The Effect of Ancient Konya Lake to First Settlements

Yıl 2009, Cilt: 23 Sayı: 23, 99 - 115, 01.03.2009

Tahsin Tapur

Öz

Ancient Konya Lake is placed in Konya Closed Basin in Middle Anatolian Region that consists of Konya, Çumra, Karaman, Ereğli, Karapınar plains. The average depth of the lake which occurred in pluvial conditions of Pleistocene is 15-20 metres. The level of the lake’s water has begun to decrease by the drought till Pleistocene to especially Holocene. This drought is still going on at present. It is seen that most of the first settlements are settled near the dried and getting dried lakes in alluvial cones in order to provide water easily. In Konya basin; many tumulus habitation like Çatalhöyük, Can Hasan, Yollarbaşı tumulus, Sırçalı tumulus, Alibeyhöyük are settled near this lake. In neolithic, chalcolithic and bronze age tumulus settlements around Konya, there are traces of Hittites, Phrygian, Cimmerians, Lydian, Persians, Romans. Besides, most of the settlements belong to last epoch settled on and around tumulus’.

Anahtar Kelimeler

Ancient Konya Lake, Tumulus, Çatalhöyük, First Settlements.

Eski Konya Gölü'nün İlk Yerleşmelere Etkileri

Öz

Eski Konya Gölü, İç Anadolu Bölgesi’nde; Konya, Çumra, Karaman, Ereğli ve Karapınar ovalarını içine alan Büyük Konya Kapalı Havzası’nda yer almaktadır. Pleistosen’in plüviyal şartları neticesinde meydana gelmiş olan gölün ortalama derinliği 15-20 m. civarındadır. Göl, Pleistosen’den itibaren özellikle Holosen’de iklimdeki kuraklaşma neticesinde tedrici olarak çekilmeye başlamıştır. Bu kuraklaşma hala günümüzde de devam etmektedir. İlk insanların yerleşim yerlerinin büyük bir kısmı o dönemde kurumuş ve kurumakta olan göllerin kıyılarında ve su ihtiyacının kolay sağlandığı birikinti konilerinde kuruldukları görülmektedir. Konya Havzasında; Çatalhöyük, Can Hasan, Yollarbaşı höyüğü, Sırçalı höyüğü, Alibeyhüyüğü gibi pek çok höyük yerleşmeleri bu gölün kenarına kurulmuştur. Konya çevresinde bulunan neolitik, kalkolitik ve tunç çağı höyük yerleşmelerinde Hititler, Frigler, Kimmerler, Lidyalılar, Persler, Romalılar’a ait izler vardır. Ayrıca son dönemlere ait yerleşimlerin bir kısmı da höyükler üzerinde ve çevresinde kuruludur.

Anahtar Kelimeler

Eski Konya Gölü, Höyük, Çatalhöyük, İlk Yerleşmeler.

Kaynakça

• AKKUŞ Akif, Karaman Havzası’nın Fiziki Coğrafya Özellikleri., Selçuk Üniversitesi Araştırma Fonu EF 091/083. Konya, 1995.
• D.S.İ. Konya-Çumra-Karapınar Ovaları Hidrojeolojik Etüt Raporu, Ankara, 1975.
• DOĞAN M. Sabri, “Eski Zamanlarda Oluşan Konya İç Denizi ve Hakkında Anlatılan Efsaneler”, KTO. İpek Yolu Dergisi, Sayı 231. Konya, 2007.
• EROL Oğuz, “Konya, Tuzgölü ve Burdur Havzaları’ndaki Plüviyal Göllerin Çekilme Safhalarının Jeomorfolojik Delilleri”, Ank.Ün. D.T.C.F. Coğrafya Araştırmaları Derg.Sayı: 3-4, Ankara, 1971.
• HODDER İan, “Çatalhöyük 95”, Arkeoatlas No 336, England, 1995
• HODDER İan, “Çatalhöyük”, Anatolian Archaeol No: 8, 2002, s.5-7.
• MEESTER T. de, “Soils of the Great Basin, Turkey” Centre for Agric Publ and Docum Agr.Rer. Rep. Wageningen, 1970.
• ROBERST Neil, “Aga, Palaoenvironments and Climatic Significance of late Pleistosen Konya Lake Turkey”, Quaterner Resapch 19, England, 1983.
• SELÇUK BİRİCİK Ali, Büyük Konya Kapalı Havzası ve Hotamış Gölü. Türk Coğrafya Dergisi. Sayı: 27, İstanbul, 1992.
• TOPAL Cengiz, Karaman Tarih, Kültür, Sanat (Tarih Öncesi ve İlkçağ), İl Kültür Müdürlüğü Yayını, Karaman. 2000, s: 9-10.
• Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri (TAY) 2007. http:// tayproject.org. ww.catalhoyuk.com
• http://tr.wikipedia.org/wiki/hoyuk/(02.05.2009).