“KURŞUNLANAN SLAVBİLİM”: STALİN TASFİYELERİNDEN PAYINI ALAN SLAVİSTLER

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 68, 901 - 920, 15.12.2020

Hanife Saraç

Öz

Kurşunlanan Slavbilim, İosif Stalin eliyle uygulanan Büyük Tasfiye Dönemi’ne (1937-1938) kadar yürütülen Slavistler Davası’nda yargılanan ve infaz edilen Slavistler’in maruz kaldığı uygulamaları ifade etmektedir. İ. Stalin, 1930’ların başında Sovyetler Birliği’nde tam anlamıyla otoriteyi sağlamasıyla, kendi tasarladığı sosyalizm ideolojisini ve iktidarını muhafaza etmek adına elindeki bütün imkânları kullanır. Devrim karşıtı olanların “temizlenmesi” sürecine, Parti içerisinde İ. Stalin’e muhalif olduğu bilinen Devrim’in kurucu ve sembol isimleri dahi eklenir. Ayrıca yaptıkları bilimsel çalışmalarda ya da faaliyetlerde iktidarın sosyalist ideolojisine ters düşecek unsurlar barındıran bilim insanlarının ve sanatçıların acımasızca yargılanması vb. gelişmeler Sovyet tarihinin en karanlık dönemlerinden birisine doğru gidildiğinin kanıtı niteliğindedir. Bu dönemdeki baskı rejiminden etkilenen gruplardan birisi de Slavbilim alanında çalışmalar gerçekleştiren dilbilimcilerdir. Milliyetçi unsurları ve dini motifleri ön plana çıkardıkları iddiasıyla Slavistler, Sovyet karşıtı propaganda yapmak, mevcut düzeni yıkmaya yönelik dış ülkelerle işbirliği içerisinde olmak ve bu kapsamda Rus Milli Partisi’ni kurmak gibi suçlamalarla yargılanarak kurşuna dizilirler. Bu çalışmada göstermelik mahkemelerde mesnetsiz suçlamalara maruz kalan ve infaz edilen, aralarında 20. yüzyılın en etkili dilbilimcileri olarak gösterilen Slavistlerin de yer aldığı bir grup bilim insanı, onların ortaya koydukları Slavbilim çalışmaları ve bu karanlık dönemde maruz kaldıkları uygulamalar mercek altına alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Slavbilim, Slavistler Davası, Rus Milli Partisi, Büyük Tasfiye, Stalin.

Kaynakça

• BURAN, A. (2007). Kurşunlanan Türkoloji. Elazığ: Manas Yayıncılık.
• CONQUEST, R. (2018). The Great Terror: Stalin’s Purge of the Thirties. New York: Random House.
• DEWEY, J. (1972). Not Guilty: Report of the Commission of Inquiry Into the Charges Made Against Leon Trotsky in the Moscow Trials. New York: Monad Press. DOSTAL, M. (2007). “Slavistika mejdu proletarskim internatsionalizmom i slavyanskoy ideyey”. Slavyanskiy al’manah. 114-140.
• DOSTAL, M. (2011). “Osnovnıye osobennosti etapa Vozrojdeniya i stanovleniya oteçestvennogo slavyanovedeniya v kontse 1930-h i 1940-ye godı”. Vestnik TvGU. Ser.:İstoriya. 2: 97-109.
• ELLMAN, M. (2002). Soviet Repression Statistics: Some Comments. Europe-Asia Studies.LIV/7: 1151-1172.
• GORYAINOV, A. (2006). V Rossii i emigratsii: Oçerki o slavyanovedenii i slavistah pervoy polovinı XX veka. Moskva: İnstitut slavyanovedeniya RAN.