KRİZİN İLK İKİ YILINDA SURİYE KRİZİNİN ÇÖZÜMÜ/ ÇÖZÜMSÜZLÜĞÜNDE RUSYA

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 48, 1 - 30, 01.12.2015

Neziha Musaoğlu

Öz

Tunus’ta başlayıp Ortadoğu’ya yayılan “Arap Baharı” süreci bölgede köklü değişimleri beraberinde getirmektedir. Bu sürecin en son ve sancılı halkasını Suriye oluşturmaktadır. Bölge dışı aktörlerin soruna ilişkin kendi aralarındaki çatışmacı yaklaşımları ve Suriye’nin kendine özgü koşulları nedeniyle Kuzey Afrika’da yaşanan “Arap Baharı” Suri- ye topraklarında uzun süren bir iç savaşa, uluslararası düzeyde ise karmaşık bir uluslararası çatışmaya dönüşmüştür. Uluslararası politi- ka açısından Suriye sorununu karmaşıklaştıran temel faktör, sürece doğrudan/dolaylı müdahil olan bölgesel ve küresel aktörlerin birbi- rinden farklı ve çatışan çıkar, yaklaşım ve pozisyonları olmuştur. Ak- tör temelinde, Türkiye’nin eleştirel tutumu; Amerika Birleşik Devlet- leri (ABD) ve Avrupa Birliği’nin (AB) Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a iktidarı bırakma çağrısı karşısında İran’ın Şam yönetimini ko- şulsuz desteklemesinin yanı sıra Rusya ve Çin’in Birleşmiş Milletler Örgütünün (BM) Suriye’ye yaptırım kararlarını veto etmeleri, tarafla- rın çatışan pozisyonlarının genel görünümünü yansıtmaktadır. Çıktı- ları itibarı ile Suriye sorunun gerek Ortadoğu’nun gerekse dünya poli- tikasını etkileme potansiyeli güçlü görünmektedir. Çalışmanın genel olarak amacı, Rusya’nın güncel bir uluslararası sorun olan Suriye me- selesine yaklaşımını ve çatışmanın çözümlemesi konusunda yaptığı diplomatik girişimleri etraflıca analiz etmektir. İlk olarak “Arap Baha- rı” yaklaşımı genel çerçevesi içine yerleştirecek olan Suriye sorununu Rusya’nın kendi çıkarları ve dünya siyaseti açısından nasıl algıladığı ve tanımladığı ele alınacaktır. Daha sonra Suriye sorunu konusunda Rusya’nın yaklaşımının biçimleşmesinde etkili olan içsel ve dışsal fak- törler ve dinamikler temelinde Moskova’nın “Arap Baharı” çerçeve- sinde izlediği politikalar meydana gelen değişim ya da kalıcılık açısın- dan tartışılacaktır. Son olarak, Rus dış politikasının konseptüel daya- nakları temelinde “insani müdahale” kavramı ve uygulamalarına mu- halif yaklaşımı değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Rus dış politikası, Suriye krizi, egemen demokra- si söylemi, insani müdahale

Kaynakça

• BAKLANOV Andrey (2012) “Syria as a Systemic Faillure of Security Mecha- nisms”, Russia in Global Affairs. www.eng.globalaffairs.ru/number/ Syria-As-a-S, (20.08.2012).
• BARGEZAR Kayhan (2012) “A Turning Point in the Middle East Geopolitics”, Russia in Global Affairs, www.eng.globalaffairs.ru/number/A-Turn ing_P, (20.08.2012).
• BELLIN Eva and Peter Krause (2012) “Intervention in Syria: Reconciling Moral Premises and Realistic Outcomes”, Middle East Brief (64), Crown Center for Middle East Studies, Brandeis University, www.brandeis. edu/crown, (15.06.2012).
• BLOCKMANS Steven (2012) “Preparing for a post-Assad Syria: What role for the European Union?”, CEPS, www.ceps.eu, (29.08.2012).
• BOURTMAN Ilya (2006) “Putin and Russia’s Middle Eastern Policy”, MERIA. X, www.meria.idc.ac.il/journal/.../ju10n02a1.html, (22.08.2012).
• Cenevre Konferansının Kapanış Beyanı, 30 Haziran 2012, www.mid.ru/ brp_4.nsf/newsline/5DE7DB80197C52D644257A2C0046FD1A, (1.08.2012).
• DANNREUTERER Roland (2011) ”Russia and the Arab Revolutions”, Russian Analyst Digest (98), www.css.ethz.ch/publications/pdfs/RAD-98.pdf, (5.09.2014).
• Dmitry Medvedev’s Interview to the Euronews TV Channel, 9 Sept. 2011, www.en.kremlin.ru/events/president/news/12623, (17.07.2012)
• DOLGOV Boris (2012) “Syrian Crisis Escalating”, www.interaffairs.ru/read.php?item=340, (16.07.2012).
• EFEGİL Ertan ve Neziha Musaoğlu (2007) “Ortadoğu’da Büyük Ortadoğu Projesi uygulanabilir mi?”, Akademik Ortadoğu, I (2), 1-18.
• EMERSON Michael (2012) “The European View of Putin’s Foreign and Security Policy”, CEPS Commentary, www.ceps.eu, (28.04.2012).
• ERENLER Muharrem (2012) “Russia’s Arab Spring Policy”, Bilge Strateji, IV (6), s.167-191.
• FİLATOV Sergei (2012) “Tantsıi s volkami” vokrug Sirii v Jeneve”, Jurnal Mejdunarodnaia Jizn, www.interaffairs.ru/print.php?item=8574, (17. 07.2012).
• FRİEDMAN George (2012) “Consequences of the Fall of the Syrian Regime”, Stratfor Global Intelligence, www.stratfor.com/weekly/consequences, (28.07.2012).
• GAMBİLL Gary C. (2004) “Jumpstarting Arab Reform: The Bush Administ- ration’s Greater Middle East Initiative”, Middle East Intelligence Review, VI (6-7), www.meforum.org/meib/articles/0407_m, (13.05.2012).
• GOPIN Marc. (1969) “A Different Approach to Russia, China, in terms of Syrian and Global Governance”,Conflict Analysis&Resolution, George Mason University, www.scar.gmu.edu/magazine-article/13745, (18. 06.2012).