Turkey and the Changing Balances in the Black Sea

Yıl 2007, Cilt: 15 Sayı: 15, 47 - 68, 01.05.2007

Sait Yılmaz

Öz

BlackSea has been recently increasing its importance as a geographical region in relation to own exclusive position over the energy lines. At one side, Russia applies all intervention methods to gain her former influence in the region and ensure its control over the energy lines, BlackSea Countries have generally turned their face to West and particularly European Union. On the other side, United States aspires to access into region with the mask of NATO forces under the guise of filling the power vacuum and ensuring the security. On the process of Western integration and their economical development, BlackSea Countries have run into many security problems particularly which the Russia takes other side. It will take long time to settle disputes in the region where locating a part of struggle between Russia and Western countries. Turkey, as pioneer country founding BlackSea Ecomnnomic Cooperation Organization initiative, failed to produce creative projects because of her orientation to accession process into EU. Whether Turkey manages or not her EU integration, it requires to form a new and straightforward strategy fort he BlackSea in the framework her interests.

Anahtar Kelimeler

BlackSea, Turkey, Russia, Energy, EU.

Karadeniz'de Değişen Dengeler ve Türkiye

Öz

Karadeniz enerji hatları üzerindeki konumu ile yakın zamanda coğrafi bir bölge ola-rak önemini artırmıştır. Bir yandan Rusya, bölgedeki eski nüfuzunu kazanmak ve enerji hatları üzerindeki kontrolünü sağlamak için her türlü müdahale yöntemine başvururken, Karadeniz ülkeleri ise genellikle yönlerini Batıya ve özellikle AB’ye çevirmişlerdir. ABD ise Karadeniz’de oluşan güç boşluğunu doldurmak ve güvenliği sağlamak gerekçesi ile NATO kuvvetleri maskesi altında bölgeye giriş yapmak istemektedir. Geleceklerini Batı’da gören Karadeniz ülkeleri bir yandan ekonomik gelişmelerini tamamlama peşinde iken özellikle Rusya’nın da müdahil olduğu önemli güvenlik sorunları ile de karşı karşıyadır. Rusya ve Batı ülkeler arasındaki mücadelenin bir parçası olan bölgede taşların yerine oturması için daha çok zamana ihtiyaç vardır. Karadeniz Ekonomik İşbirliği’nin kurulmasına öncülük ederek bölgede önemli bir inisiyatif başlatan Türkiye ise AB’ye üyeliği peşinde olması nedeni ile bölge ile ilgili yeni projeler üretmek konusunda beklenenleri verememiştir. Türkiye’nin AB’ye üye olsun ya da olmasın Karadeniz ile ilgili kendi çıkarları çerçevesinde yeni ve kendi içinde çelişkisiz bir strateji oluşturma ihtiyacı bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Karadeniz, Türkiye, Rusya, Enerji, AB

Kaynakça

• Kitaplar: AYMAN, S.Gülden, “Konvansiyonel Kuvvetlerin Denetimi’, İstanbul: Alfa Yayınevi, BARNETT Thomas P.M., “Pentagon’un Yeni Haritası’, İstanbul: 1001 Kitap Yayınlan,
• B.Baskı, Çev.: Cern Küçük, 2005.
• BRZEZİNSKİ Zbigniew, Büyük Satranç Tahtası, Ankara: İnkılap Yayınları, Çev.:Yelda Türedi, 2005.
• DENK, Nevzat, “Geçmişte ve 21.Yüzyılda Savaşlar, Stratejiler ve Stratejler’, İstanbul: Harp Akademileri Basımevi, 2002.
• KRAMER, Heinz, “Değişen Türkiye’, İstanbul: Timaş Yayınları, Z.Baskı, Çev.: Ali Sirmen, 2001.
• LESSER, Ian O. Lesser, FULLER Graham E., “Türkiye’nin Yeni Jeopolitik Konumu’, İstanbul: Alfa Yayınları. MAKOVSKY , Alan, “ABD’nin Türkiye Politikası’, Ankara: Liberte Yayınları, Edit.: Morton Abramowitz, “Türkiye’nin Dönüşümü ve Amerikan Politikası’, 2001.
• ÖYMEN, Onur, “Türkiye’nin Gücü’, İstanbul: Doğan Kitapçılık, 3. Baskı, 1999.
• YILMAZ, Sait YILIN/[AZ, “21 Yüzyılda Güvenlik ve İstihbarat’, İstanbul: ALFA Yayınla- rı, 2006. Makaleler:
• AĞACAN , Kamil Ağacan, “Kaderdaş Devletler: Azerbaycan-Gürcistan ilişkileri’, Anka— ra: Avrasya Dosyası, Sayı.1, 2001.
• AĞACAN , Kamil, “GUAM’da Adisyon Arayışı’, Ankara: ASAM Yayınları, Stratejik Analiz, Sayı.75, Temmuz 2006.
• AĞACAN, Kamil, “Soğuk Savaş Sonrası Türkiye—Gürcistan ilişkileri’, Ankara: .AGAM Yayın Merkezi, Edit.: Idris Bal, “21.Yüzyılda Türk Dış Politikası’, 2006.
• AĞACAN, Kamil, “AB’nin Güney Kafkasya Politikası’, Ankara: Stratejik Analiz, Sa- yı.81, Ocak 2007.
• AKARSLAN, Mediha, “Değişen Dünya Dengeleri, Rusya Federasyonu Yakın Çevre Politikası ve Türk Cumhuriyetleri’, İstanbul, 1994.
• AKDENİZ, Hüsmen, “jeopolitik ve _]eostratejik Teoriler Kapsamında Küreselleşmenin Geleceği ve Türkiye’, Ankara: Genkur. ATASE BŞK.].ığı Yay., Stratejik Araştırmalar Dergisi, Sayı.2, 2003. '
• ARMAN, Gülden Arman, GÜNEY Nurin Ateşoğlu, “Değişen Uluslar arası Koşullarda Strateji, Türkiye ve Komşuları’, İstanbul DER Yayınları, Der. Faruk Sönmezoğlu, Türk Dış Politikasının Analizi, 2001
• BAL, Idris, "Türkiye- Ermenistan İlişkileri ve Ermeni Sorunu’, Ankara: AGAM Yayın Merkezi, Edit: İdris Bal, “21.Yüzyılda Türk Dış Politikası, 2006.
• DABANLI, İlhan Tuncer, ABD’ nin Yeni Kürsel Stratejisi, Muhtemel Sonuçları ve Türkiye’, Ankara: Genkur. ATASE Başkanlığı Yayınları, Stratejik Araştırmalar Der- gisi, Sayı. 1, 2003.
• KALAFAT, Yaşar, ASLANLI, Araz, “Türkiye- -Azerbaycan İlişkileri, Ankara: AGAM Yayın Merkezi, Edit: Idris Bal, ‘21. Yüzyılda Türk Dış Polinkası’, 2006.
• KAMALOV, İlyas, “Ankara—Moskova Hattında Yakın Markaj’ , Ankara: ASAM Yayınla rı, Stratejik Analiz, Sayı.64, Ağustos 2005.
• KANIALOV İlyas, 'Rusya AB’ye Alternatif Olabilir mi?’, Ankara: Stratejik Analiz, Sa— yı.81, Ocak 2007.
• KANBOLAT, Hasan, “Ermenistan Sınırı Açılmalı mı?’, Ankara: ASAM Yayınları, Stra— tejik Analiz, Sayı.65, Eylül 2005.
• KANBOLAT, Hasan, “Kars—TiHis-Bakü Demiryolu Bir Başka Bahara mı Kaldı?”, Arıka— ra: Stratejik Analiz, Sayı. 81. ,Ocak 2007.
• KANBOLAT, Hasan, “Karadeniz Ekonomik İşbirliği’nin Canlandırılması ve Türkiye’, Ankara: Stratejik Analiz Dergisi, Sayı. 81, Ocak 2007.
• KANBOIAT, Hasan, “Karadeniz’de Yeni Yapılanma’ , Ankara: Cumhuriyet Strateji Eki, Sayı.158, 9 Temmuz 2007. ’
• KINIKOĞLU, Suat, “Karadeniz’de Bölgesel Arayışlar Ve Zihinsel Alt Yapıları’, Ankara: Stratejik Analiz Dergisi, Sayı.73, 2007.
• KIBAROĞLU, Mustafa, <Rusya’nın Yeni Güvenlik Konsepti ve Askeri Doktrini’, An- kara: Avrasya Dosyası, Sayı.4, Rusya Özel, Kış 2001.
• KÜLEBİ, Ali, “Karadeniz’de Yeni Dengeler’, Ankara: Cumhuriyet Strateji Eki, Sayı.143, Mart 2007.
• OGAN, Sinan, 'Küresel Mücadelenin Yeni Rekabet Alanı: Karadeniz’, Dünya Günde— mi, 21-28 Mayıs 2006.
• SELVİ, Haluk, “Türkiye Ermenistan İlişkilerinin Halihazır Durumu ve Geleceği’, Anka— ra: Genelkurmay ATASE Başkanlığı Yayınlan, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Sayı.2, SOMUNCUOĞLU, Anar, “Putin’den İddialı Son Sesleniş’, Ankara: Cumhuriyet Strateji Eki, Sayı.149, 7 Mayıs 2007.
• SOMUNCUOĞLU Anar, “Küresel Güçler Karadeniz’de Çarpışıyor’, Ankara: Cumhuri- yet Strateji Eki, Sayı. 158, 9 Temmuz 2007.
• TARAKÇI Nejat, 'Yakın Gelecegin Potansiyel Çekişme Alanı Karadeniz’ e Dikkat’ İstanbul: Jeopolitik Dergisi, Sayı. 26, 2006.
• UGURLUYAN , Anahid M., “Armenia: Privatization and Foreign Direct Investment in a Climate of Political and Economic Instability’ Loyala of Los Angeler International and Comparative Law Reviw, C.XXIII, No.3, Mayıs 2001. Raporlar-Gazeteler:
• Centre For European Policy Studies, ‘The Reluctant Debutante, The European Union as Promoter of Democracy in its Neighbourhood’, CPS Working Document No.223, (Brusselles, July 2005).
• OGAN, Sinan, 'Küresel Mücadelenin Yeni Rekabet Alanı: Karadeniz’, Dünya Günde— mi, 28 Mayıs-4 Haziran 2006.
• ÜSTÜN Gülçin Üstün, "Karadeniz’de Peuol’,I\/Ş1]1yet, 6 Mayıs 2006. rm.—