ULUSAL DİRENİŞİN VE UMUDUN ADI: MUSTAFA KEMAL PAŞA-ANKARA

Yıl 2020, , 215 - 229, 27.12.2020

Necdet Aysal

https://doi.org/10.31765/karen.776177

Cited By: 3

Öz

Birinci Dünya Savaşı’na galibiyet ve toprak kazanma düşüncesiyle giren Osmanlı Devleti, savaşın sonunda imzalanan Mondros Mütarekesi ile büyük bir hayal kırıklığı yaşamıştır. Mütarekenin yürürlüğe girmesiyle birlikte başlayan işgaller, Anadolu insanını karamsarlık ve çaresizliğe sevk etmiştir. İşgallere karşı Padişah ve İstanbul Hükümetinin teslimiyetçi politikalar izlemeleri, İtilaf devletleriyle iş birliği yapan ve onlardan her türlü yardımı alan Ermeni ve Rum çetelerini harekete geçirmiştir. Bu çeteler Karadeniz başta olmak üzere Çukurova, Doğu ve Batı Anadolu bölgelerinde savunmasız Türk köylerine saldırarak katliamlara başlamıştır. Yaşanan bu olaylar, Anadolu insanını kendisini savunmak için birtakım önlemler almaya sevk etmiştir. Bu esnada İstanbul Hükümeti tarafından Karadeniz bölgesinde çıkan karışıklıkları önlemek amacıyla 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun’da görevlendirilen Mustafa Kemal Paşa, Anadolu’da başlatılacak ulusal direnişin ve umudun adı olacaktır. Ulusal bilinç, ulusal birlik ve ulusal bağımsızlığı gerçekleştirmek amacıyla yola çıkan Mustafa Kemal Paşa, 23 Nisan 1920’de ulus egemenliğine dayanan tam bağımsız yeni bir Türk Devleti’nin temellerini Ankara’da atmıştır. Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nın örgütlenme aşamasında, Anadolu’nun ortasında adeta unutulmuş olan Ankara ise Mustafa Kemal Paşa’yı adeta kucaklamış ve bu mücadelenin askeri ve siyasi hareket merkezi olmuştur. Bu çalışmada Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nın örgütlenme aşamasında karşılaşılan zorluklar ve Ankara’nın bu mücadeleye olan katkısı, başta AÜ. TİTE Arşiv belgeleri olmak üzere birinci, ikinci el kaynaklar ve basın çerçevesinde incelenerek değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Millî Mücadele,, Mustafa Kemal Paşa, Ankara

Teşekkür

Sayın Hocam, uygun görüldüğü takdirde derginizin özel veya normal sayısında yayınlanmasını talep ediyorum. Çok teşekkür eder, saygılar sunarım.

Kaynakça

• Referans1 Adıvar, Halide Edip, (1962), Türkün Ateşle İmtihanı, İstiklal Savaşı Hatıraları, İstanbul: Çan Yayını.
• Referans2 Ağaoğlu, Samet, (1964), Kuva-yi Milliye Ruhu Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi, İstanbul: Ağaoğlu Yayınları.
• Referans3 Akçakayalıoğlu, Cihat, (1998), Atatürk, Komutan, İnkılapçı ve Devlet Adamı Yönleriyle, Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Referans4 Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivi
• Referans5 Arolov, Semen İvanovich, (1967), Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Hatıraları, Çev. Hasan Ali Ediz, İstanbul: Burçak Yayınevi.
• Referans6 Atatürk ile İlgili Yayınlanmış Arşiv Belgeleri (1911-1921 Tarihleri Arasına Ait 106 Belge), (1982), Ankara: Başbakanlık Osmanlı Arşivi Başkanlığı Yayınları.
• Referans7 Atatürk, Mustafa Kemal, (1991), Atatürk'ün Tamim Telgraf ve Beyannameleri, Der., Nimet Arsan, C. IV, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Referans8 Atatürk, Mustafa Kemal, (1970), Nutuk, C. I, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Referans9 Atatürk, Mustafa Kemal, (1982), Nutuk, C. II, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Referans10 Atay, Falih Rıfkı, (1980), Babanız Atatürk, İstanbul: Bateş Yayınları.
• Referans11 Aydemir, Şevket Süreyya, (1972), Makedonya'dan Orta Asya'ya Enver Paşa, Cilt III, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Referans12 Aysal, Necdet, (2007), "Mustafa Kemal Paşa’nın Ankara'da İlk Günleri: Ziraat Mektebi", Atatürk Yolu Dergisi, 10/39, 359-396.
• Referans13 Aytepe, Oğuz, (2004), “Ankara'nın Merkez ve Başkent Olması”, Atatürk Yolu, 9/33-34, 15-22.
• Referans14 Aytepe, Oğuz, (2012), “Millî Mücadele'de Ankara”, Cumhuriyet'in Ütopyası; Ankara, Haz. Funda Şenol Cantek, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi, 113-130.
• Referans15 Bardakçı, İlhan, (1975), Taş han’dan Kadifekale’ye, İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Referans16 BaykaJ, Bekir Sıtkı, (1989), Heyet-i Temsiliye Kararları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans17 Bayur, Yusuf Hikmet, (1975), 20. Yüzyılda Türklüğün Tarih ve Acun Siyasası Üzerindeki Etkileri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans18 Cebesoy, Ali Fuat, (1953), Millî Mücadele Hatıraları, İstanbul: Vatan Neşriyatı.
• Referans19 Dayar, Hatice-Küçükaksoy, İsmail-Keçici, Gülten (2009), “Düyun-u Umumiye İdaresi ile Uluslararası Para Fonunun Karşılaştırılması”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11/21, 33-48.
• Referans20 Devellioğlu, Ferit, (1982), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat Eski ve Yeni Harflerle, Ankara: Aydın Kitabevi.
• Referans21 Dursunoğlu, Cevat, (1946), Millî Mücadele’de Erzurum, Ankara: TC. Ziraat Bankası Matbaası Yayınları.
• Referans22 Düstur, (23 Nisan 1920-28 Şubat 1921), (1929), 1/3 Tertip, Başvekâlet Müdevvanât Müdüriyeti, İstanbul: Milliyet Matbaası.
• Referans23 Dinçer, Hasan, (2018a), “Mondros Mütarekesi ve Sonrasındaki Gelişmeler”, Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Ed. Temuçin Ertan, Ankara: Siyasal Kitabevi, 88-89.
• Referans24 Dinçer, Hasan, (2018b), “Genelgeler ve Kongreler Dönemi”, Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Ed. Temuçin Ertan, Ankara: Siyasal Kitabevi, 91.
• Referans25 Eldem, Vedat, (1994), Harp ve Mütareke Yıllarında Osmanlı İmparatorluğu 'nun Ekonomisi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans26 Erdeha, Kâmil, (1975), Millî Mücadelede Vilayetler ve Valiler, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Referans27 Erdoğdu, Şeref, (1965), Ankaram, Ankara: Aklan Matbaacılık Ltd. Şti.
• Referans28 Eroğlu, Hamza, (1990), Türk İnkılap Tarihi, Ankara: Savaş Yayınları.
• Referans29 Esin, Taylan ve Etöz, Zeliha, (2015), 1916 Ankara Yangını: Felaketin Mantığı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Referans30 Galanti, Avram, (2005), Ankara Tarihi I II, Ankara: Çağlar Yayınları.
• Referans31 Gazi Mustafa Kemal, (2000), Ankara’ya Geliş (Nutuktan Orijinal Metin, İstanbul: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık Ltd. Şti.
• Referans32 Gnkur Başkanlığı, (1968), Türk İstiklal Harbi, İdari Faaliyetler, Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Referans33 İğdemir, Uluğ, (1975), Heyet-i Temsiliye Tutanakları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans34 İnönü, İsmet, (1974), "İstiklal Savaşı ve Lozan," Belleten, XXXVIII/149, 1-30.
• Referans35 İnönü, İsmet, (1968), İnönü Atatürk'ü Anlatıyor, Haz. Abdi İpekçi, İstanbul: Cem Yayınevi.
• Referans36 İnönü, İsmet, (1998), İsmet İnönü'nün Hatıraları: Cumhuriyetin İlk Yıllan (1923-1938), İstanbul: Yenigün Haber Ajansı.
• Referans37 Kansu, Mazhar Müfit, (1988), Erzurum'dan Ölümüne Kadar Atatürk'le Beraber, C. I, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans38 Karal, Enver Ziya, (1945), Türkiye Cumhuriyet Tarihi, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Referans39 Kaynar, Hakan, (2009), “Mustafa Kemal’in Ankara Günleri”, Ankara Kara Kalpaklı Kent 1923-1938, Ed, Ekrem Işın, İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, 163-175.
• Referans40 Kennedy, Paul, (2010), Büyük Güçlerin Yükseliş ve Çöküşleri, Çev. Birtane Karanakçı, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Referans41 Kinross, Lord, (1970), Atatürk-Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Çev. Necdet Sander, İstanbul: Altın Kitaplar.
• Referans42 Kocatürk, Utkan, (1988), Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi. 1918-1938, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans43 Koç, Vehbi, (1973), Hayat Hikâyem, İstanbul: Apa Ofset Basımevi.
• Referans44 Kodaman, Bayram, (2007), “Osmanlı Devleti'nin Yükseliş ve Çöküş Sebeplerine Genel Bakış”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 1-24.
• Referans45 Meray, Seha L. ve Olcay, Osman, (1977), Osmanlı İmparatorluğu'nun Çöküş Belgeleri (Mondros Bırakışması, Sevr Antlaşması ile İlgili Belgeler), Ankara: AÜ. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1-5.
• Referans46 Millî Nevsâl, (1340/1924), 3. Sene 1340 Sene-i Maliyesine Mahsusu, İstanbul: Kanaat Matbaası.
• Referans47 Mumcu, Ahmet, (1996), Tarih Açısından Türk Devriminin Temelleri ve Gelişimi, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Referans48 Muslihiddin Safvet (Dr.), (2009), Türkiye'nin Sıhhi ve İçtimai Coğrafyası Ankara Vilayeti, Haz. İzzet Öztoprak-Murat Karataş-Güneş Şahin, Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Referans49 Müderrisoğlu, Alptekin, (1990), Kurtuluş Savaşı’nın Mali Kaynakları, Ankara: Atatürk Araştırına Merkezi Yayınları.
• Referans50 Okur, Mehmet, (2007), “Pontus Meselesinin Ortaya Çıkışı ve Karadeniz Bölgesinde Pontusçu Faaliyetler”, Karadeniz Araştırmaları, 14, 1-28.
• Referans51 Öz, Baki, (2000), Atatürk’ün Anadolu'ya Gönderiliş Olayının İç Yüzü I, İstanbul: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık Ltd. Şti.
• Referans52 Özalp, Kâzım, (1988), Millî Mücadele 1919-1922, C. I., Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Referans53 Özgül, Cemil, (1994), “Atatürk'ün Ankara'ya Gelişi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 10/28,137-156.
• Referans54 Özsoylu, Ahmet Fazıl, (1999), Türk Maliye Tarihi (Ders Notları), Çukurova Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Adana: Masaüstü Yayınları.
• Referans55 Selek, Sebahattin, (1966), Anadolu İhtilali, C. 1, İstanbul: Burçak Yayınevi.
• Referans56 Süslü, Azmi, (1994), “Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya gelişi ve Ankara'nın Millî Mücadeledeki Yeri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, X/29, 511-525.
• Referans57 Şapolyo, Enver Behnan, (1971), Atatürk ve Seymen Alayı, Ankara: Ankara Kulübü Yayınları.
• Referans58 Şapolyo, Enver Behnan, (1958), Kemal Atatürk ve Millî Mücadele Tarihi, İstanbul: Rafet Zaimler Yayınevi.
• Referans59 Şapolyo, Enver Behnan, (1969), Mustafa Kemal ve Birinci Büyük Millet Meclisi Tarihçesi, Ankara: Ülkemiz Matbaası.
• Referans60 Şimşir, Bilal, (2006), Ankara, Ankara Bir Başkentin Doğuşu, İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Referans61 Toynbee, Arnold, (1971), Türkiye, Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Çev. Kasım Yargıcı, İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Referans62 Turan, Mustafa, (2012), “Atatürk’ün Ankara’ya Gelişi: Milli Temsil Meselesi”, Gazi Akademik Bakış, 5/10, 1-24.
• Referans63 Uluğ, Naşit Hakkı, (1973), Hemşehrimiz Atatürk, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Referans64 Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, (1971), Millî Mücadele Anıları: Bir Lise Öğrencisinin, İstanbul: Varlık Yayınevi.
• Referans65 Vilayetlerimiz Ankara, Tarihte Geçirdiği Devirler, (1932), İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.
• Referans66 Yalçın, Semih, (1994), “Atatürk'ün Ankara'ya Gelişi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, X/29, 333-346.
• Referans67 Yurtdaş, Enver, (2018), Geçmişiyle Buluşan Haymana, Ankara: Haymana Belediyesi Yayınları.