Sivil Havacılıkta Kabin Memurlarının İş Yaşam Dengelerinin Mesleki Tükenmişlikleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 25 - 43, 25.07.2023

Mesut Öztırak

Öz

Bu çalışmanın amacı, kabin memurlarının iş yaşam dengelerinin mesleki tükenmişlikleri üzerindeki etkisinin araştırılmasıdır. Çalışma saatlerinin yoğun, iş temposunun yorucu olduğu kabin memurlarında iş yaşam dengesinin doğru kurulması çalışanların tüm ilişkilerini etkileyebilmektedir. Çalışmada anket formu kullanılarak nicel veri toplanmıştır. Araştırmanın evreni İstanbul Yeni Havalimanı (İGA) olmak üzere kabin memurları oluşturmaktadır. Anket yöntemi kullanılarak 412 çalışan kişiye ulaşılmıştır. Araştırmada analiz yöntemi olarak SPSS 21.0 programı, Pearson korelasyon ve regrasyon testi kullanılmıştır. Ölçek puanları arasındaki ilişki Pearson korelasyon testi ile etkisi ise regresyon testi ile analiz edilmiştir. İş Yaşam Dengesinin, Tükenmişliğe etkisinin incelenmesi amacıyla kurulan model anlamlıdır. Sonuçlar incelendiğinde İş Yaşam Dengesi, Tükenmişliği negatif etkilemektedir. Yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, çalışma süresi gibi demografik değişkenliklere göre farklılıklar olduğu gözlemlenmektedir. Ayrıca çalışma sivil havacılık sektöründe iş yaşam dengesi ve mesleki tükenmişlik alanlarında gelecekteki araştırmalar için bir temel oluşturacak ve literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kabin Memuru, İş Yaşam Dengesi, Mesleki Tükenmişlik

A Research on The Effect Of Work-Life Balances of Flight Attendants in Civil Aviation on Occupational Burnout

Öz

The aim of this study is to investigate the effect of work-life balance of flight attendants on their professional burnout. Establishing the right work-life balance in flight attendants, whose working hours are intense and work schedule is tiring, can affect all relations of the employees. In the study, quantitative data were collected using a questionnaire. The universe of the research consists of cabin attendants, including Istanbul New Airport (IGA). By using the survey method, 412 employees were reached. SPSS 21.0 program, Pearson correlation and regression test were used as analysis method in the research. The relationship between the scale scores was analyzed with the Pearson correlation test and the effect was analyzed with the regression test. The model established to examine the effect of Work-Life Balance on Burnout is meaningful. When the results are examined, Work-Life Balance affects Burnout negatively. It is observed that there are differences according to demographic variability such as age, gender, marital status, education level, working time. In addition, it is thought that the study will form a basis for future research in the fields of work-life balance and professional burnout in the civil aviation sector and contribute to the literature.

Anahtar Kelimeler

Flight Attendant, Work-Life Balance, Occupational Burnout

Kaynakça

• Apaydın, Ç. (2011). Öğretim Üyelerinin İşe Bağımlılık Düzeyi ile İş-Yaşam Dengesi ve İş- Aile Yaşam Dengesi Arasındaki İlişki İş-Aile Yaşam Dengesi Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1): 231-274.
• Batur, M. S. & Saylık, A. (2022). İş Yaşam Dengesinin Yordayıcısı Olarak Tükenmişlik: Türkiye’de Halk Eğitimi Merkezi Müdürleri Üzerine Bir Çalışma. Trakya Eğitim Dergisi, 12 (1), 381-395.
• Birkan, R. (2020). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin İş yaşam dengeleri üzerine etkisi (Master's thesis, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı).
• Çam, Z., & Öğülmüş, S. (2019). Çalışma Yaşamından Okula: Okul Tükenmişliğine Yönelik Kuramsal Yaklaşımlar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, C, 11, 1.
• Dursun, E., Öztırak, M., & Dursun, D. (2022). The Effect of Organizational Commitment and Perception of Organizational Justice on Job Satisfaction A Case Study on Flight Attendant. Journal Of Science and Innovative Technologies, (22), 12–33.
• Erben, G. S. & Ötken, B. (2014). Paternalist Liderlik ve İşe İlişkin İyilik İlişkisinde İş-Yaşam Dengesinin Rolü.Yönetim Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(22), 103-121.Avşaroğlu, Deniz Ve Kahraman, 2005; Erkul Ve Dalgıç, 2014)
• Groeneveld,R.A. and Meeden, G.(1984),“Measuring Skewness and Kurtosis”, The Statistician, 33: 391-399.
• Günay, A. (2018). Kabin Ekiplerinde İş Doyumu ve Tükenmişlik Sendromu (Doctoral Dissertation, Anadolu University (Turkey))
• Gürbüz S. Ve Şahin F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Güzel, E., Güzel, D., Yıldırım, M., & Taşpınar, M. S. (2023). Okul Yöneticilerinde İş Yaşam Dengesi Ve Sonuçları. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 6(3), 355-368.
• İnce, N. B. Ve Şahin, A. E. (2015). Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formunu Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2015; 6 (2); 385-399.
• Jorayeva, P. (2021). Uçuş Personellerinde Duygusal Emek ve İş Stresinin Tükenmişlik Üzerine Etkisi (Master's Thesis, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Kadıoğlu, R. (2019). Havacılık Organizasyonlarında Çalışan Lojistik Profesyonellerinde İş Doyumu ve Tükenmişlik: Kokpit ve Kabin Profesyonelleri Üzerine Bir Uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Karakılıç, G. (2023). Köy Okullarında Çalışan Öğretmenlerin İş Yaşam Dengeleri İle İş Doyumları Arasındaki İlişki.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kavak, O., Topçuoğlu, E., & Kaygın, E. (2023). Türkiye’de Meslek Olarak Kabin Hizmetleri ve Eğitimi. Çalışma İlişkileri Dergisi, 14(1), 59-80.
• Kaynak, Ö. M., & Yaslıdağ (2023). B. Sivil Havacılık İşletmeleri Bağlamında Uçuş Emniyetiyle İlgili Teknik Olmayan İnsani Faktörler ve Rasyonel Karar Verme İlişkisi. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi E-Dergi, 12(1), 73-96.
• Kızılcan, S., & Demiral, G. (2021). Kabin Ekibinin Mesleki Tükenmişlik Düzeyinin İncelenmesi: Bir Özel Havayolu Şirketi Örneği. Havacılık ve Uzay Çalışmaları Dergisi, 2(1), 17-46.
• Konak, İ. (2020). Uçuş Ekiplerinde İş Doyumu, Örgütsel Stres, Psikosomatik Belirtiler ile Tükenmişlik Düzeyi Arasındaki İlişki: Bir Havayolu Şirketi Örneği (Master's Thesis, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Nişancı, Z. N., & Çabuk, D. (2017). Tükenmişlik ve İş Doyumu: Kabin Memurları Örneği. In International Congress on Afro-Eurasian Research II (Vol. 17, P. 211).
• Nunnally, J. C. (1967). Psychometic Theory, Mcgraw-Hill, Inc., 1. Baskı, New York.
• Özbek Kayabaş, İ. (2023). İtibar Yönetimi ve Havacılık Eğitimi İlişkisi Ekseninde Sektörel Bir Değerlendirme (Master's Thesis, TC Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Öztırak, M. (2023). The Accreditation Process of Civil Aviation Cabin Services Programs and The Importance of Vocational Employment. İstanbul Esenyurt Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 37-49. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/iesbad/issue/78680/1290900
• Öztırak, M., & Güney, S. (2022). The Mediator Role of Proactive Personality İn The Effect of Psychological Empowerment on Self-Leadership a Study for the Aviation Industry Psikolojik Güçlendirmenin Öz Liderliğe Etkisinde Proaktif Kişiliğin Aracı Rolü Havacılık Sektörüne Yönelik Bir Araştırma . Journal of Aviation, 6(3), 318–324.
• Sağır, M., & Telli, E. (2023). Otantik Liderlik, Yetenek Yönetimi Ve İş-Yaşam Dengesi Arasındaki Etkileşim. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(25), 306-326.
• Sümer, P. (2023). Havayolu İşletmelerinde İçsel Pazarlama Yaklaşımının Kabin Memurlarının İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılıkları Üzerine Etkisi: Türkiye’de Faaliyet Gösteren Havayolu İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma (Master's Thesis, TC Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü).
• Şişman, S., & Yıldırım, Y. (2023). Örgütsel Değişimin İş-Aile-Yaşam Dengesi ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi: E-Ticaret Şirketi Üzerinde Bir Araştırma. Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, 6(1).
• Tuğsal T. (2018). İş Yaşam Dengesi, Sosyal Destek ve Sosyo-Demografik Faktörlerin Tükenmişlik Üzerine Etkisi. İstanbul: Cinius Yayınları.