2006-2009 DOĞAL GAZ KRİZLERİ SÜRECİNDE TÜRKİYE’NİN ‘GÜVENİLİR GÜZERGÂH’ TEZİNİN ENERJİ GÜVENLİĞİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 63, 401 - 415, 15.09.2019

Şeref Çetinkaya Ahmet Öztürk

Öz

Enerji konusunun son yıllarda uluslararası sistemin önemli bir alanını oluşturması, ülke ekonomilerinin istikrarını etkileyebilmesi ile doğrudan ilişkilidir. Ekonomide yaşanacak sorunların hem ulusal güvenliğe hem de toplumsal refaha karşı ciddi bir risk taşıdığı gerçektir. Bu özellikleri itibarı ile enerji konusu 2000’li yılların başından itibaren Avrupa Birliği ile Rusya arasında yaşanan gerilimlerin nedenlerinden biri olmuştur. Özellikle Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan doğal gaz temelli krizler, doğrudan Avrupa ülkelerini etkilemiş ve enerji güvenliği konusunu tekrar gündeme getirmiştir. Rusya’nın tedarikçi konumu ile Ukrayna’nın transit ülke pozisyonu Avrupa tarafından sorgulanır hale gelmiştir. Karadeniz’de yaşanan bu gelişmelerden Türkiye’nin etkilenmesi kaçınılmazdır. Türkiye’nin enerji alanındaki dışa bağımlı yapısı, enerji diplomasisini jeopolitik konumuna göre şekillendirmesinde önemli olmaktadır. 2006 ve 2009 yıllarında yaşanan Rusya-Ukrayna doğal gaz krizleri sürecinde Türkiye, enerji diplomasisini Ukrayna’nın enerji güvenliğini yeterince sağlayamadığı ve bu duruma en iyi alternatif olabileceği fikri üzerine inşa etmiştir. Bu çalışma, Türkiye’nin Rusya ile AB arasında yaşanan bu gerilimlerdeki tutumu ile her iki taraf arasında nasıl bir rol oynadığını ortaya koymaya çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Enerji, Enerji Güvenliği, AB, Ukrayna, Türkiye.

Kaynakça

• SEVİM, Tuğçe Varol (2014). “Ukrayna’nın Yönetemediği Enerji Politikası ve Bugünkü Sonuçları”. 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Özel Raporu. No.19. Ankara.
• SMITH, Keith C. (2008). Russia and European Energy Security: Divide and Dominate.Washington: The CSIS Press.
• STERN, Andy (2001). Dünden Bugüne Petrol Savaşları: Hırs, Rekabet, Şiddet. (çev. Sabri Kaliç). İstanbul: Neden Kitap Yayınevi.
• ŞÖHRET, Mesut (2015). Enerji Güvenliğinin Ekonomi Politiği ve Uluslararası Çatışmalara Etkisi. İstanbul: Beta Yayınları.
• TRIANTAPHYLLOU, Dimitrios - Eleni FOTIOU (2010). “The EU and Turkey in Energy Diplomacy”. Insight Turkey. XII/3: 55-61.
• UMBACH, Frank (2010). “Global Energy Security and the Implications for the EU”. Energy Policy. XXVIII/3: 1229-1240.
• YERGIN, Daniel (1991). The Prize: The Epic Quest for Oil, Money and Power. Newyork: Simon & Schuster Press.