HALKBİLİMSEL METAETİK KURAM İLE TÜRK MİTOLOJİSİNDE ZAMANDA KALICI OLMAK ETİK DEĞERİNİN HALK FELSEFESİ

Yıl 2022, , 799 - 822, 21.09.2022

Sacide Çobanoğlu

https://doi.org/10.56694/karadearas.1173602

Öz

Türk toplulukları mitolojik arka planı, tarihi alt yapısı, gelenekleri, ritüeliyle şekillendirdikleri etik anlayışları ve bu unsurların birlikteliğiyle ulaştıkları halk felsefelerinde, devletlerinin zamanda kalıcı olmasını hedefleyerek bu amacın gerçekleştirilmesi yolundaki bilgileri ve tecrübeleri yeni nesillere mitolojik anlatılar vasıtasıyla aktarmaya çalışmışlardır. Çalışmamızın konusu, Zamanda Kalıcı Olmak Olumlu/Olumsuz Etik Değerinin halkbilimsel olarak temellendirilip metaetiksel olarak çözümlenmesidir. Çalışmamızda, Türk mitolojisinde zamanda kalıcı olmak olumlu etik değerinin halkbilimsel anlamda halk fikirlerini, metaetiksel anlamda önermelerini ortaya koyarak halk felsefesindeki yerini saptamak ve Halkbilimsel Metaetik Kuramın mitolojik anlatılara uygulanması noktasında örnek bir çalışma yapmak amaçlanmıştır. Halkbilimsel Metaetik Kuram’ı mitolojik anlatılara uyguladığımız, halkbilimi alanında bir ilk durumunda olan çalışmamızın sonucunda; Türk mitolojisinde zaman olgusunun, yüksek bir etik anlayış beraberinde, olumlu/olumsuz bir etik değer olmanın yanı sıra zamanda kalıcı olmak fikriyle özdeşik bir amacı, bir ülküyü ifade eden etik eylemlerle pekiştirilerek bir mefkûre teması olarak Türk halk felsefesindeki müstesna yeri tespit edilmiş ve kuramımızın Türk kültürünü, Türk halk felsefesini ifade eden eserlerimizin etik indeksini hazırlamak için yapılacak çalışmalarda nasıl kullanılacağı örneklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Halkbilimi, Metaetik, Kuram, Zaman, Temellendirme.

Kaynakça

• ATAY, H. (1974). Farabi ve İbn Sina'ya Göre Yaratma. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• AUGUSTİNUS (1997). İtiraflar. (çev. Dominik Pamir). İstanbul: Temuçin Yayınları.
• BEKKİ, S. (2007). Maaday-Kara Destanı. Elazığ: Manas Yayıncılık.
• CALLENDER, C. - R. EDNEY (2011). Zaman Saatin Neyi Ölçtüğünü Anlamak İçin Çizgibilim.(çev. Kutlukhan Kutlu). İstanbul: NTV Yayınları.
• CEVİZCİ, A. (1999). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• CEVİZCİ, A. (2002). Etiğe Giriş. Ankara: Engin Yayıncılık.
• COCCHIARA, G. (2017). Avrupa’da Folklor Tarihi. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• ÇETİN, Ö. (2010). “Jung Psikolojisinde Rüya”. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi. XIX/2: 249-269.
• ÇOBANOĞLU, Ö. (2000). “Geleneksel Dünya Görüşü veya Halk Felsefesinin Halkbilimi Çalışmalarındaki Yeri ve Önemi Üzerine Tespitler”. Millî Folklor. 45: 12-14.