ALMAN KONSOLOSLUK RAPORLARINA GÖRE BİRİNCİ BALKAN SAVAŞI’NDA SELANİK’TE YAŞANAN BULGAR VE YUNAN MEZALİMİ

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 78, 387 - 405, 19.07.2023

Yakup Yılmaz , Ozan Tuna

https://doi.org/10.56694/karadearas.1329819

Öz

Selanik pek çok devlet için siyasi ve ekonomik olarak oldukça stratejik bir yer olarak görülmüş olup Selanik’in ele geçirilmesi Ege Denizi ve Balkanlar bağlamında da o devlete güç ve prestij kazandırmıştır. Selanik, uzun yıllar Türk hakimiyetinde kalsa da Birinci Balkan Savaşı’nın meydana getirdiği olağanüstü şartlar Osmanlı Devleti’nin buraya yeteri kadar güç aktarmasının önüne geçmiştir. Çalışmamız Selanik’in Yunanlılar tarafından ele geçirilmesinin ardın-dan şehirdeki Müslüman Türklere Yunan ve Bulgar askerleri tarafından yapılan saldırıları şehirdeki Alman konsoloslu-ğu üzerinden ele almıştır. Almanya’nın yirminci yüzyıldaki diplomatik gücünü de bir anlamda yansıtan çalışmamız Birinci Dünya Savaşı öncesindeki Türk-Alman ittifakını da göstermiştir. Çalışmamıza kaynak teşkil eden Almanya’nın Selanik konsolos raporlarına Alman Dışişleri Bakanlığı Arşivi’ndeki (Politisches Archiv des Auswärtigen Amts) Bal-kankrieg (1912-1913): Grausamkeiten in der Kriegführung kataloğundan ulaşılmış ve çevirisi de tarafımızca icra edilmiştir. Alman dışişleri bakanlığı arşivindeki 1912-1913 kataloğundan elde ettiğimiz bu raporlar şehirde Müslüman Türklere yapılan yağma, talan ve öldürme gibi olayları içermekle birlikte Yunan ve Bulgarların neden böyle bir yola başvurduklarını da bir anlamda ifade etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Balkan Savaşları, Selanik, Venizelos

BULGARIAN AND GREEK ATROCITIES IN THESSALONIKI DURING THE FIRST BALKAN WAR ACCORDING TO GERMAN CONSULAR REPORTS

Öz

Thessaloniki was seen as a very strategic place politically and economically for many states, and the capture of Thes-saloniki gave that state power and prestige in the context of the Aegean Sea and the Balkans. Although Thessaloniki remained under Turkish rule for many years, the extraordinary conditions brought about by the First Balkan War prevented the Ottoman Empire from transferring enough power there. Our study deals with the attacks on Muslim Turks in the city by Greek and Bulgarian soldiers after the capture of Thessaloniki by the Greeks, through the German consulate in the city. Our study, which also reflects the diplomatic power of Germany in the twentieth century, also showed the Turkish-German alliance before the First World War. The reports of the German consul in Thessaloniki, which is the source of our study, were obtained from the Balkankrieg (1912-1913): Grausamkeiten in der Kriegfüh-rung catalog in the Archive of the German Ministry of Foreign Affairs (Politisches Archiv des Auswärtigen Amts) and its translation was carried out by. These reports, which we obtained from the 1912-1913 catalog in the archive of the German foreign ministry, include the events such as looting, pillaging and killing of Muslim Turks in the city, but also in a sense, why the Greeks and Bulgarians resorted to such a way.

Anahtar Kelimeler

Balkan Wars, Thessaloniki, Venizelos

Kaynakça

• 1)- ARŞİV KAYNAKLARI
• Politisches Archiv des Auswärtigen Amts (Almanya Dışişleri Bakanlığı Arşivi)
• RZ 201/013316, Sayfa No: 50, 27 Ağustos 1912
• RZ 201/013922, Sayfa No: 10, 1 Ekim 1912
• RZ 201/013922, Sayfa No: 124, 12 Ekim 1912
• RZ 201/013922, Sayfa No: 127, 12 Ekim 1912
• RZ 201/014274, Sayfa No: 52, 15 Kasım 1912
• RZ 201/014274, Sayfa No: 44, 18 Kasım 1912
• RZ 201/014274, Sayfa No: 45, 18 Kasım 1912
• RZ 201/014274, Sayfa No: 48, 19 Kasım 1912
• RZ 201/014274, Sayfa No: 56, 26 Kasım 1912
• RZ 201/014274, Sayfa No: 33, 14 Aralık 1912
• RZ 201/014274, Sayfa No: 74, 16 Aralık 1912
• RZ 201/014274, Sayfa No: 142, 18 Temmuz 1913
• Devlet Arşivleri Başkanlığı
• DH.SYS. Kataloğu, Dosya No: 74, Gömlek No: 2, Lef: 3, 21 Şubat 1912
• A.MKT.MHM. Kataloğu, Dosya No: 742, Gömlek No: 6, Lef: 20, 30 Ekim 1912
• BEO Kataloğu, Dosya No: 4106, Gömlek No: 307946, Lef: 2, 1 Kasım 1912
• HR.SYS. Kataloğu, Dosya No: 664, Gömlek No: 21, 21 Kasım 1912
• BEO Kataloğu, Dosya No: 4116, Gömlek No: 308645, Lef: 2, 23 Kasım 1912
• BEO Kataloğu, Dosya No: 4121, Gömlek No: 309028, Lef: 2, 7 Aralık 1912
• BEO Kataloğu, Dosya No: 4123, Gömlek No: 309199, Lef: 2, 12 Aralık 1912
• HR.SYS. Kataloğu, Dosya No: 1970, Gömlek No: 3, Lef: 22, 14 Aralık 1912
• HR.SYS. Kataloğu, Dosya No: 1970, Gömlek No: 3, 25 Aralık 1912
• HR.SYS. Kataloğu, Dosya No: 1970, Gömlek No: 3, Lef: 5, 25 Aralık 1912
• 2)- ÇALIŞMALAR
• ALKAN, N. (2014). Ve Selanik Düştü: 1912-1913 Balkan Savaşı ve Hezimeti, Timaş Yayınları, İstanbul
• ANDONYAN, A. (2002). Balkan Savaşı. (Çev.) Zaven Biberyan. Aras Yayıncılık, İstanbul
• AYDIN, M. (1996). Osmanlı Eyaletinden Üçüncü Bulgar Çarlığına, İstanbul: Kitap Yayınları.
• AYDIN, S. (2013). Bulgar Mezalimlikleri ve Göç. Balkanlar ve Göç, Ali Fuat Örenç-İsmail Mangal-tepe (Ed.), Bursa: İhlas Matbaacılık, 329-341
• AYDIN, Salim (2018). Balkan Savaşları’nda (1912-1913) Selânik’in Teslimi. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi. 38, 127-162
• BALCI, M. (2012). Selanik Düştü: Selanik’in Kaybediliş Öyküsü, İstanbul: Kesit Yayınları
• Balkan Harbi Tarihi (1965). Osmanlı Deniz Harekâtı (1912-1913), Cilt: 7, İstanbul: Kara Kuvvet-leri Askeri Basımevi
• BAYRAM, S. (2009). Osmanlı Döneminde Selanik: 1869-1912. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İs-tanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• CHASAN, K. (2018). I. Balkan Savaşı’nda Yunanistan (Yunan Kaynaklarına Göre). Yayınlanma-mış Doktora Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Tarih Anabilim Dalı. Edirne Das Interessante Blatt. Einmarsch der Griechen in Seloniki. 14 Kasım 1912: 1
• DEMİROĞLU, H. (2013). Birinci Balkan Savaşı Başlarında Yunan Mezalimini Gösteren Örnek Bir Arşiv Vesikası. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(5), 43-56
• ERARSLAN, E. (2006). Balkan Savaşları’nda Selanik’in Teslimi ve Yunanlıların Teslim Protokolündeki Kayıtsızlıkları. Dokuzuncu Askeri Tarih Semineri Bildirileri, Ankara: Genelkurmay Basımevi, 221-229
• HALAÇOĞLU, A. Balkan Harbi Sırasında Rumeli’den Türk Göçleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları
• HALAÇOĞLU, Y. (1989). XVI. Yüzyılda Sosyal, Ekonomik ve Demografik Bakımdan Balkanlarda Bazı Osmanlı Şehirleri. Belleten. Cilt: 53, Sayı: 207-208, 637-678
• HALL, R.C. (2003). Balkan Savaşları 1912-1913: I. Dünya Savaşı’nın Provası. (Çev.) M. Tanju Akad. Homer Yayınevi, İstanbul
• HOCHWÄCHTER, G. (2012): Balkan Savaşı Günlüğü: “Türklerle Cephede”. (Çev.) Sumru Soydemir, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• HÜLAGÜ, M. (1999) .1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’nın Sosyal, Siyasal ve Kültürel Sonuçları. Osmanlı Dergisi, Cilt: 2, Yeni Türkiye Yayınları: İstanbul, 314-318 Illustrierte Kronen Zeitung. Die Bluttage von Saloniki. 30 Kasım 1912: 9
• Illustrierte Kronen Zeitung. Griechen Soldaten Schiessen in Einem Kaffehaus die Gäste Nieder. 28 Kasım 1912: 1
• Illutriere Kronen Zeitung. Die Greuel des Krieges. 7 Aralık 1912: 7
• İPEK, N. (2012). Balkanlarda Ulus Devletlerin Oluşumu ve Nüfus Politikaları. Balkan Savaşlarının 100. Yılı: Uluslararası Balkan Sempozyumu. (11-13 Mayıs 2012). Bağcılar Belediye-si, İstanbul
• KARACA, B. – GÖÇER, (2017). Gönüllü Bir İttihatçı Olarak Balkan Harbine Katılan Ziya Şakir’in Harp Hatıraları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: 29, 527-552
• MAZOWER, M. (2013). Selanik Hayaletler Şehri: Hristiyanlar, Müslümanlar ve Yahudiler 1430-1950, (Çev.) Gül Çağalı Güven, İstanbul: Melisa Matbaacılık
• MICHALOPOULOS, D. (2012). The Selonica Issue and The Balkan Wars. Balkan Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 1(1), 57-66
• MİNTSİS, G. I. (2017). Selanik’in İspanya Yahudileri (Yerleşme, Yükseliş, Büyük Yıkım). İstanbul Üniversitesi Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 27(2), 113-123 (Çev.) Esin Ozansoy
• MUHTAR, M. (2012). Balkan Harbi: Üçüncü Kolordu’nun ve İkinci Doğu Ordusunun Muharebelerii. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayınları
• MUTLU, C. (2013). Balkan Savaşları’ndan Sonra Selanik Musevileri (1912-1913). History Studies, 6(6), 71-88
• ÖRENÇ, A. F. (2022). Balkanlarda İlk Dram: Unuttuğumuz Mora Türkleri ve Eyaletten Bağımsız-lığa Yunanistan. Bab-ı Ali Kültür Yayınları, İstanbul ÖZSÜER, E. (2017). Birinci Balkan Savaşı’nda Yunanistan’da Esir Düşen Müslüman Türkler. Uluslararası Türk Savaş Esirleri Sempozyumu Bildiri Kitabı. İstanbul. ss. 409-446
• SEFA, L. (2017). Osmanlı Döneminde Selanik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yeniçağ Tarihi Anabilim Dalı, Eskişehir
• ŞAHİN, C. (2019). Balkan Savaşları Süresince Selanik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Balkan Çalışmaları Anabilim Dalı, Edirne
• TAĞMAT, D.Ç. (2018). Şehir ve Propaganda: “Makedonya Mücadelesi” Çerçevesinde Selanik’te Yunan Faaliyetleri. XI. Balkan Tarih Kongresi, 02-07 Aralık 2017, Erol Ofset Matbaacılık, Samsun, 383-400
• TEOFANİDİS, Y. - RAMİS, O. (1930). Türk-Yunan Deniz Harbi Hatıratı ve Yunan Bahri Tarihi, B. Lütfi (Çev.), İstanbul: Deniz Matbaası.
• Tercüman-ı Hakikat. Yunan Donanmasının Harekatı. 6 Kasım 1912: 2
• TÜRKER, O. (2011). Selanik’ten Thessaloniki’ye Unutulan Bir Şehrin Hikayesi 1912-2012, İstanbul: Sel Yayınları
• UÇAROL, R. (2012) .1912 Balkan Bunalımı, Osmanlı Devleti’nde Büyük Kabinenin Kurulması ve Savaşa Girişi. Balkan Savaşı Paneli (03-04 Mayıs 2011), İstanbul: Harp Akademileri Basımevi, 23-48
• ULVİ, S. (1916). Tahsin Paşa Ordusu ve Selanik’in Teslimi. İstanbul
• UYANIKER, F. (2022). Osmanlı Donanmasında Fethi Bülend Korveti ve Tarihi Devamlılık Bağ-lamında Osmanlı’dan Cumhuriyete Miras Bir Donanma Davası. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi. XXII (44), Bahar, 39-87
• YILDIRIM, T. - ÖZTÜRKÇÜ, İ. (2012). 1328 Balkan Harbinde Şark Ordusu Komutanı Abdullah Paşa’nın Balkan Harbi Hatıratı, İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları