Fiziksel ve Sosyal Açıdan Bir Kent Merkezine Genel Bakış: Kırklareli Kenti Örneği

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 80 - 93, 31.12.2023

Fürüzan Aslan , Oğuz Ateş , Engin Kabataş

Öz

Ekonomik, kültürel, politik, sosyal ve psikolojik boyutların bir araya gelmesiyle oluşan, tarihsel ve coğrafi bağlam içinde anlam kazanan kentler, sadece fiziki yapılar olarak tanımlanmamaktadır. İç içe geçmiş bu sistemler bütünü kentleri gizemli kılmaktadır. Ancak kentin tüm parçalarını anlamanın aynı derecede zor olduğunu söylemek mantıklı değildir. Kentin bazı bölümlerini anlamak oldukça basitken, bazı çok boyutlu katmanlaşmış bölümlerini açıklamak oldukça zordur. Kent merkezi de kentin anlaşılması oldukça zor olan bölümlerinden biridir.
Bu çalışmada; kent merkezlerinin temel bileşeni olan hizmet faaliyetlerinin çokluğu ve çeşitliliği nedeniyle zorlaşan kent merkezini anlama ve anlatma sürecini, Kırklareli kent merkezinin fiziksel ve sosyal açıdan incelenmesi ile anlatılması hedeflenmektedir. Ayrıca, Kırklareli ilinin kentsel planlama ve tasarımında kent merkezinin neden önemli olduğuna ilişkin tartışmalar da bu doğrultuda ele alınmıştır. Bu kapsamda çalışmanın hedefine yönelik doluluk-boşluk, bina fonksiyonları, zemin kat kullanım, yol tipolojileri ve kapalılık durumları, yaya aktiviteleri, araç-yaya yoğunlukları ve duyu analizleri ile zihin haritası çalışmasına yönelik mekânsal analizler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen analiz bulguları, Kırklareli kenti için kentsel planlama ve tasarım önerileri ve kentin kimliğine yönelik önemli verileri içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kent merkezi, Kırklareli, fiziksel ve sosyal altyapı.

An Overview of An Urban Center in Physical and Social Terms: Kırklareli Example

Öz

Becoming meaningful within the historical and geographical context, formed by the adunation of the economic, cultural, political, social and psychological aspects, cities are not only defined as the physical structures. These entire intertwined systems mystify the cities. However, it would not be logical to state that it is equally difficult to comprehend the entire parts of the city. Certain parts of the city are quite simple to comprehend, while certain multidimensional-stratified parts are quite difficult to explain. Urban center is one of the parts of the city which is highly difficult to understand.
In this study, the review of the urban center of Kırklareli in physical and social terms and the service activities, the fundamental component of the urban centers, complicates the process of understanding and describing the urban center due to its great quantities and varieties. Moreover, the discussions related to the reasons why the urban center is of utmost importance within the urban planning and design of the province of Kırklareli have been addressed accordingly. In this context, spatial analyzes for occupancy-vacancy, building functions, ground floor usage, road typologies and closure situations, pedestrian activities, vehicle-pedestrian densities and sensory analysis and mind map study were carried out for the target of the study. The analysis findings obtained include urban planning and design recommendations for the city of Kırklareli and important data regarding the identity of the city.

Anahtar Kelimeler

Urban center, Kırklareli, physical and social overwiev.

Kaynakça

• Aliağaoğlu, A. & Mirioğlu, G. (2020). Urban Identity of Balıkesir. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 374-399.
• Bakan, K. & Konuk, G. (1987). Türkiye’de Kentsel Dış Mekanların Düzenlenmesi, Ankara: Tübitak Yapı Araştırma Enstitüsü.
• Bourne, L. S. (1971). Internal Structure of the City: Readings on Space and Enviroment. Newyork: Oxford University Press.
• Chapin, S. (1995), Urban Land Use Planning (4th Edition), University of Illinois Press.
• Çınarı, S. (2005). Meydanlardaki Tarihi Değişimler ve Günümüze Yansımaları, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 55(1), 113-121.
• Demircan, N. (2010). Mevcut ve Öneri Kentsel Dönüşüm Projelerinin Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi: Erzurum (Unpublished Doctoral Dissertation). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Erzurum.
• Girouard, M. (1985). Cities and People. New Heaven: Yale University Press.
• Güler, T., Şahnagil, S. & Güler, H. (2016). Kent Kimliğinin Oluşturulmasında Kültürel Unsurların Önemi: Balıkesir Üzerine Bir İnceleme. PARADOKS Economics, Sociology and Policy Journal, 11,(Özel Sayı), 85-104.
• Işınkaralar, Ö. & Varol, Ç. (2021). Kent Merkezlerinde Ticaret Birimlerin Mekânsal Örüntüsü Üzerine Bir Değerlendirme: Kastamonu Örneği. Journal of Architectural Sciences and Applications, 6 (2), 396-403.
• Kaypak, Ş. (2010). Antakya’nın Kent Kimliği Açısından İrdelenmesi. Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, 7(14), 373-392.
• Levent, T. (2007). Spatial Organization of Service Activities in Ankara (Unpublished Doctoral Dissertation). ODTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Levent, T. (2017). Kent Merkezi ve Planlama. In Özdemir, S., Özdemir Sarı, Ö. B. & Uzun, N. (Eds.), Kent Planlama (1th ed., pp. 193-212). İmge Kitabevi.
• Mayer, H. M. & Koln, C. F. (1959). Readings in Urban Geography. Chicago: University of Chicago Press.
• Ministry of Environment and Urbanization. (2020). Kırklareli Province Environmental Status Report for the Year 2019. Kırklareli Governorship, Provincial Directorate of Environment and Urbanization, Eia, Permission and Audit Branch Directorate. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/kirklarel-_-cdr2019-20200708151830.pdf
• Ministry of Environment and Urbanization. (2021, June). Kırklareli. Republic of Türkiye, Minister of Environment and Urbanization, Kırklareli Provincial Directorate of Environment and Urbanization. https://kirklareli.csb.gov.tr/genel-bilgiler-i-3772.
• Ministry of Environment, Urbanisation and Climate Change. (2023). Kırklareli Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü. https://kirklareli.csb.gov.tr/genel-bilgiler-i-3772
• Morris, A. E. J. (1994). History of Urban Form. Dorchester: Pearson Education Limited.
• Nelson, H. J. (1969). The Form and Structure of Cities: Urban Growth Patterns. Journal of Geography, 68(4), 198-207.
• Osmay, S. (1998). 1923’den Günümüze Kent Merkezlerinin Dönüşümü. In Sey, Y. (Eds.), 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık. Tarih Vakfı Yayınları.
• Önem, A. B. & Kılınçaslan, İ., (2005). Haliç Bölgesinde Çevre Algılama ve Kentsel Kimlik, İTÜ Dergisi/A, Mimarlık Planlama ve Tasarım, 4(1), 115-125.
• Özdemir Sönmez, N.F. (2021). Kentlerin Fiziki Yapısı - Kent Merkezleri [PowerPoint slides]. Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/27314/mod_resource/content/0/NOT%206.pdf
• Sağlık A., Sağlık E. & Kelkit A., (2014). Kentsel Donatı Elemanlarının Peyzaj Mimarlığı Açısından İrdelenmesi: Çanakkale Kent Merkezi Örneği. 1. Uluslararası Kentsel Planlama-Mimarlık-Tasarım Kongresi, Kocaeli, Türkiye.
• Sennett, R. (2011). Ten ve Taş (4th Edition). Metis Yayıncılık.
• Tanrıbir, E. & Akten, M. (2020). Isparta Kent Merkezinin Mekânsal Algı Değerlendirmesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 5(2), 165-180. Doi: 10.30785/mbud.695520.
• Taşçı, H. (2014). Bir Hayat Tarzı Olarak Şehir, Mekân, Meydan. İstanbul: Kaknüs Yayınları, İstanbul.
• TÜİK (2022). “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları 2022”, Türkiye İstatistik Kurumu https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr
• Wycherley, R. E. (1993). Antik Çağda Kentler Nasıl Kuruldu?. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Uysal, M. (2010). Tarihsel Süreçte Geleneksel Konya Çarşısı İçin Bir Mekânsal Analiz. Millî Folklor, 22(86), 149-162.
• Zucker, P. (1959). Town and Square: Form the Agora to the Village Green. Newyork: Columbia University Press.