VLADİMİR PROPP YÖNTEMİ ÇERÇEVESİNDE “NÂMERT İLE CÖMERT” MASALININ İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 62, 274 - 283, 15.06.2019

Münire Baysan

Öz

Anonim halk edebiyatının önemli türleri arasında yer alan masallar teknolojik gelişmelerin bu derece hızlı ve yaygın olmadığı çağlarda insanların hoşça vakit geçirmelerini, toplumsal değerlerin yerleşmesini, ahlâki kaidelerin yaygınlaşmasını sağlayan sözlü anlatılar arasındadır. Nesiller boyu masal anası veya masal nenesi denilen aile büyükleri tarafından anlatılan masallar, toplumların kültür kodlarını da içlerinde barındırarak gelecek nesillere taşımışlardır. Zaman, mekân ve kahramanları belirsizlik taşıyan masallar, olağanüstü pek çok unsuru içerisinde barındırarak inandırıcılık iddiasında bulunmazlar. İyi ile kötünün savaş halinde olduğu masallarda iyiler hep kazanır kötüler kaybeder. Her sınıftan insanı içerisinde barındıran masallar farklı kuramsal yöntemlere göre sınıflandırılmış, incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Bu yöntemlerden biri de Vladimir Yakovlieviç Propp’un “Masalın Biçimbilimi”adlı eserinde yapmış olduğu yapısal çözümleme yöntemidir. Bu çalışmada Kütahya’da görüşme yöntemi ile derlenen “Nâmert ile Cömert” adlı masal Propp metoduna göre incelenecektir. İki bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde Propp metodu hakkında bilgi verilecek, ikinci kısımda ise “Nâmert ile Cömert” adlı masal Vladimir Yakovlieviç Propp’un geliştirmiş olduğu yapısal çözümleme yöntemine göre incelenecektir. Bu çalışma ile unutulmak üzere olan bir masalı kayıt altına almak, ileri de yapılabilecek olan bölgesel ve ulusal boyuttaki masal çalışmalarına katkı sağlamak hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Masal, Çözümleme, Propp, Metot, Kütahya.

Kaynakça

• ABAKI, İsmail (2013). “Yapısal Folklor Kuramı Bağlamında Bir Masal İncelemesi Örneği”.İdil Dergisi. II/8: 26-40.
• ARTUN, Erman (2014). Ansiklopedik Halk Bilimi/Halk Edebiyatı Sözlüğü, Terimler Motifler Kavramlar. Adana: Karahan Kitabevi.
• BARS, Mehmet Emin (2014). “Vladimir Propp’un Yapısal Çözümleme Yaklaşımı Çerçevesinde “Basat Depegözi Öldürdügi Boy” Üzerine Bir İnceleme”. Turkish Studies, Türkoloji Araştırmaları Dergisi. IX/3: 257-269.
• BORATAV, Pertev Nali (2013). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. Ankara: Bilgesu Yayıncılık. ÇIBLAK, Nilgün (2005). “V. Propp Masal Çözümleme Metodu”. Türk Dili-Dil ve EdebiyatDergisi. 638:127-140.