Osmanlı Devleti ve Kore Joseon Hanedanlığı Saray Mutfağı

Yıl 2024, Sayı: 18, 30 - 46

S.göksel Türközü , Elif Durmuş

https://doi.org/10.38060/kare.1410578

Öz

Devletlerin idari merkezi konumundaki saray aynı zamanda yönetici ve ailesinin, saray birimlerinde görev alanların yaşadığı ve sosyal yaşantının var olduğu bir yerdi. Saraylar yaşamın devamını sağlayan, temelde halk ile aynı ancak hizmet noktasında farklılıklar taşıyan bir teşkilatlanmaya sahipti. Farklı birimlerden oluşan teşkilatlanmalar saray yaşamında düzeni sağlarken teşkilat içerisindeki çalışanlar yönetici ve ailesinin ihtiyaç duyduğu hizmetleri eksiksiz yerine getirirdi. Bu teşkilatlar içerisinde uzun tarihsel bir süreçten geçerek farklı kültürler ile harmanlanan devlete has bir saray mutfağı dikkat çeker. Saray mutfağı devletin bulunduğu coğrafyanın ve etkileşimde olduğu devletlerin aktardığı kültür izlerini taşırdı.
Bu makalede aynı yüzyılda tarih sahnesinde yer almış Osmanlı Devleti ve Kore Joseon Hanedanlığı döneminde sarayda oluşmuş yemek kültürü ve mutfak teşkilatlanması konuları ele alınacaktır. Kendi has bölümlerden oluşan Osmanlı Devleti'nde Matbah-ı Amire, Joseon Hanedanlığı'nda Socu Dairesi olarak adlandırılan mutfaklarda görev alan çalışanlar hakkında bilgiler verilecektir. Hükümdara sunulan yemek öğünleri, yemek türleri, padişah ve krala yemek sunulurken uyulan teşrifatlardan bahsedilecektir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Kore, Joseon, Saray Mutfağı, Saray Kültürü

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, Kore Araştırmaları Akademisi (Academy of Korean Studies) tarafından Kore Araştırmaları Tanıtım Servisi'nin Kore Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı aracılığıyla sağlanan Temel Üniversite Programı (AKS-2019-OLU-2250002) kapsamında desteklenmiştir.

Ottoman's Cuisine and Joseon Dynasty's Royal Cuisine

Öz

The palace, which was the administrative center of the states, was also a place where the ruler and his family and those working in the palace units lived and where social life existed. The palaces had an organization that ensured the continuation of life, basically the same as the public, but with differences in terms of service. While organizations consisting of different units ensured order in palace life, the employees within the organization fully provided the services needed by the ruler and his family. Among these organizations, a palace cuisine unique to the state, blended with different cultures through a long historical process, attracts attention. The palace cuisine bore the cultural traces of the geography in which the state was located and the states it interacted with.
In this article, the issues of food culture and culinary organization that were formed in the palace during the Ottoman Empire and the Korean Joseon Dynasty, which took place on the stage of history in the same century, will be discussed. Information will be given about the employees working in the kitchens called Matbah-ı Amire in the Ottoman Empire and Socu Department in the Joseon Dynasty, which consist of their own sections. The meals served to the ruler, the types of food, and the ceremonies followed when serving meals to the sultan and the king will be mentioned.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Korea, Joseon Dynasty, Palace Cuisine, Palace Culture

Destekleyen Kurum

This work was supported by the Core University Program for Korean Studies through the Ministry of Education of the Republic of Korean Studies Promotion Service of the Academy of Korean Studies (AKS-2019-OLU-2250002).

Kaynakça

• Bilgin, Arif. “Bolulu Aşçıların Osmanlı Saray Mutfağına Girişleri.” Bolu'da Halk Kültürü ve Köroğlu Uluslararası Sempozyumu içinde, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Yayınları No. 90, 1998.
• Bilgin, Arif. “Osmanlı Mutfağı.” Saray Mutfağı içinde, Editörler: Arif Bilgin ve Sibel Önçel, 40. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Basımevi, 2016.
• Chon, Deson. “Korean Cuisine and Food Culture.” Kikkoman Special Edition, 2003, 2-6.
• Gedük, Serkan. “Topkapı Sarayı Müzesi Çin Porselenleri Koleksiyonu Üzerinde Yapılmış Osmanlı Onarımları.” International Association of Universit Museums Platform Cultural Heritage 5, no. 2 (2022):76-83.
• “Görsel 1.” Flickr.com – Travel Wings, Fatih, İstanbul, 2010. Erişim Tarihi 6 Ekim 2023. https://www.flickr.com/
• “Görsel 2.” kisikates.com. Erişim Tarihi 6 Ekim 2023. https://www.kisikates.com.tr/
• “Görsel 3.” Korea Cultural Heritage Foundation. 문화재청 제공. Erişim Tarihi 6 Ekim 2023. https://www.cha.go.kr/cha/idx/Index.do?mn=NS_01
• “Görsel 4.” Korea Cultural Heritage Foundation. Erişim Tarihi 6 Ekim 2023. https://www.cha.go.kr/cha/idx/Index.do?mn=NS_01
• “Görsel 5.” Naver Blog. Erişim Tarihi 9 Ekim 2023. https://blog.naver.com/jawkoh/220709636816
• “Görsel 6.” Naver Blog. Erişim Tarihi 9 Ekim 2023. https://blog.naver.com/jawkoh/220709636816
• “Görsel 7.” Naver Blog. Erişim Tarihi 9 Ekim 2023. https://blog.naver.com/jawkoh/220709636816
• Han, Bok Ryeo. Jewels of the Palace Cuisine: Royal Recipes from Old Korea. Korea: Hollym International Corp., 2017.
• Han, Bokryeo, and Jeong, Gilja. Joseon Dönemi Saray Mutfağı. Korea: Saray Mutfağı Araştırma Enstitüsü, 2003.
• Han, Bokryeo. “The Beauty and Taste of Royal Cuisine-궁중음식의 멋과 맛.” SCD Elixir 43 (2008). “Joseon Hanedanlığı Yıllık Kayıtları.” Erişim Tarihi 4 Ekim 2023. https://sillok.history.go.kr/id/kna_10601021_001
• “Joseon Hanedanlığı Yıllık Kayıtları.” Erişim Tarihi 4 Ekim 2023. https://sillok.history.go.kr/main/main.do Joo, Yeong Ha. “Introduction to Old Documents Related to Palace Cuisine of the Joseon Dynasty.” Academy of Korean Studies 30 (2013).
• “Kore Kültür Ansiklopedisi.” Erişim Tarihi 28 Ağustos 2023. https://encykorea.aks.ac.kr/Article/E0031301
• “Naver Blog” Erişim tarihi 9 Ekim 2023. https://blog.naver.com/jawkoh/220709636816
• Oh, Sundeok. “Literature Review on the Jeonuhwa in the Royal Cuisine of Joseon Dynasty.” Journal of the Convergence on Culture Technology 2, no. 4 (2016): 1-21.
• Oh, Sundoek. “A Literature Review on the Pyeonyuk in the Royal Palace of Joseon Dynasty.” Journal of the Convergence on Culture Technology 1, no. 1 (2015): 1-14.
• Pettid, Michael J. Korean Cuisine: An Illustrated History. China: Reaktion Books, 2008.
• Samancı, Özge. “İmparatorluğun Son Döneminde İstanbul ve Osmanlı Saray Mutfak Kültürü.” Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2008.
• Saz, Leyla. Haremde Yaşam. İstanbul: DBY Yayınları, 2010.
• “Sillokwiki.” Erişim Tarihi 12 Ekim 2023. http://dh.aks.ac.kr/sillokwiki/index.php/%EC%86%8C%EC%A3%BC%EB%B0%A9(%E7%87%92%E5%BB%9A%E6%88%BF)
• “Standart Korece Sözlük.” Erişim Tarihi 10 Ekim 2023. https://stdict.korean.go.kr/search/searchView.do?word_no=168943&searchKeywordTo=3#top.
• Tuğrul, Şavkay. Osmanlı Mutfağı. İstanbul: Şekerbank, 2000.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. Osmanlı Devleti’nin Saray Teşkilatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1984.
• Ünver, Suheyl. Fatih Devri Yemekleri. İstanbul: Kemal Matbaası, 1952.
• Yun, Jin-ah. K-Food: Combining Flavor, Health and Nature. Korea: Gil Job-le Media, 2016.