Öz
uzmanlığına dayanmaktadır. Kendisinin ilgi alanı olarak zamanı sürekli geri aldığı, erken Osmanlı döneminden Kumanlara, oradan Eski Bulgarlara geçtiği görülmekte- dir. Stoyanov, özellikle Bulgaristan’ın yeni döneminde gittikçe daha fazla “Eski Bul- gar” (‘Pırabılgarite’) meselelerine dalmış, bilhassa da “İkinci Bulgar” devrini açan Kumanlar üzerine yaptığı araştırmalarla öne çıkmıştır. Bilindiği üzere, 971 tarihinde Bizans tarafından ortadan kaldırılan Tuna Bulgar devleti, iki asır sonra Kumanlar tarafından yeniden canlandırılmıştır. 11. yy’ın ikinci yarısında Karadeniz ve Tu- na’nın kuzeyine tamamen hâkim hale gelen bir Türk boyu olan Kumanlar, sürekli Tuna’nın güneyine müdahale etmekten de geri durmamışlar, en sonunda yerel halkı (artık iyice Slavlaşmış olan Türk asıllı Bul- garlar ile bir zamanlar onların yönettiği Slavları) kışkırtıp örgütleyerek çıkardıkları ayaklanmalar sonrasında Bizans’ı Rodop- ların kuzeyinden kovmuşlar ve başında Ku- man asıllı yöneticilerin bulunduğu yeni bir Bulgar devleti kurmuşlardır. Balkanlar ve Karadeniz kuzeyindeki faaliyetleri ve varlık- ları nispeten iyi izlenen ve bilinen Kuman- lar hakkındaki esas sorun, kökenleriyle ilgilidir. Stoyanov, Sibirya ve Orta Asya’nın derinlerindeki köklere ulaşabilmek için ciddi bir emek harcamış gözüküyor. İşte bu yüzden, meseleyi en geniş zaman diliminden ve en kapsayıcı çerçeveden almaya çalışmasıyla, kitabının ilk bölümü- nü oluşturan çabasında haklı gözüküyor: Kuman çalışmalarını bir bilim alanı olarak sunmak: Kumanologia. Belki Turkologia’ya nazire yapan, ama kesinlikle onun bir kolu olan böyle bir alanın varlığını öne sürmek aynı zamanda bir iddiayı barındırmaktadır ki, bu alana hâkim olmayı çağrıştırır. Kumanica’yı aşan bu tabir, aynen Batı’da kullanılan (ama Türkler arasında anlamsız olan) Turkologia gibi disiplinler arası bir içerik taşır. Tarih olduğu kadar dilbilimdir, budunbilimdir. Aslında hangi disiplin bağımsız kalmıştır ki ve hangi disiplini tarihin hizmetinde göremeyiz ki…
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2008 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2009 Cilt: 20 Sayı: 20 |
