Eleştirel Teori ve Yapısöküm Üzerine: T.Adorno ve J.Derrida Felsefelerine Eleştirel Bir Bakış

Yıl 2018, Sayı: 5, 45 - 54, 30.06.2019

Evren Erman Rutli

Öz

20.
Yüzyıl felsefesi, Avrupa kültürünün kendi kökenleri ile bütüncül bir hesaplaşma
içine girmesine sahne olmuştur. Söz konusu hesaplaşma çabaları bir felsefe
yapma biçimine dönüşerek adına Batı Metafiziği eleştirisi dediğimiz bir gelenek
oluşturmuştur. Bu geleneğin iki önemli temsilcisi T.W.Adorno ve J.Derrida’nın
felsefi pozisyonları arasındaki ortak noktalar, geleneğin diğer filozofları
arasında olanlara nazaran çok daha dikkat çekicidir. Bu ortak noktaları ortaya
koymak sadece bu iki filozof açısından değil, genel olarak Batı metafiziği
eleştirisi geleneğinin karakteristiğini ortaya koymak açısından da oldukça
faydalıdır. Bu makalede, bu varsayımdan hareketle, her iki filozof arasında
çarpıcı ortak noktalara tespit edilmeye çalışılmış ve bu bağlamda ortaya
konacak daha kapsamlı çalışmalar için bir temel oluşturma denemesi
gerçekleştirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Adorno, Negatif Diyalektik, Derrida, Yapısöküm, Batı Metafiziği Eleştirisi

Eleştirel Teori ve Yapısöküm Üzerine: T. Adorno ve J. Derrida Felsefelerine Eleştirel Bir Bakış

Öz

20.
Yüzyıl felsefesi, Avrupa kültürünün kendi kökenleri ile bütüncül bir hesaplaşma
içine girmesine sahne olmuştur. Söz konusu hesaplaşma çabaları bir felsefe
yapma biçimine dönüşerek adına Batı Metafiziği eleştirisi dediğimiz bir gelenek
oluşturmuştur. Bu geleneğin iki önemli temsilcisi T.W.Adorno ve J.Derrida’nın
felsefi pozisyonları arasındaki ortak noktalar, geleneğin diğer filozofları
arasında olanlara nazaran çok daha dikkat çekicidir. Bu ortak noktaları ortaya
koymak sadece bu iki filozof açısından değil, genel olarak Batı metafiziği
eleştirisi geleneğinin karakteristiğini ortaya koymak açısından da oldukça
faydalıdır. Bu makalede, bu varsayımdan hareketle, her iki filozof arasında
çarpıcı ortak noktalara tespit edilmeye çalışılmış ve bu bağlamda ortaya
konacak daha kapsamlı çalışmalar için bir temel oluşturma denemesi
gerçekleştirilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

Adorno, Negatif Diyalektik, Derrida, Yapısöküm, Batı Metafiziği Eleştirisi

Kaynakça

• Adorno Theodor W. Negative Dialectics, çev: E.B.Ashton, (London: Routledge Press, 2004)
• Adorno, Theodor W. Horkheimer, Max, Aydınlanmanın Diyalektiği: Felsefi Fragmanlar çev. Nihat Ülner, Elif Öztarhan Karadoğan İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2010.
• Adorno Theodor W, Minima Moralia: Sakatlanmış Yaşamdan Yansımalar, çev. Orhan Koçak, Ahmet Doğukan. İstanbul: Metis Yayınları, 2005
• Adorno Theodor W, Thomas Y. Levin, “On the Question: What is German” New German Critique 36 Autumn (1985): pp.121-131
• Alway Joan, Critical Theory and Political Possibilities, London: Greenwood Publishing. 1995
• Borradori, Giovanna, Philosophy in a Time of Terror: Dialogues with Jurgen Habermas and Jacques Derrida Chicago: The University of Chicago Press, 2003.
• Derrida, Jacques, “Structure, Sign and Play in the Discourse Of The Human Sciences”, çev. Alan Bass, içinde Writing and Differance London: Routledge Press. (2001) pp.351-371
• Derrida Jacques, Edebiyat Edimleri, çev: Mukadder Erkan, Ali Utku, İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2009
• Derrida, Jacques, “Fichus, Frankfurt Address” çev. Rachel Bowlby, içinde Paper Machine, California: Stanford University Press, (2005): pp.164-182
• Derrida Jacques, Öteki Hedef (Başka Baş) çev: Melih Başaran İstanbul: Bağlam Yayınları, (2011)
• Deranty, Jean-Philippe, “Adorno's Other Son: Derrida and the Future of Critical Theory” Social Semiotics, 16,3. (2007) pp. 421-433
• Hollander, Dana Exemplarity and Chosenness, Redwood: Standford University Press,2008.
• Jay Martin, Diyalektik İmgelem: Frankfurt Okulu ve Toplumsal Araştırmalar Enstitüsü Tarihi, çev: Ünsal Oksay İstanbul, Belge Yayınları, 2005.
• Kellner Douglas, “Critical Theory and the Crisis of Social Theory.” Sociological Perspectives 33-1 (1990): pp.11-33.
• Nagele Rainer, “The Scene of The Other: Theodor W. Adorno’s Negative Dialectic in the Context of Poststructialism” Boundary 2, 11 No. 1/2 (Autumn 1982 – Winter 1983): pp.59-79