THE GENETICS OF CRIMEAN KARAITES

Yıl 2014, Cilt: 42 Sayı: 42, 69 - 84, 29.07.2014

Kevin Alan Brook

https://doi.org/10.12787/KARAM859

Öz

Türkçe konuşan Kırım Karaylarının kökeni meselesi zaman zaman ça-tışan kuramlarla tartışmalı bir hal almıştır. Bu çalışma işbu cemaatin eğer varsa diğer Karay cemaatleriyle ve/veya ataları eski İsrail'de ya-şamış olan Rabbani Yahudilerle ne derece ilişkili olduklarını açığa ka-vuşturmak için genetik bilimini kullanmaktadır. En önemli karşı ku-ram bunların herhangi bir Karay cemaatinin Karadeniz'in kuzeyinde kayıtlara geçmiş varlığından çok önce Museviliğe geçmiş olan Türkçe konuşan Hazarlardan inmiş olabileceğini öngörmektedir. Nüfuslar arasında genetik karşılaştırma yapmada kullanılan veri kümesi tüm dünyadan yüzbinleri içeren bir örneklemi temsil etmektedir. Numu-nelerin bazıları ataları Kırım yarımadasında yaşamış kimselerden gelmekte iken (Kırım Tatarları, Kırım Rabbani Yahudileri ve Kırım Ermenileri dâhil, ama bundan ibaret değil), diğerleri Kuzey Kafkaslarda, İdil havzasında ve Orta Asya'da yaşayan, bazılarının Hazarlarla genetik ilişkisi mümkün etnik topluluklardan (Karaçaylar, Uygurlar, Kazaklar, Çuvaşlar, Osetler vd.) inmektedir. 33 tek atalı Kırım Karay (19 Y-DNA ve 14 mtDNA), iki Litvanya Karay Y-DNA ve bir Batı Ukrayna mtDNA sülalesi diğer veriyle karşılaştırılmıştır. Genel olarak Kırım Karaylarının Karay ve Rabbani diğer Musevilerle yakın akraba olduğu, fakat bir zamanlar Hazar devletinin bulunduğu bölgelerde yaşayan Musevi olmayan Türkler veya diğer halklarla daha az ilişkilerinin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Karaylar, DNA, etnik karışma, ecdat kökleri, Kırım, Rusya, Ukrayna, Litvanya, Yahudi diasporası.

THE GENETICS OF CRIMEAN KARAITES

Öz

The ancestral origins of the Turkic-speaking Crimean Karaites have at times been contentious with several competing theories. This study uses genetic science to help clarify to what extent, if any, these people are related to other Karaite communities and/or to Rabbinical Jews who had ancestors who lived in ancient Israel. The main alternative theory contends that they may descend from the Turkic-speaking Khazars who converted to Judaism prior to the documented establishment of any Karaite communities north of the Black Sea. The data set used to make genetic comparisons between populations contains hundreds of thousands of samples from around the world. Some of the samples come from people whose ancestors lived on the Crimean peninsula (including, but not limited to, Crimean Tatars, Crimean Rabbinical Jews, and Crimean Armenians) while others came from members of ethnic groups (Karachays, Uygurs, Kazakhs, Chuvashes, Ossetians, and many others) who inhabit the North Caucasus, the Volga River region, and Central Asia, some of whom may have had a genetic affinity with the Khazars. 33 Crimean Karaite uniparental lineages (19 Y-DNA and 14 mtDNA), two Lithuanian Karaite Y-DNA lineages, and one Western Ukrainian Karaite mtDNA lineage are compared to the other data. By and large, the results show that Crimean Karaites are often closely related to other Jews, both Karaite and Rabbinical, but have little affinity with other Turkic-speaking peoples or with non-Jewish peoples who inhabit lands that were once part of Khazaria.

Anahtar Kelimeler

Karaites, DNA, admixture, ancestry, Crimea, Russia, Ukraine, Lithuania, Jewish diaspora

Kaynakça

• Abraham Kefeli (2004), Karaite Hadj (Pilgrimage) to Holy Land, Slippery Rock: International Institute of Crimean Karaites.
• Ananiasz Zajączkowski (2005), “Hazar Kültürü ve Varisleri,” Hazarlar ve Musevilik, ed. Osman Karatay, Çorum: KaraM Yayınları.
• Dan D. Y. Shapira (2003), Avraham Firkowicz in Istanbul (1830-1832), Ankara: KaraM Yayınları. -----, (2007), “Khazars and Karaites, Again”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 13 (Bahar/Spring): 43-64.
• Doron M. Behar, et al. (2008), “Counting the Founders: The Matrilineal Genetic Ancestry of the Jewish Diaspora”, PLoS ONE 3:4 (April 30, 2008). Altınkaynak Erdoğan (2004), “Hacı Süreyya Han Şapşal, Kısa Hayat Hikayesi, 1873-1961”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 2 (Yaz/Summer): 13-23. Golda Akhiezer (2011), “Byzantine Karaism in the Eleventh to Fifteenth Centuries”, Jews in Byzantium: Dialectics of Minority and Majority Cultures, ed. Robert Bonfil, Oded Irshai, Guy G. Stroumsa, and Rina Talgam, Leiden: Brill.
• Marta D. Costa, et al. (2013), “A substantial prehistoric European ancestry amongst Ashkenazi maternal lineages”, Nature Communications 4 (October 8, 2013).
• Mikhail Kizilov (2009), The Karaites of Galicia: An Ethnoreligious Minority Among the Ashkenazim, the Turks, and the Slavs, 1772-1945, Leiden: Brill.
• Moshe Gammer (2001), “The Karaites of Crimea during the Crimean War: A French Report”, Turkish-Jewish Encounters: Studies on Turkish-Jewish Relations through the Ages, Haarlem: SOTA.
• Steven M. Bray, et al. (2010), “Signatures of founder effects, admixture, and selection in the Ashkenazi Jewish population”, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 107: 37 (September 14, 2010): 16222-16227.
• Valentin I. Kefeli (2005), Karaites of Turkey, Slippery Rock: International Institute of Crimean Karaites.