KIRŞEHİR YÖRESİ OYA SANATINA DAİR SÖZ VARLIĞI

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 74, 415 - 428, 21.06.2022

Songül Erdoğan

Öz

Oya, Türk kültüründe önemli yeri olan el sanatlarından biridir. Kendine ait farklı yöntem ve tekniklerle oluşturulan oyalar, her ne kadar uzun zamandan beri kullanılıyor olsa da; özellikle Cumhuriyet döneminde büyük gelişme göstermiştir. Oyalar, günlük ihtiyaçlara cevap verme, süslenme aracı olmasının yanında önemli bir iletişim aracı da olmuştur. Farklı alanlarda kullanılmakla birlikte Kırşehir yöresinde oyaların en yaygın olarak kullanıldığı yer başörtüsü kenarıdır. Bu çalışmada Kırşehir yöresinde başörtüsü kenarı olarak kullanılan oya el sanatına yönelik söz varlığına yer verilmiştir. Söz varlığını etkilemesi sebebiyle yörenin örtünme kültürü ve bununla ilgili anlamlar da göz önünde tutulmuştur. Derleme, tarama ve gözlem yoluyla ulaşılan sözcüklerin anlamları verilerek bu alanla ilgili terminoloji oluşturulmaya çalışılmıştır. Tespit edilen söz varlığı anlamca yakın olduğu kavrama göre altı başlık altında verilmiştir. Yöreden tespit edilen 131 söz varlığı Derleme Sözlüğü, Güncel Türkçe Sözlük, Tarama Sözlüğü ve Kırşehir Yöresi Ağızları sözlükleri ile karşılaştırılmıştır. Terim değeri taşıyan bu söz varlığının sözlüklere yansıma oranı değerlendirilmiş ve tespit edilen sözcüklerin adı geçen sözlüklere büyük oranda yansımadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Söz Varlığı, Kırşehir, Terim, Oya, El Sanatları.

Kaynakça

• ACIPAYAMLI, O. (1976). Zanaat Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ERDOĞAN, S. (2020). “Anadolu Ağızlarındaki Oya Adları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”.Asos Journal, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 101: 199-214.
• ERDOĞAN, S. (2020). “Türk Oyalarının Dili”. 12. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu (21-23 Ekim 2020). Ankara: 885-896.
• ETİKAN, S. vd. (2020). Kırşehir El Sanatları. Ankara: Gece Kitaplığı.
• GÜNDÜZ, A. (2006). Türkmen Yurdu Kırşehir Tarihi, Aşireti, Cemaatleri, Boyları. Çorum: Karam Yayınları.
• GÜNŞEN, A.(2006). Kırşehir Yöresi Ağızları Sözlüğü. Ankara: Ocak Yayınları.
• KAHVECİOĞLU, M. - A. BAHŞİŞOĞLU (2001). Türk Oyaları Kataloğu. 2 Cilt. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.