Influence of the Kırşehir, Konya Dialects on the Formation of Old Anatolian Turkish Written Language

Yıl 2006, Cilt: 8 Sayı: 8, 56 - 65, 01.08.2006

Mehmet Dursun Erdem

Öz

First products of old Anatolian Turkish written language were given in Konya and Kırşehir. Taking into account circumstances of the era, it seems almost impossible for these regions not to have such an influence. The fact that today's Konya and Kırşehir dialects differs from the other Central Anatolian dialects can be attributed to the changes after mşgrations to and from here.

Anahtar Kelimeler

Old Anatolian Turkish, Turkic written language , Konya, Kırşehir.

Kırşehir ve Konya Ağızlarının Eski Anadolu Türkçesi Yazı Dilinin Oluşumuna Etkisi

Öz

Konya ve Kırşehir, Eski Anadolu Türk yazı diline ait ilk eserlerin verildiği yerlerdir. Bu açıdan bakıldığında ve dönemin şartları dikkate alındığında bu yörelerin ağızlarının yazı diline kaynaklık etmemesi neredeyse imkânsız gibi görünmektedir. Günümüz Konya ve Kırşehir ağızlarındaki bazı özelliklerin öbür Orta Anadolu ağızlarıyla uyuşmaması göçler sonucu yapısının değişmesine bağlanabilir. Yani Eski Anadolu Türk yazı diline kaynaklık eden 12. ve 13. yüzyıldaki Türk ağızları yoğun göçler sonucu değişime uğramıştır.

Anahtar Kelimeler

Eski Anadolu Türkçesi, Türk yazı dili, Konya, Kırşehir.

Kaynakça

• AKDAĞ, Mustafa (1975), Celali İsyanları Bılgı Yayınları Ankara.
• AKDAĞ, Mustafa (1975), Türk Halkının Dirlik Düzenlik Kavgası (Celâli İsyanları), Bilgi Yayınları, Ankara. ,
• ALTINOK, Baki Yaşa (2004), “Kırşehir Tarihinde Dört Olay ve Bunlar
• Hakkında Söylenen Dört Şiir”, I Kırşehir Kültür Araştırmaları Bilgi Şöleni (8-10 Ekim 2003), Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Yay. Kırşehir, s. 1- 14.
• BURAN, Ahmet (1992), Doğu ve Güneydoğu Anadolu Üzerine Araştır- malarll. (Ağızlar), Bogazıçı Yayınları İstanbul.
• CAHEN, Claude (2000). Osmanlılardan Önce Anadolu, Tarih Vakfı Yurt
• Yayınları 100, İstanbul. , CİHAN, Avşar (1990), Kırşehir ve İlçeleri, Ankara.
• DEVELİ, Hayati (1999), “Ağız Özellikleri Taşıyan Bir Eski Türkiye
• Türkçesi Metni Fatiha Tefsiri”, Ilmı Araştırmalar S. 6, s. 63— 81, İlim Yayma Cemiyeti Yayınları, Istanbul. DEVELİ, Hayati (2002a), “Eski Türkiye Türkçesi Ağızlarının Sınıflandı- rılmasında Morfolojik Esaslar”, Türkbilig (2002/4), Ankara, 1 17-124.
• DEVELİ, Hayati (2002b),'“Eski Türkiye Türkçesi Ağızlarının Sınıflan— dırılması”, The Linguistic Heritage of The Seğuks, Sources for the History of the South West Turkia Linguistic Varieties, University of
• Mainz Institute of Oriental Studies, 25- 27 January 2002, Mainz- Almanya.
• DEVELİ, Hayatı (2004a) “Tursun Fakih Gazavâtnâmesinin Ağızbilimsel
• Özellikleri”, İlmi Araştırmalar, S. 17, Güz, Gökkubbe Yayınları, İs- tanbul. DEVELİ, Hayati (2004b), “Kadı Burhaneddin’in Dili Azerbaycan Türk- çesi midir?”, I. Kırşehir Kültür Araştırmaları Bilgi Şöleni (8—10 Ekim ) Bildirileri, G. Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Yayınları, Kırşehir, s. 133- 143.
• DEVELİ, Hayati (2004c), “Evliya Çelebi Seyahatnamesi Göre XVII:
• Yüzyıl Azerbaycan-Türkmen Ağzı”, V. Uluslararası Türk Dili Kurul- tayı Bila’irileri I (20-26 Eylül 2004), TDK Yayınları, Ankara, 5. 767
• DUMAN, Musa (2004), “Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait Bazı Me- tinlerdeki Dil Uyumuna Aykırı Örnekler Üzerine”, V. Uluslarası Türk
• KARADENIZARAŞTIRAMLARI-S— Dili Kurultayı Bildirileri I (20-26 Eylül 2004), TDK Yayınları, Ankara, 5. 793-804. ' '
• DUMAN, Musa 2002, "On the usage of the adverbial sufŞx +1A in Old
• Anatolian Turkish", Turkia Languages, Ed. by Lars Johanson, v. 6 (2002) 1,Harrassowitz Verlag, Viesbaden, p. 8—18.
• ERDEN/[,Mehmet Dursun (2005), “Ağızlardan Etkilenme Derecelerine
• Göre Osmanlı ve Eski Anadolu Türkçesi Metinleri ve Bu Metinlerin Diline Kaynaklık Eden Ağızlar”, Ilmi Araştırmalar, S. 21, Gökkubbe Yayınları, İstanbul. GÖDE, Kemal (1994). Eratnalılar (1327 — 1381), TTK Yayınları, An- . kara.
• GÜLENSOY, Tuncer (1993), Doğu ve Güneydoğu Ağızları Üzerine
• Düşünceler, Boğaziçi Yayınları, Ankara. ' GÜNDÜZ, Ahmet (2004), “XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun
• ' Durumu ve Kırşehir’e Yerleştirilen Rişvan, Okçuyan, Köçekli ve Ka— rakeçili Aşiretleri Hakkında Bilgiler”, . Kırşehir Kültür Araştırmaları Bilgi Şöleni (8-10 Ekim 2003), Haz. Ahmet GÜNŞEN, Gazi Üniver- sitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Yayınları, Kırşehir.
• GÜNŞEN, Ahmet (1997), Anadolu’nun Türkleşmesi Sürecinde Türk Soy, -
• Boy, Oymak ve Cemaatleri ile Kırşehir, Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları, No:7, İstanbul. * GÜNŞEN, Ahmet (2000), Kırşehir ve Yöresi Ağızları, TDK Yayınları, Ankara.
• ' HALAÇOĞLU, Yusuf (1991), XVIII. Yüzyılda Osmanlı Imparatorluğu- nun Iskan Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi, Ankara.
• İTM (T. C. Kırşehir *_Valiliğlİl Turizm Müdürlüğü) (2000), Kırşehir Ili
• Turizm Envanteri, Il Özel Idare Müdürlüğü Yay., Kırşehir. KARAHAN, Leylâ (1996), Anadolu Ağızlarının Sınğlandırılması, TDK Yayınları, Ankara.
• KARAHAN, Leylâ (2000), “Eski Anadolu Türkçesinin Kuruluşunda Ya- zı Dili—Ağız İlişkisi”, 25-29. 09. 2000 Çeşme 4. Uluslar Arası Türk
• Dil Kurultayı Bildirileri, Çeşme. ' KOCATÜRK, Saadettin (2000), Gülşehri ve Felek-Name, Kültür Bakan— lığı Yayınları, Ankara.
• M. DURSUN ERDEM: KIRŞEHİR VE KONYA AĞIZLARI * 65 KORKMAZ, Zeynep (2004), “Emir Hidâyetullah Divanı’nın Dil Yapısı
• Uzerine Görüşler”, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri II (20-26 Eylül 2004), TDK Yayınları, Ankara, 3. 2023-2033.
• KÜTÜKOĞLU, Bekir (1993). Osmanlı-İran Siyâsî Münasebetleri (] 5 78 — 1612), Istanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul.
• ORHONLU, Cengiz (1987), Osmanlı İmparatorluğunda Aşiretlerin İska— m, İstanbul. .
• SÜMER, Faruk (1967). Oğuzlar, Ankara.
• ŞAPOLYO, Enver Benhan (1972), Selçuklu İmparatorluğu Tarihi, Anka- ra. - ,
• TOGAN, A. Zeki Velidî (1981), Umumî Türk Tarihi ’ne Giriş I, İstanbul.
• YÜCEL, Yaşar — SEVİM, Ali (1991). Osmanlı Klâsik Döneminin Üç.
• Hükümdarı F atik-Yavuz—Kanuni, TTK Yayınları, Ankara.