edilen veriler) yer verilmiştir. Son bölüm, çalışılan bölge için
geliştirilen koruma önerilerine ayrılmıştır. Öneriler, yapı sahiplerinin bilinçlendirilmesi ve desteklenmesi, yerel
yönetim ve sivil toplum kuruluşları ile ilgili öneriler, sokak ölçeğinde koruma önerileri ve yapı ölçeğinde koruma ve
yeniden işlevlendirme önerileri olarak ayrı başlıklar halinde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şile, Türk evi, Kentsel doku, Kentsel koruma, Sürdürülebilirlik

ANALYSIS OF URBAN FABRIC OF SILE IN THE CONTEXT OF SUSTAINABILITY: EXAMPLES OF CAMCI AND ÇAVUŞ AHMET CAMİİ STREETS

Öz

The tempting reason of this work is, the fact that a system about conservation and maintainability did not come into
effect in Sile since the year 1990 the date the concept of conservation has become a legal topic for the first time in town.
The work has a purpose of suggesting a solution for the system to work, while determining the leading principles. The
detailed determinations and suggestions in this paper are focalized on a zone of two streets. However, the principles
determined are valid for all the streets of Sile where registered buildings take place. This work consists of the definition
of “sustainability” and determination of the physical situation, history, socioeconomic structure and the monumental
buildings of Sile. Besides the location, specifications and the importance of the research zone are determined, the
analysis of registration, function and originality of the buildings and problems of buildings, which are adapted to
modern functions, are also schematized. About the research zone, the architectural characteristics and planning and
constructional specifications are determined, and the determinations about the general situation of the zone are
presented, such as inventory studies of the registered buildings and the results of the questionnaire filled by the
habitants. Finally, conservational suggestions for the zone have been determined. The suggestions are branched with
titles such as awareness raising and supporting the habitants, suggestions about the role of local authority and
nongovernmental organizations, conservational principles for the streets and the buildings with new functions.

Kaynakça

• Adamantidu, N., Papastatos Y. (2010). Mübadele öncesinde Şile’de yaşam. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Aksel, A. (1995). Şile. Dünden bugüne İstanbul ansiklopedisi. (Cilt. 6, ss. 113). İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Alper, M. (1996). Şile’nin turizm geleceği, Arkitekt, 434.
• Alman Arkeoloji Enstitüsü Fotoğraf Arşivi (1920). 1920 tarihli Şile haritası, Alman Arkeoloji Enstitüsü, Almanya Başkonsolosluğu, İstanbul.
• Arseven, C. E. (1928). Türk san’atı. İstanbul: Türk Ocakları Yayınları.
• Boré (1840). Correspondance et mémoires d’un voyage en Orient. Paris: Olivier-Fulgence.
• Can, A. (2014). Yerel yönetimler ve kültür politikaları bağlamında İstanbul’da kentsel koruma sorunsalına sürdürülebilir çözüm önerileri, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5, 55-81.http://193.140.143.67/handle/11424/3662
• Cuinet, V. (2001). La Turquie d’Asie, géographie administrative statistique et raisonné de chaque province d’Asie mineure. İstanbul: Vilayet de Constantinople et mutessarriflik d’ismidt.
• Çakır, Soydaş, H. (2021). Konut tasarımında etkili olan faktörler ve geleneksel mimari yaklaşımlar: Şile’de bir konut örneği, Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 6, 485-502. https://doi.org/10.26835/my.894461
• Geoatlas. (2013). İstanbul ilçeler haritası [Harita]. Erişim adresi: http://www.map-of-turkey.co.uk
• Göktaş, A. (1992). Şile’de tarihsel araştırma ve çevre koruma çalışmaları (Hamamdere ve Balibey mahalleleri) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kaya, M. (2007). XIX. yüzyılda İzmit (Kocaili) sancağının demografik durumu ve iskân siyaseti, Tarih Araştırmaları Dergisi, 41, 59-80. DOI: https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000394
• Kolektif (1982). Şile. Yurt ansiklopedisi. (Cilt. 5). İstanbul, Anadolu Yayıncılık.
• Körlü, E. (2020). Kentsel sit alanlarında sürdürülebilir koruma-geliştirme için bir model önerisi: Adana Tepebağ-Kayalıbağ mevkii (Yayımlanmamış doktora tezi). Konya Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Konya. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/212775
• Küçükerman, Ö. (1973). Anadolu’daki geleneksel Türk evinde mekân organizasyonu açısından odalar, İstanbul: T.T.O.K. Yayınları
• Öksüz, Kuşçuoğlu, G., Taş, M. (2017). “Sürdürülebilir Kültürel Miras Yönetimi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Yalvaç Akademi Dergisi, 2, 58-67. https://dergipark.org.tr/en/download/articlefile/ 376671
• Serkaya Doğan, Ö., Gökburun, İ. (2019). “İstanbul’da Köyden Mahalleye Evrilen Yerleşmeler”, Coğrafya Dergisi, 39, 73-87. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/874106
• Sözen, M. (1996). “Şile’nin ışığı İstanbul’a vuruyor”, Arkitekt, 434.
• Teker, T. (1992). Şile’de Tarihsel Araştırma ve Çevre Koruması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• TÜİK, (2021). 31 Aralık 2020 tarihli adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları, https://data.tuik.gov.tr
• Türkoğlu, İ. (2020). Sürdürülebilir kalkınmada kültür mirasının yeri ve önemi, Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 20, 117-143. https://doi.org/10.33207/trkede.692194
• Ulugün, Y. (2008). Seyahatnamelerde Kocaeli ve çevresi, İzmit: İzmit Rotary Kulübü Kültür Yayınları.