BULGARİSTAN’DA YILMAZ BİR JÖN TÜRK: EDHEM RUHİ BALKAN ve BALKAN GAZETESİ (1907-1908)*

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 66, 347 - 364, 15.06.2020

Mustafa Kemal Sincer

Öz

Sultan II. Abdülhamit’in mutlak iktidarına karşı yurt içinde oluşan ve bir süre sonra yurtdışına kaçmak zorunda kalan Jön Türk muhalefetinin pek bilinmeyen aktörlerinden biri olan Edhem Ruhi Balkan’ın hayatı ve gerek Sultan II. Abdülhamit’e ve gerekse ömrünün büyük bir kısmını geçirdiği Bulgaristan’daki hükümetlere karşı kesintisiz bir şekilde sürdürdüğü siyasi mücadelesi bu makalede öncelikle ele alınacak konular arasındadır. Bu mücadele için Edhem Bey’in kullandığı en önemli araç ise Balkan gazetesi olmuştur. Edhem Ruhi Bey tarafından Filibe’de yayınlanan Balkan gazetesi bir taraftan Osmanlı topraklarında anayasal yönetime geçilmesi için mücadele ederken bir taraftan da Bulgaristan topraklarında bulunan Müslüman Türklerin haklarını savunmak için var gücüyle çabalamıştır. Bu yönleriyle Edhem Ruhi Bey ve onun Balkan gazetesi Jön Türk hareketi içerisinde ayrı bir noktada konumlanmaktadır. Bu çalışmada, Balkan gazetesinin şekilsel özelliklerinden yola çıkarak önce bu gazete hakkında oldukça detaylı tanıtıcı bilgi verilmeye çalışılmış ardından da Edhem Ruhi’nin mücadelesinde kilit rol oynayan yazıları ayrıntılı bir incelemeye tabi tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Edhem Ruhi Balkan, Sultan II. Abdülhamit, Balkan gazetesi, Jön Türk basını, Bulgaristan.

Kaynakça

• BAL, H. (2002). “Ethem Ruhi Balkan ve Filibe’de Yayınladığı Balkan Gazetesi”. Balkanlarda İslam Medeniyeti Milletlerarası Sempozyumu Tebliğleri. İstanbul: İRCİCA Yayınları: 363-379.
• BAYHAN, A. Ali. – M. Z. ERTEKİN (2015). “Eserlere Adanmış Bir Hayat: İbrahim Hakkı Konyalı Hayatı ve Eserleri”. Şehirlerin Sevdalısı İbrahim Hakkı Konyalı Armağanı. Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
• BAYIR, Ö. E. (2011). “Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş Sürecinde Solda Partileşme”. İ. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 45: 45-72.
• Canlı Tarihler: Ethem Ruhi Balkan Hatıraları (1947). İstanbul: Türkiye Yayınları.
• DELİORMAN, A. (2009). Kırık Kanatlı Jön-Türk. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• HANİOĞLU, M. Ş. (1995). The Young Turks in Opposition. New York: Oxford University Press.
• HANİOĞLU, M. Ş. (t.y.). Bir Siyasal Düşünür Olarak Doktor Abdullah Cevdet ve Dönemi. İstanbul: Üçdal Neşriyat.
• İNAN, Y. Z. (1978). Jöntürklerden İttihat ve Terakki Cemiyetine. İstanbul: Bayramaşık Yayınları.