Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

ESKİ UYGUR SİVİL BELGELERİNDE ERKEKLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 73, 237 - 279, 21.03.2022

Öz

Bu çalışma, Eski Uygurların din dışı metinlerini konu alan Eski Uygur Sivil Belgeleri’ndeki erkekle ilgili söz varlığını konu alır. Bu amaçla, Uygur Sivil Belgelerinde yer alan bütün metinler dikkatlice taranmış, bu tarama sonucunda elde edilen erkekle ilgili söz varlığı tespit edilip belirli bir sınıflandırma usulüyle başlıklandırılmıştır. Buna göre doğrudan ulaşılan söz varlığı ile metin bağlamından ulaşılan (doğrudan erillik bilgisine ulaşılmayan) söz varlığı şeklinde iki temel grup oluşmuştur. Elde edilen sözcük bilgileri de kendi içerisinde gruplandırılmıştır. Birinci başlıkta, erkekler için kullanılan temel akrabalık adları, unvan adları ve dinî terminolojiyle ilgili adlar gösterilmiştir. İkinci başlıkta ise metnin bağlamından yola çıkılarak erkek için kullanılan dolaylı ifade yoluyla sağlanan erkekle ilgili söz varlığına yer verilmiştir. Tespit edilen sözcüklerin her biri runik metinler ile din konulu Eski Uygurca metin envanteriyle karşılaştırılmış ve daha önce var olan erkekle ilgili söz varlığının anlam bilimsel açıdan ele alınan Eski Uygur Sivil Belgeleri’nde değişiklik yaşayıp yaşamadığı irdelenmiştir. Yine her bir sözcük için Eski Türkçeye ait yazılı kaynaklardan örneklerine yer verilip etimolojisi açıklanmış, bu şekilde Eski Uygur toplum hayatında erkek kavram alanının daha çok hangi dilde karşılandığı gözlenmiştir. Din dışı Eski Uygur sözleşme metinlerindeki erkekle ilgili söz varlığı dolayısıyla kültürel kodları da yansıtmayı amaçlamayan bu çalışma, söz varlığı çalışmalarına katkı sunmayı hedeflemektedir.

Kaynakça

  • AYAZLI, Ö. (2016). Eski Uygurca Din Dışı Metinlerin Karşılaştırmalı Söz Varlığı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • AYDIN, E. (2018). Uygur Yazıtları. İstanbul: Bilge-Kültür-Sanat Yayınları.
  • BARTHOLD, W. (2010). Orta Asya, Tarih ve Uygarlık. (çev. Ahsen Batur). İstanbul: Selenge Yayınları.
  • BERTA, Á. (2004). Sözlerimi İyi Dinleyin. (çev. Emine Yılmaz). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • CLAUSON, S. G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Dictionary of Pre-Thirteenth- Century Turkish. Oxford: The Clarendon Press.
  • ÇETİN, E. (2020a). Altun Yaruk VII. Kitap. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. ÇETİN, E. (2020b). Altun Yaruk VIII. Kitap. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Toplam 6 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Dilbilim
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Aybüke Betül Doğan

Yayımlanma Tarihi 21 Mart 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022 Cilt: 19 Sayı: 73

Kaynak Göster

APA Doğan, A. B. (2022). ESKİ UYGUR SİVİL BELGELERİNDE ERKEKLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI. Karadeniz Araştırmaları, 19(73), 237-279.
AMA Doğan AB. ESKİ UYGUR SİVİL BELGELERİNDE ERKEKLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI. Karadeniz Araştırmaları. Mart 2022;19(73):237-279.
Chicago Doğan, Aybüke Betül. “ESKİ UYGUR SİVİL BELGELERİNDE ERKEKLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI”. Karadeniz Araştırmaları 19, sy. 73 (Mart 2022): 237-79.
EndNote Doğan AB (01 Mart 2022) ESKİ UYGUR SİVİL BELGELERİNDE ERKEKLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI. Karadeniz Araştırmaları 19 73 237–279.
IEEE A. B. Doğan, “ESKİ UYGUR SİVİL BELGELERİNDE ERKEKLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI”, Karadeniz Araştırmaları, c. 19, sy. 73, ss. 237–279, 2022.
ISNAD Doğan, Aybüke Betül. “ESKİ UYGUR SİVİL BELGELERİNDE ERKEKLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI”. Karadeniz Araştırmaları 19/73 (Mart 2022), 237-279.
JAMA Doğan AB. ESKİ UYGUR SİVİL BELGELERİNDE ERKEKLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI. Karadeniz Araştırmaları. 2022;19:237–279.
MLA Doğan, Aybüke Betül. “ESKİ UYGUR SİVİL BELGELERİNDE ERKEKLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI”. Karadeniz Araştırmaları, c. 19, sy. 73, 2022, ss. 237-79.
Vancouver Doğan AB. ESKİ UYGUR SİVİL BELGELERİNDE ERKEKLE İLGİLİ SÖZ VARLIĞI. Karadeniz Araştırmaları. 2022;19(73):237-79.