MEYHANELERLE MUKADDES MEKÂNLAR ARASINDA MESAFE TAYİNİ: SULTAN II. ABDÜLHAMİD DEVRİ İSTANBUL’UNDAN ÖRNEKLER

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 49, 211 - 224, 15.03.2016

Uğur Akbulut

Öz

Sümerlerden beri bilinen ve tüketilen içki, bazı dinler tara- fından kabul görüp hoş karşılanmış olmakla birlikte İslam dini tarafından yasaklanmıştı. Bu yasak çerçevesinde Os- manlı Devleti, Müslümanların içki içmesine, satmasına ve meyhane açmasına müsaade etmemişti. Ancak Osmanlı toplumu sadece Müslümanlardan oluşmuyordu. Bu neden- le gayrimüslimlere içki içmek ve meyhane açmak hususla- rında bazı özel şartlar dâhilinde izin verilmişti. Buna göre gayrimüslim mahallerinde ve Müslümanlar tarafından kut- sal kabul edilen mekânlara uzak yerlerde meyhane açmak mümkündü. Cami, medrese, mezarlık ve türbe gibi yerlere yakın meyhane açılmasına izin verilmiyordu. Bunun için belirli bir mesafe (100 arşın) tayin edilmiş ve bu mesafe çerçevesinde taleplere ruhsat verilmiş veya reddedilmiştir. Buna rağmen yeteri kadar araştırma yapılmadığı için bazı kutsal mekânlara yakın yerlerde de meyhanelerin açıldığı görülmüştür. Bu türden meyhanelere verilen ruhsatlar sonradan iptal edildiğinde itirazlara neden olmuş ve birta- kım sorunlar yaşanmıştı. Bu makalede çeşitli örneklerle, meyhane açmak için en önemli şart olan mesafe meselesi üzerinde durulmuş ve bunun neden olduğu sorunlara de- ğinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Meyhane, İçki, Cami, Mukaddes Me- kân, Kahvehane, İstanbul.

Kaynakça

• FAROQHI Suraiya (1998). Osmanlı Kültürü ve Gündelik Yaşam Ortaçağdan Yirminci Yüzyıla, (çev. Elif Kılıç), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• GERLACH Stephan (2007). Türkiye Günlüğü 1573-1576, I, (ed. Kemal Bey- dilli), (çev. Türkis Noyan), İstanbul: Kitap Yayınevi.
• GERLACH Stephan (2007). Türkiye Günlüğü 1577-1578, II, (ed. Kemal Beydilli), (çev. Türkis Noyan), İstanbul: Kitap Yayınevi.
• KAL’A Ahmet (1990). “Gediklilerin Doğuşu ve Gedikli Esnafı”, Türk Dünyası Araştırmaları, 67: 181-187.
• KÖSE Osman (2007). “XVIII. Yüzyıl Sonları Rus ve Avusturya Savaşları Es- nasında Osmanlı Devletinde Bir Uygulama: İstanbul’da İçki ve Fuhuş Yasağı”, Turkish Studies, 2/1: 104-123.