Ömer Seyfettin Hikâyelerinde Savaşın Kadın Yüzleri: “Nakarat”

Yıl 2021, Sayı: 11 / Ömer Seyfettin Anı Sayısı, 389 - 408, 20.07.2021

Hülya Argunşah

Öz

Ömer Seyfettin askerî eğitim almış ve hayatının bir döneminde askerliği meslek olarak yapmış bir yazardır. İlk mesleki deneyimlerini bu sırada ciddi bir karmaşa yaşamakta olan Balkan bölgesinde edinir. Kısa bir zaman sonra tamamen edebiyatla ilgilenmek üzere askerlikten ayrılan yazarın bu yıllara dayanan deneyim ve gözlemleri, onun sonraki yıllarda yazacağı eserlerini besleyen önemli bir kaynak hâline gelir.
“Nakarat” Ömer Seyfettin’in 1918 yılında Yeni Mecmua’da yayımlanmış hikâyesidir. Kurgusu, 1904 yılı başlarında Balkan bölgesinde görev yapan bir subayın günlüğünden alınmış parçalara dayandırılmıştır. Hikâyede millî bilinci yüksek olmayan, hızlıca yükselerek rahat bir hayat yaşamak üzere askerliği seçmiş olan Osmanlı subayının aşk yaşadığını düşündüğü bir Bulgar kızının söylediği şarkının sözleriyle millî kimliğine uyanışı anlatılır.
Bu çalışmada “Nakarat” adlı hikâyeye, genç subayın millî kimliğine uyanışını başlatan Bulgar kızı Rada üzerinden bakılacaktır. Rada’nın, Osmanlı askeri karşısındaki duruşu, kolektif bilinçaltına sahip oluşu, kadınların milletin kodlarını oluşturan tarih bilgisini anlatılarla –hikâyede millî şarkılar- sürdürüşleri üzerinde durulacaktır. Bu bağlamda Yuval-Davis’in Cinsiyet ve Millet başlığıyla Türkçeye aktarılan çalışmalarında belirlenen milliyetçi söylemlerde kadınların rollerine ilişkin teoremlerinden hareket edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, hikâye, kolektif bilinç, cinsiyet ve millet, kadın, “Nakarat”

Ömer Seyfettin Hikâyelerinde Savaşın Kadın Yüzleri: “Nakarat”

Öz

Ömer Seyfettin askerî eğitim almış ve hayatının bir döneminde askerliği meslek olarak yapmış bir yazardır. İlk mesleki deneyimlerini bu sırada ciddi bir karmaşa yaşamakta olan Balkan bölgesinde edinir. Kısa bir zaman sonra tamamen edebiyatla ilgilenmek üzere askerlikten ayrılan yazarın bu yıllara dayanan deneyim ve gözlemleri, onun sonraki yıllarda yazacağı eserlerini besleyen önemli bir kaynak hâline gelir. “Nakarat” Ömer Seyfettin’in 1918 yılında Yeni Mecmua’da yayımlanmış hikâyesidir. Kurgusu, 1904 yılı başlarında Balkan bölgesinde görev yapan bir subayın günlüğünden alınmış parçalara dayandırılmıştır. Hikâyede millî bilinci yüksek olmayan, hızlıca yükselerek rahat bir hayat yaşamak üzere askerliği seçmiş olan Osmanlı subayının aşk yaşadığını düşündüğü bir Bulgar kızının söylediği şarkının sözleriyle millî kimliğine uyanışı anlatılır. Bu çalışmada “Nakarat” adlı hikâyeye, genç subayın millî kimliğine uyanışını başlatan Bulgar kızı Rada üzerinden bakılacaktır. Rada’nın, Osmanlı askeri karşısındaki duruşu, kolektif bilinçaltına sahip oluşu, kadınların milletin kodlarını oluşturan tarih bilgisini anlatılarla –hikâyede millî şarkılar- sürdürüşleri üzerinde durulacaktır. Bu bağlamda Yuval-Davis’in Cinsiyet ve Millet başlığıyla Türkçeye aktarılan çalışmalarında belirlenen milliyetçi söylemlerde kadınların rollerine ilişkin teoremlerinden hareket edilecektir.

Anahtar Kelimeler

ömer seyfettin, hikaye, kadın

Kaynakça

• KAYNAKÇA Akça, Hilal. “’Yalnız Efe’de Kadının Bütünlük Arayışı: Kahraman Babasının Kızı”. Sonsuza Uzanan Ses. haz. H. Argunşah, A. Şengül, M. Gür, İstanbul: Dergâh Yay., 2020:613-629.
• Alangu, Tahir. Ülkücü Bir Yazarın Romanı: Ömer Seyfettin. İstanbul: YKY, 2010.
• Argunşah, Hülya. “Ömer Seyfettin’de Millî Kimliğin İnşasında Kadın”. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatında Kadın Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara: Kıbatek Yayınları, 2017: 55-79.
• Argunşah, Hülya. “Bitmeyen Dostluk: Ömer Seyfettin-Ali Canip”. Türk Edebiyatı, 557(2020), s. 29-37.
• Argunşah, Hülya. “Ömer Seyfettin: Gönen’de Başlayan İstanbul’da Tamamlanan Bir Hayat Hikâyesi”. Ömer Seyfettin, haz. Hülya Argunşah. Ankara: Kültür ve Turizm Bak. Yay., 2020, s. 24-25.
• Argunşah, Hülya. “Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Savaşın Kadın Yüzleri ‘Bomba’”, Sonsuza Uzanan Ses. haz. H. Argunşah, A. Şengül, M. Gür, İstanbul: Dergâh Yay., 2020: 643-660. Demir, Ayşe. “Milliyetçi Söylem Bağlamında Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Kadın”. Ömer Seyfettin, haz. Hülya Argunşah, Ankara: Kültür ve Turizm Bak. Yay., 2020, s. 485-495.
• Enginün, İnci. Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyete (1839-1923). İstanbul: Dergâh Yay., 2007.
• Gilchrist, Cherry. Dokuzlar Çemberi. çev. Ş. Süer Kaya. İstanbul: Anahtar Kit., 1991.
• Güneş, Mehmet. “Önden Giden Ahbaba Selam Olsun: Aka Gündüz’ün Eserlerinde Ömer Seyfettin”. Türk Dili, 828(2020): 36-39.
• Mecdi Sadrettin, “Aka’yı herkes tanır fakat Hayatını…”. Yeni Kitap, 13(1928): 2-16.
• Murdock, Maureen. Kahraman Babasının Kızı, çev. Osman Akınhay, İstanbul: Alfa Yay., 2000. Ömer Seyfettin. “Nakarat”. Ömer Seyfettin Hikâyeler 2. haz. Hülya Argunşah, İstanbul: Dergâh Yay., 2020, s. 13-32.
• Ömer Seyfettin. “İnkılaplarda Kadın”. Ömer Seyfettin Makaleler. haz. Hülya Argunşah, İstanbul: Dergâh Yay., 2020: 964-967.
• Ömer Seyfettin. “Güzellik ve Esatir”. Ömer Seyfettin Makaleler. haz. Hülya Argunşah, İstanbul: Dergâh Yay., 2020: 518-521.
• Ömer Seyfettin. “Kalevala Nedir?”. Ömer Seyfettin Makaleler. haz. Hülya Argunşah, İstanbul: Dergâh Yay., 2020: 518-521.
• Sayak, Bülent. “Hegemonik Erkek(lik) ve Milliyetçilik İlişkisi Bakımından Ömer Seyfettin”. Hece (Hikâyenin Türkçe Sesi Ömer Seyfettin). haz. Hülya Argunşah-Ayşe Demir, 265 (2019): 362-374.
• Saydam, M. Bilgin. Deli Dumrul’un Bilinci. İstanbul: Metis Yay., 1997.
• Smith, Anthony D.. Millî Kimlik. çev. B. Sina Şener. İstanbul: İletişim Yay., 2007.
• Tural, Sadık. “Ömer Seyfeddin Hayatı ve Eserleri”. Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfeddin. İstanbul: Marmara Üniv. Yay., 1984: 9-39.
• Walby, Sylvia. “Kadın ve Ulus”. Vatan Millet Kadınlar, çev. M. Ağduk-Gevrek, der. A. G. Altınay. İstanbul: İletişim Yay., 2009, s. 35-63.
• Yuval-Davis, Nira. Cinsiyet ve Millet, çev. Ayşin Bektaş. İstanbul: İletişim Yay., 2010.