Öz
İnsanlığın var olduğu andan itibaren, insanı ilgilendiren her olay tarihin konusu olmuştur. İnsanlar bir müddet sonra bu olayları nakletme ihtiyacı hissetmişlerdir. Herodotos ile başlayan tarih yazıcılığında, bilimsellikten uzak bir üslupla, olaylar anlatılırken hikâye tarzı benimsenmiştir. İbn Haldûn’un Mukaddime adlı eserindeki tarihsel olayları anlatırken kullandığı “neden ve nasıl” soruları ise bilimsel tarih anlayışının temelini oluşturmaktadır. Tarihin toplumlar için öneminden bahseden İbn Haldûn, daha sonraki çağlara da ışık tutmuştur. Bilimsel perspektifle ele alınan tarih anlayışında, toplumları dizayn etmede ve geleceğe ışık tutma noktasında Haldûn’un “neden ve nasıl” soruları önemli bir ivme yakalamıştır. Sadece Arap, Türk ve Mağrip ülkelerine değil, Avrupa’ya da örnek olan İbn Haldûn, tarih biliminin babası olarak nitelendirilmiştir. Bu çalışmada Haldûn’un tarihe bakış açısını inceleyerek Türk tarihçiliğine katkısına değineceğiz.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Carr, E. H. (2011). Tarih nedir? İstanbul: İletişim.
- Collingwood, R. G. (1990). Tarih tasarımı. İstanbul: Arı.
- Halaçoğlu, Y., & Aydın, M. A. (1993). Cevdet Paşa. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul, Türkiye: Diyanet Vakfı.
- Haldun, İ.-i. (2004). Mukaddime I. Yeni Şafak: Ankara.
- Hegel, G. W. (1995). Tarihte akıl. İstanbul: Kabalcı.
- Meriç, C. (2013). Işık doğudan gelir. İstanbul: İletişim.
- Ortaylı, İ. (2011). Tarih yazıcılık üzerine. Ankara: Cedit.
- Özbaran, S. (1997). Tarih, tarihçi ve toplum. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
- Özlem, D. (2012). Tarih felsefe. İstanbul: Notos.
- Şenol , H. F. (2012). Tarih felsefesine giriş. D. Özlem içinde, Tarih Felsefesi I (s. 2 - 65). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
- Togan, Z. V. (1981). Tarihte usul. İstanbul: Enderun.
- Uludağ, S. (1988). İbn-i Haldun mukaddime. İstanbul: Dergah.
Öz
From the moment humanity existed, every event that concerns people has been the subject of history. People felt the need to transfer these events after a while. The history writing, which started with Herodotos, was adopted in a story style that was not scientific, while the story style was adopted while the events were told. The questions "why and how" used by Ibn Haldûn in describing the historical events in his work Mukaddime form the basis of the understanding of scientific history. Speaking of the importance of history for societies, Haldûn also shed light on later ages. Haldûn's "why and how" questions have gained an important momentum in designing societies and shedding light on the future. Haldûn, which is an example not only for Arab, Turkish and Maghreb countries but also for Europe, has been described as the father of historical science. In this study, we will examine Haldûn's perspective on history and mention his contribution to Turkish historiography.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Carr, E. H. (2011). Tarih nedir? İstanbul: İletişim.
- Collingwood, R. G. (1990). Tarih tasarımı. İstanbul: Arı.
- Halaçoğlu, Y., & Aydın, M. A. (1993). Cevdet Paşa. Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul, Türkiye: Diyanet Vakfı.
- Haldun, İ.-i. (2004). Mukaddime I. Yeni Şafak: Ankara.
- Hegel, G. W. (1995). Tarihte akıl. İstanbul: Kabalcı.
- Meriç, C. (2013). Işık doğudan gelir. İstanbul: İletişim.
- Ortaylı, İ. (2011). Tarih yazıcılık üzerine. Ankara: Cedit.
- Özbaran, S. (1997). Tarih, tarihçi ve toplum. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt.
- Özlem, D. (2012). Tarih felsefe. İstanbul: Notos.
- Şenol , H. F. (2012). Tarih felsefesine giriş. D. Özlem içinde, Tarih Felsefesi I (s. 2 - 65). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
- Togan, Z. V. (1981). Tarihte usul. İstanbul: Enderun.
- Uludağ, S. (1988). İbn-i Haldun mukaddime. İstanbul: Dergah.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Haziran 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Şubat 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Sayı: 4 |
- Makale Dosyaları