KAZAKİSTAN’DA YAPILMIŞ ‘AT KÜLTÜRÜ’ VE ‘ATÇILIK TERMİNOLOJİSİ’ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR ÜZERİNE BİR BİBLİYOGRAFYA DENEMESİ

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 66, 563 - 576, 15.06.2020

Osman Kabadayı

Öz

At, eski zamanlardan beri Türk toplumunda önemli bir yere sahip olmuştur. Orta Asya coğrafyasında gerek arkeolojik kazılardan elde edilen buluntular gerekse de kaya resimlerindeki at tasvirleri çok eski dönemlerden beri atın bozkır göçebelerinin hayatlarındaki yerini göstermesi bakımından dikkate değerdir. At yetiştiriciliği ile at binme kültürünün dünyanın farklı coğrafyalarına Orta Asya bozkırlarından yayıldığı bilinmektedir. Bugünkü bilgiler ışığında atın evcilleştirilme süreci yaklaşık bin yıl daha geriye gitmektedir. At, Kazakistan’ın kuzeyindeki Botai kültür çevresinde MÖ 2500’lü yıllara tarihlendirilen bir zamanda evcilleştirilmiştir. Atın temel besin kaynakları arasında yer aldığı Kazakistan’da at yetiştiriciliği son derece önem arz etmektedir. Bu makalede atçılık ve at kültürü ile ilgili Kazakistan’da yapılmış çalışmaların bir bibliyografyasına yer verilecektir. Dili Kazakça olan çalışmalar ağırlıklı olmak üzere konuyla ilgili Rusça eserler de araştırmacılara yol göstermek amacıyla çalışmaya dâhil edilmiştir. Bibliyografya, yazar soyadına göre alfabetik olarak sıralanmıştır. Makalenin Kazakistan’da at kültürü, at yetiştiriciliği ve atçılık gibi konular üzerinde çalışma yapacak araştırmacılara yol göstermesi hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kazakistan, At, At Yetiştiriciliği, At Kültürü, Bibliyografya.

Kaynakça

• ANTHONY, D. W. (2007). The Horse, The Wheel and Language: How Bronze-Age Riders from the Eurasian Steppes Shaped the Modern World. New Jersey: Princeton University Press.
• AYTBAYEVA, N. K. (2007). Qazaq tilindegi jılqığa qatıstı atawlardıñ leksika-semantikalıq jäne düniyetanımdıq siypatı, Almatı: Abılayxan atındağı Qazaq xalıqaralıq qatınastar jäne älem tilderi universiteti. (Filologiya ğılımdarınıñ kandidatı ğılımiy därejesin aluw üşin dayındalğan dissertatsiya).
• ÇINAR, A. A. (1996). Kazak ve Türkiye Türklerinde At Kültürü ve Atın Rolü, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Doktora Tezi).
• DURMUŞ, H. (2011). Kazak Türkçesinde At ile İlgili Söz Varlığı ve Metinler, İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• KOLOSOVSKİY, V. P. (1910). Loşadi Turkestana. Taşkent: Elektro-parovaya tipolitografiya O. A. Portseva.
• QAYRATULI, B. (2019). Qazaqtıñ atbegilik öneri. Nur-Sultan.
• TOQTABAY, A. U. (2010). Qazaq jılqısınıñ tarixı. Almatı: Almatıkitap baspası.