Paul Auster’ın Cam Kent Adlı Romanındaki Metinlerarası Unsurların Türkçeye Çevirisi Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2021, - Özel Sayı: Türkiye’de Karşılaştırmalı Edebiyat, 34 - 48, 31.07.2021

Arzu Yetim

Öz

Bu çalışmada, Amerikalı postmodern yazar Paul Auster’ın Cam Kent adlı romanının orijinal dili olan İngilizce’den Türkçe’ye çevirisinde yer alan metinlerarası unsurlar çeviribilim ve karşılaştırmalı edebiyat bağlamında incelenecektir. Metinlerarasılık karşılaştırmalı edebiyatın ve çeviribilimin araştırma alanına girmektedir. Metinlerarasılık, yazarın geleneksel ve kendine ait özelliklerinin dikkate alınmayarak edebi veya edebi olmayan unsurların eserin oluşumundaki rolünü belirleme yöntemidir. Metnini kendi içinde tutarlı bir bütün olduğunu savunan görüşün yerine tüm edebi üretimin diğer metinlerin varlığına bağlı olduğu görüşünü benimser. Buna göre, bir edebi metin yalnızca bir yazara ait olamaz, edebi eser diğer metinlerle ve dil yapılarıyla olan ilişkiler sonucu ortaya çıkar.
Auster’ın Cam Kent’i tesadüfler, birbirine karışan kimlikler, çözülemeyen muammalarla örülmüştür. Cam Kent’e yapısal olarak eser içinde eser söz konusudur. Auster’ın Cam Kent romanının içinde Stillmann’ın adlı kitabı anlatılmakta, bu kitapta da çeşitli kaynaklara göndergeler yer almaktadır. Roman kendinden önceki birçok eserle metinlerarası ilişkiler kurmuştur. Paul Auster kendisi de dahil olmak üzere, Cervantes, Marco Polo, Montaigne, Milton, Baudelaire, Locke, Rousseau, Thomas More, Lewis Carol ve Edgar Allan Poe gibi yazar ve filozoflara anıştırma veya alıntı yoluyla göndermede bulunmaktadır.
Metinlerarası unsurların çevirisinin incelenmesi, kaynak metin ve erek metin arasındaki eşdeğerlik ilişkisinin, çevirilebilirlik-çevirilemezlik, skopos, kültür aktarımı gibi çeviriye özgü kavramların ele alınmasını gerektirmektedir. Metinlerarası unsurların bulunduğu metinlerin çevirisi farklı bir özen ve yaklaşım gerektirebilmektedir. Metinlerarası unsurların kaynak metne eşdeğer çevrilmesi ve okurda eşdeğer izlenim bırakması amaçlanmaktadır. Bu nedenle çevirmen derin bir kültür birikimine sahip olmalıdır Paul Auster’ın Cam Kent adlı romanının ele alınacağı bu çalışmada eserin, Türkçeye İlknur Özdemir tarafından çevrilen ve Can Yayınları tarafından 2008 yılında basılan versiyonu ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Paul Auster, Cam Kent, metinlerarasılık, karşılaştırmalı edebiyat, çeviribilim

Kaynakça

• Aktulum, K. Metinlerarası İlişkiler, Ankara, Öteki Yayınevi, 2000.
• Aktulum, K. Parçalılık Metinlerarasılık, Ankara, Öteki Yayınevi, 2004.
• Alawi , N., “Intertextuality and Literary Translation between Arabic and English”, An-Najah Univ. J. of Res. (Humanities), Vol. 24(8), 2437-2456, 2010.
• Auster, P. The New York Trilogy: City of Glass, Ghosts, The Locked Room. New York, Penguin Books, 2006.
• Auster, P. New York Üçlemesi: Cam Kent, Hayaletler, Kilitli Oda. Çev. İlknur Özdemir, İstanbul Can Yayınları, 2008.
• Aytaç, G. Genel Edebiyat Bilimi, İstanbul, Say Yayınları, 2003.
• Barthes, R. Image-Music-Text. London, Fontana, 1977.
• Chandler, D. “Semiotics for Beginners:Intertextuality”. Erişim: http://users.aber.ac.uk/dgc/ Documents/S4B/semiotic.html, 23.11.2020.
• Keep, C., T. McLaughlin, R. Parmar, “Intertextuality”. Erişim: http://www2.iath.virginia.edu/elab/hfl0278.html, 14.12.2020.
• Martin, B. Paul Auster’s Postmodernity. New York- London, Routledge, 2008.
• Osimo, B. (2004). Çeviri Kursu: 17. Çeviribilim-İkinci bölüm, 2004, (Çev. Nevin Özkan), Erişim: http://courses.logos.it/pls/dictionary/linguistic_resources.cap_1_17?lang=tr, 12.03.2021
• Salo-oja, M. “Lost In Translation? Translating allusions in Two of Reginald Hill’s Dalziel & Pascoe Novels”. Master’s Thesis Department of English University of Helsinki, 2004.