The District Structuring in The Sancaks Of Niğde And Kırşehir in The 16th Century

Yıl 2009, Cilt: 20 Sayı: 20, 45 - 58, 01.12.2008

Rafet Metin

Öz

In this study, the changes occured throughout the sixteenth century in the social structures of districts in Niğde and Kırşehir, which are accepted to be the smallest allocation units in the urban structure, are tried to be discussed. Also, the condititions of non-muslims are tried to be axplained.

Anahtar Kelimeler

Niğde, Kırşehir, Ottoman days, urban structure, quarters.

XVI. Yüzyılda Niğde ve Kırşehir Sancaklarında Mahalle Yapılanması

Öz

Bu çalışmada XVI.yüzyılda Niğde ve Kırşehirde yer alan ve kentsel yapı içerisinde en küçük yerleşim birimi olarak kabul edilen mahallelerin yüzyılın başından sonuna kadar sosyal dokularında meydana gelen değişimler ele alınmıştır.Ayrıca gayr-ı Müslimlerin durumları da bu çerçevede açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mahalle, Mescid, Cami.

Kaynakça

• (Arşiv kaynakları dipnotlarda gösterilmiştir.)
• ERGENÇ, Özer, “Osmanlı Şehrinde Esnaf Örgütlerinin Fiziki Yapıya Etkileri”, Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071- 1920), (Ed. O. Okyar-H.İnalcık), Ankara, 1980, s. 10.
• ERGENÇ, Özer, Osmanlı Klasik Dönemi Kent Tarihçiliğine Katkı XVI. Yüzyılda Ankara ve Konya, Ankara 1995 s. 50.
• KKA TD 139, s.10/b Belgede “ der mahalle-i şarkiyan an nökeran-ı Osman Pirzade ez
• canib-i şark der Nefs-i Kırşehri “ kaydı yer almaktadır.
• BOA TD 1047, s.19 Belgede “Nefs-i Karye-i Bor” kaydı düşülmüştür.- BOA TD 455,
• s.661-698, ”Nahiye-i Bor an Kaza-i Niğde Nefs-i Bor Tâbi-i Niğde Hass-ı Mirliva
• bazargandır.” İbaresi yer almaktadır.- KKA TD 135, s.90/b-127/b “Kaza-i Bor” olarak kay- dedilmiştir.
• BOA TD 387, s. 159 1530 tarihli bu defterde Niğde’de 2 cami, 19, mescid, 2 medrese, 4
• zaviye, 1 mevlevihâne, 71 Basmahâne, 3 hamam ve 1 kervansaray kaydedilmiştir.Bu
• durum, anılan tarihte Niğde’nin zamanla kültür ve ticaret şehri olabileceğinin bir işareti gibi görülmektedir.
• GÜMÜŞÇÜ, Osman, Tarihi Coğrafya Açısından Bir Araştırma, XVI. Yüzyıl Larende (Karaman) Kazasında Nüfus ve Yerleşme, Ankara 2002, s. 89-90
• TUNÇDİLEK, Necdet, Türkiye’de Yerleşmenin Evrimi, İstanbul 1996, s. 39.
• BULDUK, Üçler, “Çorum Sancağının Osmanlı İdarî Teşkilatındaki Yeri-I”, OTAM, S. 3, 1992, s. 136.
• KURT,Yılmaz, “1572 tarihli Adana Mufassal Tahrir Defteri’ne Göre Adana’nın Sosyo-Ekonomik Tarihi Üzerine Bir Araştırma”, Belleten, C. LIV, 1990, s. 181.
• YEDİYILDIZ, Bahaeddin, “1485-1576 Yılları Arasında Samsun Şehri”, I. Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi Bildirileri (13-17 Ekim 1986), Samsun 1988, s. 298.
• KUBAN, Doğan, “Anadolu-Türk Şehri Tarihî Gelişmesi, Sosyal ve Fizikî Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler”, Vakıflar Dergisi, VII (1953), s. 60.
• ÖZDEĞER, Hüseyin, Onaltıncı Asırda Ayıntab Livası, İstanbul Üniversitesi Yayınla- rı., İstanbul 1988, s. 120.
• ALKAN, Ahmet, “Fatih Dönemi Osmanlı Şehri”, Selçuk Üniversitesi Selçuk Dergisi, S. 2, (Ocak 1988), s. 143-144.
• KUBAN, Doğan, “Anadolu-Türk Şehri Tarihî Gelişmesi, Sosyal ve Fizikî Özellikleri Üzerinde Bazı Gelişmeler”, Vakıflar Dergisi, VII (1953), s. 66-67.
• GÖKÇE, Turan, XVI ve XVII. Yüzyıllarda Lazıkıyye (Denizli) Kazası, TTK Yayınları., Ankara 2000, s. 87-88.
• OFLAZ, Mustafa, XVI.Yüzyılda Niğde Sancağı, AnkaraÜniversitesi, Soyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi Ankara 1992.