STRABON’A GÖRE ANTİKÇAĞDA AMASEIA VE ÇEVRESİ

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 58, 1 - 25, 15.06.2018

Kamil Doğancı Recep Altın

Öz

Strabon, MÖ 64/3-MS 24 yılları arasında yaşamış ünlü Amasyalı coğ- rafyacıdır. Ataları Pontus Krallığı’nda önemli görevler üstlenmiştir. Onyedi kitaptan oluşan eseri Geographika’da (=Coğrafya) batıda Atlas Okyanusu’ndan doğuda Indus Irmağı’na kadar uzanan dünya coğraf- yası hakkında ayrıntılı bilgiler verir. Eserinde coğrafi bilgilerin yanısı- ra kültürel ve tarihi olaylara da değinir. Makalemizin konusu olan Amaseia ve çevresini eserinin XII’inci kitabında ele almıştır. Strabon doğum yeri olan Amaseia hakkında ayrıntılı bilgiler verir ve kente ilti- fatlarda bulunur: “Benim kentim, içinden Iris’in (=Yeşilır-mak) aktığı geniş ve derin bir vadide kurulmuştur. İnsan emeği ve doğa buraya hem kent hem de kale karakterini olağanüstü bir şekilde sağlamıştır.” der. Ardından Amaseia çevresinde kurulmuş olan Eupatoria, tapınak kenti Zela ve Anadolu tanrısı MA’ya adanmış Komana vb. gibi dinsel merkezler hakkında bilgi verir. Daha sonra MÖ 64 yılında Pompe- ius’un Pontus kralı VI. Mithridates’i yenip Pontus bölgesini Roma’nın Bithynia eyaletine bağlamasıyla birlikte bölgede yoğunlaşan kentleş- me faaliyetlerine değinir. Strabon’un da belirttiği gibi, bu dönemde bölgede birçok yeni kent kurulurken bu kentleri birbirine bağlayan geniş bir yol ağı da inşa edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Amaseia, Pontus, Komana, Strabon, Zela, Pompe- ius.

Kaynakça

• ANDERSON, J. George – F. Cumont – H. Gregory (1910). Studia Pontica III: Recueil des Inscriptions Grecques et Latines du Pont et de l’Arménie, Bruxelles.
• ARSLAN, Murat (2005). “Kolkhis Bölgesi’nin Tarihi Coğrafyasına İlişkin Bazı Notlar”, Arkeoloji ve Sanat, Yıl: 22 (97), Temmuz-Ağustos: 26-40.
• ARSLAN, Murat (2007). Mithridates VI Eupator: Roma’nın Büyük Düşmanı, İstanbul: Odin Yayıncılık.
• BEAN, G. E. (1953). “Pontus Yazıtları”, Belleten, XVII (66): 151-165.
• BEKKER-NIELSEN, T. (2014). “Neoklaudiopolis’in Araştırma Tarihi Üzerine Notlar (Vezirköprü, Samsun ili)”, Höyük, 6: 41-58.
• BOSCH, Clemens (1946). “Bithynia Tetkikleri”, Belleten, X ( 37): 29-53. BOYANA, Hülya (1997). Bithynia Tanrıları ve Kültleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara (Basılmamış Doktora Tezi).
• BOYANA, Hülya (2006). “Nikomedeia Kenti ve Tanrıça Demeter”, Tarih Araştırmaları Dergisi, XXXIX (25): 171-187.
• BOYANA, Hülya (2015). “Nikomedeia Kenti ve Men Kültü”, Uluslararası Gazi Akça Koca ve Kocaeli Tarihi Sempozyumu Bildirileri, ed. M. Haluk Selvi, M. Bilal Çelik, Kocaeli: 61-71.