Kestel Bölgesinde (Kadınhanı-Konya) Yetişen Bazı Makromantarların Antimikrobiyal Aktivitelerinin Araştırılması

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 163 - 171, 25.11.2024

Ayşegül Yaprak , Sinan Alkan , Erdoğan Güneş , Gıyasettin Kaşık

Öz

Bu araştırma Beykavağı (Kadınhanı-Konya) yöresinde Kestel ormanlarında yaygın olarak yetişen bazı makrofungusların antimikrobiyal aktivitelerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Kullanılan materyal; Boletopsis leucomelaena (Pers.) Fayod, Infundibulicybe geotropa (Bull.) Harmaja, Lactarius sanguifluus (Paulet)Fr., Russula delica Fr., Rhizopogon roseolus (Corda) Th. Fr. türlerine ait bazidiyokarplardır. Elde edilen metanol ekstraktları DMSO (Dimetil sülfoksit)’ da çözülerek 25 mg/ml olarak hazırlanarak, on bir mikroorganizma suşuna karşı test edilmiştir. Test suşları olarak; Escherichia coli ATCC 25922, Pseudomanas aeruginosa ATCC, 27853, Klebsiella pneumoniae ATCC 70603, Metisilin dirençli Staphylococcus aureus (MRSA) ATCC 43300, Bacillus cereus ATCC 11778, Salmonella enteritidis ATCC 13076, Sarcina lutea ATCC 9341, Salmonella typhimurium NRRLE 4463, Citrobacter freundii, Enterococcus faecalis ATCC 29212, Candida albicans NRLL Y-417 olmak üzre on tane bakteri suşu ve bir maya suşu kullanılmıştır. Anti mikrobiyal aktiviteyi tespit için Sıvı Mikrodilüsyon ve Agar Disk Difüzyon teknikleri uygulanmıştır. Araştırmada negatif(-) kontrol olarak DMSO, pozitif(+) kontrol olarak da ticari gentamisin kullanılmıştır. Çalışmada belirlenen sonuçlara göre, B. leucomelaena özütünün her iki teknikte de yalnızca E. coli suşuna antibakteriyel bir aktivite göstermediği, mikrodilüsyon tekniğinde ise test edilen tüm bakteri suşlarına 1.56 – 0.39 mg/ml dozlarında etkili olduğu, en yüksek aktivitesinin ise 0.39 mg/ml dozunda S. aureus suşunda gerçekleştiği tespit edilmiştir. Disk difüzyon tekniğinde ise en yüksek aktivite S. aureus ile S. lutea’ da belirlenmiştir. I. geotropa ve R. roseolus’un bazı şuşlara karşı antimikrobiyal etki gösterdiği görülmüştür. Gerçekleştirilen uygulamalarda en yüksek antimikrobiyal aktivitenin B. leucomelaena türünde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Antimikrobiyal Aktivite, Agar Disk Difüzyon, Sıvı Mikrodilisyon, Makrofungus

Investigation of the Antimicrobial Activities of Some Macrofungi Growing in the Kestel Region (Kadınhanı-Konya)

Öz

This research was carried out to determine the antimicrobial activities of some macrofungi commonly growing in Kestel forests in the Beykavağı (Kadınhanı-Konya) region. For the materials, basidiocarps belonging to the species Boletopsis leucomelaena (Pers.) Fayod, Infundibulicybe geotropa (Bull.) Harmaja, Lactarius sanguifluus (Paulet) Fr., Russula delica Fr., Rhizopogon roseolus (Corda) Th. Fr. were used. There relevant materials were subjected to methanol extraction and then were dissolved in DMSO (Dimethyl sulfoxide). The solutions prepared at 25 mg/ml were assayed against eleven microbial strains. For test strains, Escherichia coli ATCC 25922, Pseudomanas aeruginosa ATCC, 27853, Klebsiella pneumoniae ATCC 70603, Methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) ATCC 43300, Bacillus cereus ATCC 11778, Salmonella enteritidis ATCC 13076, Sarcina lutea ATCC 9341, Salmonella typhimurium NRRLE 4463, Citrobacter freundii, Enterococcus faecalis ATCC 29212 ten bacterial strains, including, Candida albicans NRLL Y-417, and one yeast strain were used. Antimicrobial activity was determined using liquid microdilution and agar disc diffusion techniques. Out of the experimental groups, commercially available gentamicin has been used as a positive (+) control and DMSO as a negative (-) control. Accordingly B. leucomelaena extract did not show antibacterial activity only against the E. coli strain in both techniques, it was effective against all bacterial strains tested in the microdilution technique at doses of 1.56 - 0.39 mg/ml, and at the dose of 0.39 mg/ml. The highest activity was found against S. aureus. In the disc diffusion technique, the highest activity was detected in S. aureus and S. lutea. It has been observed that I. geotropa and R. roseolus have antimicrobial effects against some strains. In the applications carried out, it was determined that the highest antimicrobial activity was in the B. leucomelaena species.

Anahtar Kelimeler

Antimicrobial Activity, Agar Disk Diffusion, Liquid Microdilution, Macrofungus

Kaynakça

• Alkan, S., Kaşık, G., Öztürk, C., 2023. Beykavağı/Kestel mantarları. Sayfa :19-33,“Kadınhanı İlçesi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği”, ISBN: 978-625-00-1834-7 (Editörler; Küçükdağ, Y., Özcan, K., Arabacı, C.), Optimum Basım San. Ve Tic. Ltd. Şti. İstanbul.
• Altuner, E. M., Akata, I. 2010. Antimicrobial activity of some macrofungi extracts. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 14 (1), 45-49.
• Aydemir, R.B., Kaşık, G., Öztürk, C., Alkan, S. 2022. Kestel bölgesinde(Kadınhanı-Konya) yaygın olarak bulunan bazı makromantarların mineral kompozisyonu. Mantar Dergisi, Aralık 13(Özel Sayı)4-58. https://doi.org/10.30708/mantar.1206667.
• Bekçi, H., Altınsoy, B., Karakaya, S., Onbaşılı, D., Yuvalı Çelik, G. 2011. Kastamonu yöresinden toplanan bazı makrofungusların antimikrobiyal aktivitesi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11 (2), 18-10.
• Benedict, R. G., Brady, L. R. 1972. Antimicrobial activity of mushroom metabolites. Journal Of Pharmaceutical Sciences, 61 (11), 1820-1821. https://doi.org/10.1002/jps.2600611130
• Breitenbach J., Kranzlin, F. 1986. Fungi of Switzerland, Volume 2. Verlag Mykologia CH-6000 Luzern 9, Switzerland.
• Breitenbach, J., Kranzlin, F. 1991. Fungi of Switzerland, Volume 3., Verlag Mykologia CH-6000 Luzern 9, Switzerland.
• Breitenbach J., Kranzlin, F. 2005. Fungi of Switzerland, Volume 5. Verlag Mykologia CH-6000 Luzern 9, Switzerland.
• Coletto, M. A. B., Pizzinat, M., Rossi, M. 1994. Antibiotic activity in basidiomycetes. VII. Antibiotic activity of mycelia and cultural filtrates. Allionia, 32 (79-83). https://doi.org/10.4308/hjb.17.2.63
• Demirhan, A., Yeşil, Ö. F., Yıldız, A., Gül, K. 2007. Bazı makrofungus türlerinin antimikrobiyal aktiviteleri üzerine bir araştırma. Fırat Üniversitesi Fen Ve Müh. Bil. Dergisi, 19 (4), 425-433. https://doi.org/10.30708/mantar.451294
• Dülger, B., Yılmaz, F., Gücin, F. 1998. Macrolepiota procera (Scop. Ex.Fr.) Sing. makrofungusunun antimikrobiyal aktivitesi. Kükem Dergisi, 21 (1), 7-12.
• Dülger, B. Ve Arslan, Ü., 1999. Coriolus versicolor (L. Ex Fr.) Quel. makrofungusunun antimikrobiyal aktivitesi, Tr. J. Of Biology, 23 (385-392).
• Dülger, B., Şen, F. 1999. Russula delica Fr. makrofungusunun antimikrobiyal aktivitesi. Tr.J. Of Biology, 23, 127-133. https://journals.tubitak.gov.tr/biology/vol23/iss1/14
• Dülger, B., Yılmaz, F., Gücin, F. 1999. Tricholoma terreum (Fr.) Kummer “Cincile” makrofungusunun antimikrobiyal aktivitesi. Çev-Kor, 30 (8), 13-17.
• Efremenkova, O. V., Ershova, E. Y., Tolstych, I. V., Zenkova, V. A., Dudnik, Y. V. 2003. Antimicrobial activity of medicinal mushrooms from the genus Coprinus (Fr.) S. F. Gray (Agaricomycetidae). International Journal of Medicinal Mushrooms, 5, 37-41. DOI: 10.1615/InterJMedicMush.v5.i1.50
• Ellis, M. B., Ellis, J. P. 1990. Fungi without gills (Hymenomycetes and Gasteromycetes). London, Chapman And Hill.
• Eren, A., Akyüz, M. 2018. Bazı makrofungus misellerin antimikrobiyal aktivitelerinin belirlenmesi. Mantar Dergisi, 9 (2), 196-205. Doi:10.30708/mantar.451294
• Gerasimenya, V. P., Efremenkova, O. V., Kamzolkina, O. V., Bogush, T. A., Tolstych, I. V., Zenkova, V. A. 2002. Antimicrobial and antitoxical action of edible and medicinal mushroom Pleurotus ostreatus (Jacq.: Fr.) Kumm. extracts. International Journal of Medicinal Mushrooms, 4 (127-132). DOI: 10.1615/IntJMedMushr.v4.i2.50
• Gerhardt, E. 1997. Der große BLV pilz führer für unterwegs. München, BLV. Gücin, F., Tamer, A. Ü. 1986. Terfezia boudieri Chatin " Domalan " nin antibiyotik aktivitesi üzerinde invitro arastırmalar. VIII. Ulusal Biyoloji Kongresi; Zooloji, Hidrobiyoloji, Temel Ve Endüstriyel Mikrobiyoloji Tebligleri, 107-113.
• İnci, Ş., Kırbağ, S. 2018. Terfezia claveryi Chatin’in besinsel içeriği, antioksidan ve antimikrobiyal aktivitesi. Artvin Çoruh Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 19 (2), 132-143. https://doi.org/10.17474/artvinofd.375460
• İnci, Ş., Dalkılıç, L., Dalkılıç, S., Kırbağ, S. 2019. Helvella leucomelaena (Pers.) Nannf.’nın antimikrobiyal ve antioksidan etkisi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 20 (2), 249-253. https://doi.org/10.17474/artvinofd.601528
• Isaaccson, D. M., Platt, T. B. 1989. Methods for bioassay of antibioties. in: Practical Handbook of Microbiology, U.S.A., Harper And Coolins, P. 621-630.
• Kalyoncu, F., Oskay, M., Kalmış, E. 2010. Bazı yabani makrofungus misellerinin antimikrobiyal aktivitelerinin belirlenmesi. Mantar Dergisi, 1 (1), 1-8.
• Kalyoncu, F., Kalmış, E. ve Solak, M., 2008. Bazı makrofungus türlerine ait misellerin farklı kültür ortamlarındaki gelişim hızlarının belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12 (2).
• Karaca, B., Akata, I., Cihan, A. Ç. 2017. Lentinus edodes, Lactarius delicious ve Ganoderma lucidum’un antibiyofilm ve antimikrobiyal etkinlikleri. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17 (4), 660-668. https://doi.org/10.17475/kastorman.341971
• Kaşık, G. 2010. Mantar bilimi. Marifet Matbaa Ve Kağıtçılık.
• Kavanagy, K. 2014,. Fungi Biology and Applications. (çeviri editörü :Ünal Özakça D.) Wiley-Blackwell,
• Kranzlin, F. 2005. Fungi of Switzerland. Volume 6. Verlag Mykologia CH-6000 Luzern 9, Switzerland.
• Küçüködük, M., Ketenoğlu, O., Serin, M., Şanda, M.A., 2002. Beykavağı (Kestel) Dağı (Kadınhanı-Konya) ve Çevresinin Vejetasyonu, Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 1, 19, 51-61.
• Küçüködük, M., Ketenoğlu, O., Serin, M., Şanda, M.A., 2023. Beykavağı/Kestel’in Orman ve Step Vejetasyonu. Sayfa 5-18, “Kadınhanı İlçesi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği”, ISBN: 978-625-00-1834-7 (Editörler;Küçükdağ,Y.,Özcan, K., Arabacı, C.), OPTİMUM Basım San. ve Tic. Ltd. Şti. İstanbul.
• Pekak, C., Kaşık, G., Eroğlu, G., 2011. Chemical composition of two Lactarius species of wild growing in Kestel Kadınhanı-Konya district. Mantar Dergisi, Nisan-Ekim 2(1-2)57-61.
• Pekşen, A. ve Kaplan, M., 2017. Ordu ilinin ekonomik öneme sahip yenilebilen doğa mantarları, Akademik Ziraat Dergisi, 6, 335-342.
• Rougieux, R. 1963. Actions antibiotiques et ştimulantes de la truffe du desert ( Terfezia boudieri). Ann. Inst. Pasteur, 105, 315-318.
• Sesli, E., Asan, A., Selçuk, F., Abacı Günyar, Ö., Akata, I., Akgül, H., Aktaş, S., Alkan, S., Allı, H., Aydoğdu, H., Berikten, D., Demirel, K., Demirel, R., Doğan, H. H., Erdoğdu, M., Ergül, C. C., Eroğlu, G., Giray, G., Halikî Uztan, A., Kabaktepe, Ş., Kadaifçiler, D., Kalyoncu, F., Karaltı, İ., Kaşık, G., Kaya, A., Keleş, A., Kırbağ, S., Kıvanç, M., Ocak, İ., Ökten, S., Özkale, E., Öztürk, C., Sevindik, M., Şen, B., Şen, İ., Türkekul, İ., Ulukapı, M., Uzun, Y., Uzun, Y., Yoltaş, A. 2020. Türkiye mantarları listesi. Nurtan Ambalaj ve Matbaacılık San. Ve Tic. A.Ş., Ali Nihat Gökyiğit Vakfı Yayınları, P. 1177.
• Sevindik, M., Akgül, H., Günal, S. ve Doğan, M., 2016. Pleurotus ostreatus’ un doğal ve kültür formlarının antimikrobiyal aktiviteleri ve mineral madde içeriklerinin belirlenmesi, Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 16 (1). https://doi.org/10.17475/kujff.27130
• Smânia, A., Delle Monache, F., Smânia, E., Gil, M., Benchetrit, L., Cruz, F. 1995. Antibacterial activity of a substance produced by the fungus Pycnoporus sanguineus (Fr.) Murr. Journal of Ethnopharmacology, 45(3), 177-181.https://doi.org/10.1016/0378-8741(94)01212-i
• Solak, M. H., Kalmış, E., Sağlam, H., Kalyoncu, F. 2006. Antimicrobial activity of two wild mushrooms Clitocybe alexandri (Gill.) Konr. and Rhizopogon roseolus (Corda) T.M. fries collected from Turkey. Phytother. Res., 20, 1085-1087. DOI: 10.1002/ptr.2002
• Sökmen, A., Jones, B. M., Erturk, M., 1999. The in vitro antibacterial activity of Turkish medicinal plants, Journal of ethnopharmacology, 67 (1), 79-86. DOI: 10.1016/s0378-8741(98)00189-
• Sümer, S. 2006. Genel mikoloji. İstanbul, Nobel Yayın Dağıtım.
• Türkoğlu, A., Duru, M.E., Mercan, N. 2007. Antioxidant and antimicrobial activity of Russula delica Fr. an edible wild mushroom. Eurasian Journal of Analytical Chemistry, 2 (1), 54-67. DOI: 10.12973/ejac/78055
• Uyar, T. 1992. Organik kimya. Güneş Kitabevi.
• Yaltırak, T., Aslım, B., Öztürk, S., Allı, H. 2009. Antimicrobial and antioxidant activities of Russula delica Fr.. Food and Chemical Toxicology, 47, 2052–2056. https://doi.org/10.1016/j.fct.2009.05.029
• Yamaç, M., Bilgili, F. 2006. Antimicrobial activities of fruit bodies and/or mycelial cultures of some mushroom isolates. Pharmaceutical Biology, 44 (9), 660-667. https://doi.org/10.1080/13880200601006897
• Zengin, G., Sarıkürkçü, C., Güneş, E., Uysal, A., Ceylan, R., Uysal, S., Güngör, H., Aktümsek, A., 2015. Two Ganoderma species: profiling of phenolic compounds by HPLC–DAD, antioxidant, antimicrobial and inhibitory activities on key enzymes linked to diabetes mellitus, Alzheimer's disease and skin disorders, Food & Function, 6 (8), 2794-2802. https://doi.org/10.1039/c5fo00665a