A General Sociological Evaluation of the Kelkit River Basin in Terms of Social and Economical Dynamics and Problems

Yıl 2007, Cilt: 12 Sayı: 12, 85 - 98, 01.02.2007

Ali Arslan

Öz

The rural development İs one of the major problems of developing countries. As a developing country Turkish society is still strugling with this problem The main aim of this study is to describe the social and economical problems of rural Turkey. The Kelkit River Basin selected as the research area. The data which was gathered in the field researches was used to achieve the aim. A couple of fieldworks were carried out in the field within last two years.

Anahtar Kelimeler

Kelkit River, Kelkit River Basin, Rural Turkey, Rural Sociology, Rural Development, Tokat, Gümüşhane

Kalkınma Dinamikleri ve Sorunları Bakımından Kelkit Havzası'nın Genel Bir Sosyolojik Değerlendirmesi

Öz

Kelkit Havzası, coğrafi ve sosyal-kültürel özellikleri ile Türkiye'nin ender havzalarındandır. Gümüşhane'den Tokat'a, Amasya'ya uzanan yaklaşık 320 km'lik uzunluğu İle Kelkit Çayı, havza boyunca yaşayan insanları hem coğrafi açıdan, hem de sosyal, kültürel ve ekonomik bakımdan birbirine bağlar. Gümüşhane’nin Kelkit ilçesi yakınlarından doğarak, Tokat'ın Erbaa İlçesi'nin batısında, Boğazkesen mevkiinde Yeşilırmak ile birleşen Kelkit Çayı, Türkiye’nin, yaşayan birkaç akarsuyundan biridir. Yeni yeni kirlenmeye başlamış suyu ile havza boyunca 6 il 17 ilçe ve l000'i aşkın köyde yasayan insanlar için yalnızca bir hayat kaynağı olmakla kalmayıp bir umut kaynağıdır da. Havza boyunca yaşayan insanlar için yarattığı hemşerilik bilinciyle, sosyolojik anlamda bir havzalı olma kimliği de kazandırır. Kelkit Havzası kirlenmemiş ve zengin doğası, bakir ve bitek topraklan, zengin ve köklü tarihi, hoşgörü ve Türk hümanizmini sembolize eden kültürel dokusu ile özellikle tarım, hayvancılık, tarıma dayalı sanayi ve alternatif turizm açısından çok önemli kalkınma dinamiklerine sahiptir. Bununla birlikte, Kelkit Havzası'nın bu zenginliklerinin, havza halkının gerçek anlamda kullanımına sunulduğu ve Türkiye ekonomisine kazandırıldığı söylenemez. Havza'nın yıllardan beridir kırdan kente, özellikle de başta İstanbul ve Ankara olmak üzere büyük şehirlere doğru göç vermeyi sürdürmesinin altında, az gelişmişlik ya da kalkınamamışlık gerçeği yatar. "Kelkit Havzası Sürdürülebilir Bütünleşik Planlaması, I. Havza Tanıma Projesi" kapsamında gerçekleştirilen saha araştırmalarının, envanter çalışmalarının ve SWOT analizlerinin temel amacı bu zenginlikleri hem havza halkının kullanımına, hem de ülke ekonomisinin hizmetine etkin bir şekilde sunabilmenin yollarını araştırmaktır. Bunu yaparken de ulusal çıkarlar temelinde havza gerçeklerini göz ardı etmeksizin, havzanın doğal-kültürel-tarihsel dokusunu korumak, var olan tahribatı ortadan kaldırıp, geliştirerek yaşatmaktır.

Anahtar Kelimeler

Kelkit Çayı, Kelkit Havzası, Tokat, Gümüşhane, Sivas, Giresun, Erzincan, Amasya, Kır Sosyolojisi, Toplum Kalkınması.