XIX. YÜZYIL SONLARINDA OSMANLI DEVLETİ’NDE TEV’EM MAAŞI (TRABZON VİLAYETİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 70, 283 - 296, 15.06.2021

Banu Yılmaz

Öz

Bu çalışmanın konusu Osmanlı Devleti’nde ikiz veya üçüz olarak doğan çocuklara ödenen tev’em maaşıdır. Çocuklara ödenen bu maaş, II.Abdülhamid döneminde yaygınlaşmış ancak bu dönemden öncesinde de muhtaç durumda olan ailelere ikiz çocuk sahibi olmaları ve bunun beraberinde bir takım şartları taşımaları durumunda verilmiştir. Sosyal devlet anlayışının bir gereği olarak çoğul gebeliklerden dünyaya gelen çocuklara ödenen bu maaştan Müslim veya gayrimüslim ayrımı yapılmadan bütün Osmanlı tebaası yararlanabilirdi. Bu çalışmada; maaşın ödenmesinde yıllar içinde bir değişim meydana gelmiş midir, maaş miktarı her vilayette aynı mıdır, çocuklar kaç yaşına kadar bu maaşı alabilmiştir gibi soruların yanıtları Trabzon vilayeti örneklemi üzerinde aranacaktır. Tespit edilen bilgiler, tev’em maaşının diğer vilayetlerdeki durumunu anlatan çalışmalarla birlikte değerlendirildiğinde, Osmanlı Devleti genelinde ikiz çocuklara yapılan yardımlar hakkında daha panoramik bir bakış açısı sunacaktır. Bu amaçlarla Osmanlı arşivinde yer alan konu ile ilgili belgeler tarandıktan sonra belge ve vaka analizi yöntemi kullanılarak elde edilen verilerin kronolojik olarak değerlendirmesi yapıldı. Değerlendirmeler sonucunda Trabzon vilayetinde tev’em maaşının miktarında yıllara ve sancaklara göre değişiklik olduğu gözlemlendi. Vilayette maaştan yararlanan aileler arasında seyit ve şerif gibi ayrıcalıklı ailelerin bulunmadığı yalnızca muhacir olan birkaç ailenin maaşa bağlandığı, maaş ödenen çocuklar için bir yaş sınırlaması yapılmadığı tespit edildi.

Anahtar Kelimeler

Trabzon Vilayeti, Tev’em Maaşı, Çocuk, Muhtaç.

Kaynakça

• EMİROĞLU, K. (1892). Trabzon Vilayet Salnamesi. C. 14. Mayıs 2005.
• BALSOY, G. (2012). "Osmanlı Toplumunda Kürtajın Yasaklanması ve Politik Bir Alan Olarak Kadın Bedeni”. Toplumsal Tarih. CCIII/38: 22-27.
• BAYARTAN, M. (2008). “Osmanlı Şehirlerinde Vakıflar ve Vakıf Sisteminin Şehre Kattığı Değerler”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları. X/1: 157-175.
• CENGİZ, G. H. (2017). “II. Abdülhamid Dönemi Bir Sosyal Yardım Uygulaması: Tev’em Maaşı”. OTAM. 41: 57-78.
• CENGİZ, G. H. (2019). II. Abdülhamid Dönemi Osmanlı Sosyal Politikalarında Çocuk. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).
• DİNÇ, G. vd. (2009). “Osmanlı İmparatorluğu’nda Tev’em Maaşı”. Uludağ Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. XVI/16: 77-100.