Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

KUMAN, ERMENİ HARFLİ KIPÇAK VE KARAY TÜRKÇELERİNİN ORTAK SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 61, 78 - 92, 15.03.2019

Abdulkadir Öztürk

Öz

Orta Asya’dan Macaristan’a kadar yayılmış olan Kumanların dilleri Türk dili içinde önemli bir yer tutar. 14. yüzyılda Cenevizli veya Venedik tüccarlar ile Alman misyoner rahipleri tarafından yazıldığı düşünülen Codex Cumanicus, Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan Kuman-Kıpçaklar ile farklı milletlerden oluşan topluluklar arasında ticaret dili olan Kuman Türkçesinin önemli bir kaynak eseridir. Tarihî Kıpçak Türkçesi içerisinde 17. ve 18. yüzyıllarda dönemin Leh Devleti bugünün ise Doğu Avrupa topraklarında Ermeni harfleriyle meydana getirilen ve literatürde Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi veya Ermeni Kıpçakçası olarak adlandırılan bu lehçe, Kuman ve Karay Türkçeleri ile ortak kimi özellikler taşımaktadır. Kıpçak Türkçesinin tarihî dönemlerine kadar uzanan ve aynı zamanda çağdaş temsilcisi olan Karay Türkçesi, 16.-20. yüzyıllar arasında meydana getirdiği yazılı metinler ile varlığını sürdürmüştür. 21. yüzyıl itibariyle yayın faaliyetleri duraklama sürecine geçen Karayca, günümüzde yok olma tehlikesi altında bulunan bir Kıpçak lehçesidir. Bu çalışmada, Kuman, Ermeni Harfli Kıpçak ve Karay Türkçelerinde ortak olan kelimeler incelenerek tasnif edilecek ve bu ortaklıklardan hareketle Kuman, Ermeni Harfli Kıpçak ve Karay Türkçelerinin birbirlerine yakınlığı ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Codex Cumanicus Kuman Türkçesi Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi Karay Türkçesi Söz Varlığı.

Kaynakça

  • ARGUNŞAH, Mustafa - Galip GÜNER (2015), Codex Cumanicus. Ankara: Kesit Yayınları.
  • BASKAKOV, A. N. vd. (1978). Karaimsko-Russko-Polskiy Slovar. Moskva.
  • GARKAVETS, Aleksander (2010). Kıpçakskoi Pismennoi Nasledii (Kıpçakskiy Slovar). Almatı. GÜLSEVİN, Selma (2016), Karay Türklerinin Dili (Troki Diyalekti). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • IŞIKTAŞ SAVA, Işılay (2018). “Kuman ve Kırım Tatar Türkçelerinin Ortak Söz Varlığı”. Köktürk Yazısının Okunuşunun 125. Yılında Orhun’dan Anadolu’ya Uluslararası Türkoloji Sempozyumu Bildiriler Kitabı. II: 960-978.
  • KASAPOĞLU ÇENGEL, Hülya (2012), “Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi”, Dil Araştırmaları. X:17-81.
Toplam 5 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Dilbilim
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Abdulkadir Öztürk

Yayımlanma Tarihi 15 Mart 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019 Cilt: 16 Sayı: 61

Kaynak Göster

APA Öztürk, A. (2019). KUMAN, ERMENİ HARFLİ KIPÇAK VE KARAY TÜRKÇELERİNİN ORTAK SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE. Karadeniz Araştırmaları, 16(61), 78-92.
AMA Öztürk A. KUMAN, ERMENİ HARFLİ KIPÇAK VE KARAY TÜRKÇELERİNİN ORTAK SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE. Karadeniz Araştırmaları. Mart 2019;16(61):78-92.
Chicago Öztürk, Abdulkadir. “KUMAN, ERMENİ HARFLİ KIPÇAK VE KARAY TÜRKÇELERİNİN ORTAK SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE”. Karadeniz Araştırmaları 16, sy. 61 (Mart 2019): 78-92.
EndNote Öztürk A (01 Mart 2019) KUMAN, ERMENİ HARFLİ KIPÇAK VE KARAY TÜRKÇELERİNİN ORTAK SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE. Karadeniz Araştırmaları 16 61 78–92.
IEEE A. Öztürk, “KUMAN, ERMENİ HARFLİ KIPÇAK VE KARAY TÜRKÇELERİNİN ORTAK SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE”, Karadeniz Araştırmaları, c. 16, sy. 61, ss. 78–92, 2019.
ISNAD Öztürk, Abdulkadir. “KUMAN, ERMENİ HARFLİ KIPÇAK VE KARAY TÜRKÇELERİNİN ORTAK SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE”. Karadeniz Araştırmaları 16/61 (Mart 2019), 78-92.
JAMA Öztürk A. KUMAN, ERMENİ HARFLİ KIPÇAK VE KARAY TÜRKÇELERİNİN ORTAK SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE. Karadeniz Araştırmaları. 2019;16:78–92.
MLA Öztürk, Abdulkadir. “KUMAN, ERMENİ HARFLİ KIPÇAK VE KARAY TÜRKÇELERİNİN ORTAK SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE”. Karadeniz Araştırmaları, c. 16, sy. 61, 2019, ss. 78-92.
Vancouver Öztürk A. KUMAN, ERMENİ HARFLİ KIPÇAK VE KARAY TÜRKÇELERİNİN ORTAK SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE. Karadeniz Araştırmaları. 2019;16(61):78-92.
 Kapak Resmi İndir