“JOE AMCA” RUBİCON’U GEÇMEDEN ÖNCE: İNGİLİZ DIŞİŞLERİ BAKANLIĞININ GÖZÜNDEN SOĞUK SAVAŞIN BAŞLANGICINDA TÜRK-İNGİLİZ İLİŞKİLERİ ÜZERİNDEKİ SOVYET ETKİSİ (1945-46)

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 69, 33 - 46, 15.03.2021

İlker Cender

Öz

İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesi ile birlikte küresel politikaların yeniden şekillenmesi kaçınılmaz bir süreç olarak ortaya çıktı. Bu süreçte, henüz savaş sona ermeden gelecek politikalarının temelini teşkil edecek adımları atan Sovyetler Birliği, bu politikaların bir uzantısı olarak Türkiye üzerinde bir sinir savaşı başlattı. Bu savaş, sadece Türk-Sovyet ilişkilerini etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda Türkiye’nin savaş öncesinde bir ittifak ile bağlanmış olduğu İngiltere ile olan ilişkilerini de etkiledi. Bir yandan İngiltere, kaybetmekte olduğu küresel hegemonyadan kalanları elinde tutmaya çalışırken, diğer yandan Türkiye de sınır komşusu bir süper gücün tehdidine karşı durmaya çalışıyordu. Türk dış politikasını belirleyenlerin bu noktada, savaş sonunda küresel bir süper güç olarak Amerika Birleşik Devletleri nezdinde bulamadığı desteği, hâlihazırda bir ittifak içerisinde olduğu İngiltere’de araması kaçınılmazdı. Bu çalışmanın amacı, Soğuk Savaş’ın hemen başında Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı Sovyet tehdidinin Türk-İngiliz ilişkilerine olan etkilerini, İngiliz Dışişleri Bakanlığı’nın gözünden değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler

Türk-İngiliz İlişkileri, Sovyetler Birliği, Soğuk Savaş, İngiliz Dışişleri Bakanlığı.

BEFORE “UNCLE JOE” CROSSED THE RUBICON: THE BRITISH FOREIGN OFFICE’S PERCEPTION OF THE SOVIET IMPACT ON ANGLO-TURKISH RELATIONS IN THE EARLY COLD WAR ERA (1945-46)

Öz

The rearrangement of global politics was an inevitable consequence of the Second World War. As part of this process, even before the war ended, the Soviet Union took steps which would provide a basis for her future policies. Accordingly, it embarked on a war of nerves on Turkey. This new struggle not only affected the relations between Turkey and the Soviet Union but also had profound effects on the relations between Turkey and Britain, which had been officially linked with an alliance prior to the Second World War. While Britain endeavoured to keep what was left of its global dominance, Turkey struggled to stand firm against the threat imposed by an emerging super power neighbouring country. Since the search for support from the United States, which had emerged as another global super power at the end of the war, proved futile for Turkish policy makers, they naturally turned to their British ally. In the light of the above-mentioned, the aim of this study is to evaluate the effects of the Soviet threat faced by Turkey in the early Cold War era on Anglo-Turkish relations as perceived by the British Foreign Office.

Anahtar Kelimeler

Anglo-Turkish Relations, The Soviet Union, Cold War, British Foreign Office.

Kaynakça

• AYDIN, M. (2000). “Determinants of Turkish Foreign Policy: Changing Patterns and Conjunctures during the Cold War”. Middle Eastern Studies. XXXVI/1: 103-139.
• BİLGİN, M. S. – S. MOREWOOD (2004). “Turkey’s Reliance on Britain: British Political and Diplomatic Support for Turkey against Soviet Demands: 1943-47”. Middle Eastern Studies. XL/2: 24-57.
• BİLGİN, M. S. (2007). Britain and Turkey in the Middle East. London: Tauris AcademicStudies.
• DERİNGİL, S. (1989). Turkish Foreign Policy During The Second World War. Cambridge: Cambridge University Press.
• ERHAN, Ç. (2009). “ABD ve NATO’yla İlişkiler”. Türk Dış Politikası. (ed. Baskın Oran).İstanbul: İletişim Yayınları.