GÜRCÜ-MOĞOL İLİŞKİLERİNİN İLK EVRESİ: 1220-1247

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 6, 267 - 282, 30.12.2018

Ayşe Beyza Büyükçınar

https://doi.org/10.31765/karen.505948

Cited By: 3

Öz

Ögeday’ın
savaş emriyle yola çıkan Moğol ordularının yol güzergâhında bulunan Gürcistan,
bu dönemin ve bölgenin en güçlü askerî ve ekonomik güçlerinden biriydi. Dönemin
birçok devleti gibi Gürcistan da Moğol istilaları karşısında direnmeye
çalışmıştı. Büyük Kağan Ögeday zamanında yola çıkan Moğol orduları bu ilk
safhada bölgeyi yağma ve talan ederek işgal ettiler. 1220-1320 yılları arasında
Gürcistan’ın Moğol egemenliği altına girmesi, Gürcistan’ın “altın çağ”
döneminin kapanmasına neden olmuş ve Gürcistan bu tarihten beri art arda
işgallere uğramıştır. Makalede, Gürcistan’ın bu işgallerle ilk tanışıklığı
irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Gürcistan, Moğol İmparatorluğu, Harezmşahlar Devleti, Güney Kafkasya

Kaynakça

• Aknerli Grigor (2012), Okçu Milletin Tarihi, Haz. Hrand Andreasyan, İstanbul: Yeditepe Yayınları. Alaaddin Ata Melik Cuveynî (2013), Târih-i Cihan Güşa, çev. Mürsel Öztürk, Ankara: TTK. ALLEN, W.E.D. (1971), A History of the Georgian People, London: Routledge§Kegan Paul. Bar Hebraeus (Gregory Abû’l-Farac) (1950), Abû’l-Farac Tarihi, C.II., çev. Ömer Rıza Doğrul, Ankara: TTK. ბერძენიშვილი, ნიკოლოზ § ჯანაშია სიმონ (1990), საქართველოს ისტორია საკითხავი წიგნი, თბილისი: მეცნიერება. (BERDZENİSHVİLİ, Nik’oloz & Janashia Simon (1990), Sakartvelos İst’oria Sak’itkhavi Ts’igni, Tbilisi: Metsniereba.) BERDZENİŞVİLİ, N. ve Canaşia S. (1997), Gürcüstan Tarihi (Başlangıçtan 19. Yüzyıla Kadar), Çev. Hayri Hayriolu, İstanbul: Sorun Yayınları. BÜNYADOV, Z. (2007) Azerbaycan Atabegleri Dövleti, Bakü: Şarq-Garb. BÜYÜKÇINAR, A. B. (2017), “Gürcü Kaynaklarına Göre Gürcistan Altın Çağ Döneminin Son Hükümdarı: Kraliçe Tamar”, KAREN, 3, (4). 27-46. CAHEN, C. (1968) Pre-Ottoman Turkey, çev. J-Jones Williams, New York: Taplinger Publishing Company. Eb’ül Ferec İbnü’l İbri (2011), Târîhu Muhtasari’d- Düvel, çev. Şerafeddin Yaltkaya Ankara: TTK. Giovanni DiPlano Carpini (1996), The Story of the Mongols Whom We Call the Tartars, çev. Erik Hildinger, Boston: Branden Publishing. GORDLEVSKIY, V. A. (2015), Küçük Asya’da Selçuklular, Ankara: TTK. GROUSSET, R. (2006), Bozkır İmparatorluğu, İstanbul: Ötüken Yayınları. Het’um the Historian’s History of the Tartars, (2004), Chapter:18. Trans: Robert Bedrosian, New Jersey: Long Branch. HONIGMANN, E. (2001) “Tiflis”, MEB İslam Ansiklopedisi, 12 (1) 264-280. İbn Bibi (1996), El- Evamirü’l- Ala’iye El- Umuri’l – Ala’iye (Selçuk Name), C.1., çev. Mürsel Öztürk, Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Yayınları. İbnü’l Esir (1941), el-Kamil Fi’t Târih, “Altınordu Devleti Tarihine Dair Metinler”, Haz. W.De. Tiesenhausen, İstanbul: Maarif Matbaası. İbnü-l- Verdi (2017), Bir Ortaçağ Şairinin Kaleminden Selçuklular, çev. Mustafa Alican, İstanbul: Kronik Yayınları. KAFALI, M. (1976), Altın Orda Hanlığının Kuruluş ve Yükseliş Devirleri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Matbaası. KAFESOĞLU, İ. (1984), Harezmşahlar Devleti Tarihi, Ankara: TTK. KAMALOV, İ. (2003), Moğolların Kafkasya Politikası, İstanbul: Kaknüs Yayınları. KEÇİŞ, M. (2013), Trabzon Rum İmparatorluğu ve Türkler (1204-1404), Ankara: TTK. KIRZIOĞLU, F. (1992), Yukarı Kür ve Çoruk Boylarında Kıpçaklar, Ankara: TTK. MEHMETOV, İ., Türk Kafkası’nda Siyasi ve Etnik Yapı Eski Çağlardan Günümüze Azerbaycan Tarihi, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2009. Mhitar Ayrivanetsi Vakayinamesinden Pasajlar (2005), A.G. Galstyan, Ermeni Kaynaklarına Göre Moğollar XIII-XIV. Yüzyıla Ait Eserlerden Alıntılar, çev. İlyas Kamalov, İstanbul: Yeditepe Yayınları. Minhâc-i Sirâc el-Cûzcânî (2015), Tabakât-ı Nâsırî Gazneliler, Selçuklular, Atabeglikler ve Harezmşâhlar, çev. Erkan Göksu, Ankara: TTK. MIKABERIDZE, A. (2007), Historical Dictionary of Georgia, Plymouth UK: The Scarecrow Press. Moğolların Gizli Tarihi I (2006), çev. Ahmet Temür, Ankara: TTK. Muhammed b. Ahmed Nesevi, (1895), Histoire du Sultan Djelal ed-din Mankobirti Prince du Kharezm, Par: O. Houdas, Paris: Ernest Leroux. Müverrih Kiragos, (2009) Ermeni Müverrihlerine Göre Moğollar, çev. Gürsoy Solmaz, Ankara: Elips Kitap. Müverrih Vardan, (2017), Türk Fetihleri Tarihi (889-1269), çev. Hrant D. Andreasyan, İstanbul: Post Yayın Dağıtım. OKTAY, H. (2007), Ermeni Kaynaklarında Türkler ve Moğollar, İstanbul: Selenge Yayınları. ÖZAYDIN, A. (1991), “Arrân”, DİA, 3, 394-395. ÖZCAN, A. T. (2017), Moğol Rus İlişkileri (1223-1341), Ankara: TTK. PEACOCK A. ve Yıldız S. N., Anadolu Selçukluları Ortaçağ Ortadoğusu’nda Saray ve Toplum, YKY, İstanbul, 2018. Piskopos Stepanos Vekayinamesinden Alıntı, A.G. Galstyan, Ermeni Kaynaklarına Göre Moğollar XIII-XIV. Yüzyıla Ait Eserlerden Alıntılar, çev. İlyas Kamalov, Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2005. SANDER, O. (1989), Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918’e, Ankara: İmge Kitabevi. Sebastatsi Vakayinamesi’nden Bir Bölüm, (2005), A.G. Galstyan, Ermeni Kaynaklarına Göre Moğollar XIII-XIV. Yüzyıla Ait Eserlerden Alıntılar, çev. İlyas Kamalov, İstanbul: Yeditepe Yayınları. SILOGOVA, V. § Shengalia, K. (2007), History of Georgia From the Ancient Times Through the “Rose Revoulation”, Tbilisi: Caucasus University Publishing House. Simon de Saint Quentin, (2006), Bir Keşişin Anılarında Tatarlar ve Anadolu 1245-1248, çev. Erandiz Özbayoğlu, Alanya: Doğu Akdeniz Kültür ve Tarih Araştırmaları Vakfı. SOLMAZ, G. (2000), “Ermeni Müverrihlerine Göre Moğollar”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14. 213-270. SPULER, B. (1957 ve 2011), İran Moğolları Siyaset, İdare ve Kültür İlhanlılar Devri 1220-1350, Ankara: TTK. SUBAŞI, Ö. (2015), Gürcü-Moğol İlişkisi -Güney Kafkasya 1220-1346-, İstanbul: Kitabevi. ________, (2016), “Türkiye Selçuklu Devleti’nde Güçlü Bir Kadın: Gürcü Hatun Tamara”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (33) 384-401. Sun- Tzu (2008), Savaş Sanatı, çev. Adil Demir, İstanbul: Kastaş Yayınları. SÜMER, F. (2015), Selçuklular Devrinde Doğu Anadolu’da Türk Beylikleri, Ankara: TTK. TANERİ, A. (1993a), Harezmşahlar, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. ________, (1993), “Celâleddin Hârizmşah”, İstanbul: DİA, 7. 248-250. The Hundred Years’ Chronicle, Kartlis Tskhovreba (History of Georgia) (2014), Trans: Dmitri Gamq’relidze, Editor: Roin Met’reveli, Tbilisi: Artanuji Publishing. TOKSOY, A. (2007), “Celal ed-din Harezmşah’ın Gürcistan’daki Faaliyetleri”, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (1) 137-150. TURAN, O. (2004 ve 2013) Doğu Anadolu Türk Devletleri, İstanbul: Ötüken Yayınları. UYUMAZ, E. (2003), Sultan I. Alâeddîn Keykubad Devri Türkiye Selçuklu Devleti Siyasi Tarihi (1220-1237), Ankara: TTK. WARDROP, O. (1888) The Kingdom of Georgia Notes of Travel in a Land of Women Wine, and Song, London: Sampson Low, Marston, Searle, & Rivington. Wilhelm von Rubruk (2001), Moğolların Büyük Hanına Seyahat 1253-1255, çev. Ergin Ayan, İstanbul: Ayışığı Kitapları. VERNADSKY, G. (2015), Moğollar ve Rusya, çev. Eşref Bengi Özbilge, İstanbul: Selenge Yayınları. YİNANÇ, M. H., (1977) “Celal ed-Din Harezmşah”, MEB İslam Ansiklopedisi, 3. 49-53.