FOLKLORU EN KÜÇÜK HALK GRUBUNA ODAKLANDIRMAK: AİLE FOLKLORU

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 70, 373 - 391, 15.06.2021

Mustafa Aça

Öz

Kültür bilimlerinin bir şubesi olarak 19. yüzyılda gelişmeye başlayan folklor, 20. yüzyılda hızlı bir gelişme göstermiştir. Kuzey Amerika folkloristiğinin etkin rol üstlendiği bu gelişim kapsamında folklorun araştırma konularına, yöntem ve tekniklerine dönük çeşitlilik artmıştır. Bu düzlemde 1950’lerde halk gruplarının folklorik kapasiteleri bağlamında önemine vurgu yapılmaya başlanan aile folkloru, 1970’li yıllarda yaygınlaşan bir araştırma konusu hâlini almıştır. Türk folklor araştırmalarında ise aile folklorunun kapsamına dâhil edilen kimi bileşenler araştırmalara konu edilmiş; ancak tanım, kapsam ve yönteme de vurgular içeren bütüncül çalışmalar gerçekleştirilmemiştir. Ailenin sosyal ve kültürel yapılara göre değişen karakteristiği dikkatinde dünden bugüne Türk ailesinin folklor kapasitesi ve repertuarının araştırılmasının sadece folklor alanına hizmet etmeyeceği, odağında aileyi bulunduran tüm çalışma kollarına somut veriler sunacağına şüphe yoktur. Bilimsel literatür taramaları temelinde nitel araştırma yöntem ve yaklaşımıyla hazırlanan makalede, öncelikle grup folkloru terimi özelinde aile folkloruna yönelişin dinamikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bunu Kuzey Amerika folkloristiğinin sosyoloji, sosyal antropoloji ve sosyal psikoloji gibi bilgi kollarının deneyimlerinden de yararlanarak ortaya koyduğu aile folkloru çalışmalarının kronolojisine, amaçlarına, kapsam ve yöntemlerine dönük değerlendirmeler takip etmiştir. Akabinde tartışılması ve geliştirilmesi kaydıyla Türk folklor araştırmalarında aile odaklı folklor çalışmalarına bilimsel alt yapı oluşturması amacıyla yönteme ve kapsama dönük görüşlere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Folklor, Halk Grubu, Grup Folkloru, Aile Folkloru, Türk Ailesi.

Kaynakça

• AÇA, M. (2020). Denizin Çocukları-Giresun ve Trabzon Yöresi Balıkçılarının Meslek Folkloru.İstanbul: Hiperyayın.
• AYTAÇ, Ö. (2004). “Örgütler: Sosyolojik Bir Perspektif”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. XIV/1: 189-217.
• BALDWIN, L. K. (1975). Down on Bugger Run: Family Group and the Social Base of Folklore.University of Pennsylvania / Unpublished Dissertation.
• BAUMAN, R. (2005). “Halkbilimi’nin Farklı Kimliği ve Sosyal Tabanı”. (çev. Feridun Çotra).Millî Folklor. IX/65: 152-159.
• BEN AMOS, D. (1997). “Şartlar ve Çevre İçinde Folklorun Bir Tanımına Doğru”. (çev. Metin Ekici). Millî Folklor. V/33: 74-87.
• BOATRIGHT, M. C. (1958). “The Family Saga as a Form of Folklore”. The Family Saga and Other Phases of American Folklore. (eds. Mody C. Boatright, Robert B. Downs, John T. Flanagan). Urbana: University of Illinois Press.
• BOTTOMORE, T. B. (2000). Toplumbilim. (çev. Ünsal Oskay). 6. basım. İstanbul: Der Yayınları.