Osmanlı-Rus Savaşı'nda Romanya ve Kuzey Dobruca Sorunu (1877-1878)

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 12, 75 - 93, 29.06.2021

İbrahim Kamil Emine Alpay

https://doi.org/10.31765/karen.959411

Öz

Dobruca; Romanya ve Bulgaristan sınırında bulunan ve etnik çeşitliliği nedeniyle birçok yazar tarafından “ırkların sıra dışı mozaiği”, “etnik Babil”, “Doğu’nun minyatürü” ve “karşılaştırmalı etnoloji için muhteşem bir laboratuvar” gibi kavramlarla adından bahsedilen bölgedir. Kuzey ve Güney Dobruca tanımlamasıyla iki kısma ayrılmıştır.
Rusya Çarlığı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin yenilmesi üzerine, savaştaki yardımları sebebiyle Romanya’ya Kuzey Dobruca topraklarını vermiş, karşılığında Besarabya’yı istemiştir. Romanya yönetimi Besarabya’yı Ruslara vermemek için direnmiş, uzun süren siyasal tartışmalara girmiş, ancak savaş sonrası imzalanan Berlin Antlaşmasıyla bölgeyi bırakmak ve Kuzey Dobruca ile yetinmek zorunda kalmıştır.
Romanya, Kuzey Dobruca’nın etnik ve dini çeşitliliğini dikkate alarak yeni düzenlemelere gitmiştir. Tatar, Romen, Türk ve Bulgar nüfusunun önemli miktarda olduğu bölgenin entegrasyonu için gerekli görülen yasaları çıkartmıştır. Dobruca’da yaşayanların refah düzeyinin artırılması, vatandaşlık ve mülkiyet haklarının verilmesi, inanç ve ibadetlerini özgürce yerine getirmesi için kolaylıklar göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı-Rus Savaşı, Berlin Antlaşması, Romanya, Kuzey Dobruca

Kaynakça

• Aguiçenoğlu, Hüseyin, (2013), “Romanya’da Türk Azınlık”, Balkanlar El Kitabı, 2. Cilt: Çağdaş Balkanlar, Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, (Ed. Bilgehan A. Gökdağ, Osman Karatay), Ankara: Ak-çağ Yayınları, 713-725.
• Allard, Camille, (1859), La Dobroutcha, Paris: Charles Douniol.
• Ardeleanu, Constantin, (2020), “The Lower Danube and Romanian Nation-Making”, European Commission of the Danube, 1856-1948, Leiden, Boston: Brill, 228-265.
• Armaoğlu, Fahir, (2016), 19. Yüzyıl Siyasî Tarihi (1789-1914), 16. Baskı, İstanbul: Timaş Yayın-ları. Aydın, Mahir, (1992), Şarkî Rumeli Vilâyeti, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Baár, Monika, (2013), Historians and Nationalism: East-Central Europe in the Nineteenth Cen-tury, Oxford: Oxford University Press.
• Balkanlı, Ali Kemal, (1986), Şarkî Rumeli ve Buradaki Türkler, Ankara: Elhan Kitabevi.
• Berindeu, D., (1970), “Uçastieto na Rumıniya v Osvoboditelnata Voyna”, Osvobojdenieto na Bılgariya (1878-1968), (Ed. İvan Undjuev, Voin Bojinov, Nikolay Jeçev), Sofya: İzdatelstvo Bıl-garskata Akademiya na Naukite, 43-56.
• Bozbora, Nuray, (2007), “Geçmişten Günümüze Romen-Macar İlişkileri ve Transilvanya’nın Otonomi Meselesi”, Karadeniz Araştırmaları, 15, 1-44.
• ________, (2015), “Romanya’da Türk Azınlık”, Yeni Türkiye, Rumeli-Balkanlar Özel Sayısı, V, Y. 21, 70, Mart-Haziran, 5453-5462.
• Bozçalışkan, Ali ve Avaner, Tekin, (2021), “Göç Yönetimine Dair Bir Kesit: Dobruca’dan Tür-kiye’ye Göçler”, Belgi Dergisi, Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araş-tırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 21, Pamukkale: 383-396.
• Brubaker, Rogers, (1996), Nationalism Reframed: Nationhood and the National Question in the New Europe, Cambridge University Press.
• Castellan, Georges, (1993), Balkanların Tarihi 14.-20. Yüzyıl, (Çev.) Ayşegül Yaraman Başbuğu, İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Çalhan, Özden ve Keskin, Alev, (2004), 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı Zaman Dizini, Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
• Çapraz, Hayri, (2019), “Rus Panslavizminin Balkan İmtihanı”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Y. 22, 90, Ağustos, Eylül, Ekim, 95-127.
• Çetin, Nurten, (2016), “Romanya’nın Birinci Dünya Savaşı’na Girişi ve Osmanlı Devleti’ne Et-kileri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 42, Şubat, 536-551.
• ________, (2020), “I. Dünya Savaşı’nda Romanya’dan Türkiye’ye Getirilen Dokuma Makinele-rinin İadesi Sorunu”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 38, 167-187.
• Çulcu, Murat, (2014), Şu Bizim “93 Harbi”, Osmanlı’da Büyük Kırılma, İstanbul: e Yayınları.
• Daskalov, Rumen-Daskalova, Krasimira ve Elenkova, Vanya (t. y.), Bılgarskata İstoriya v Dati (681-1948), Sofya, İzdatelstvo 7M.
• Dimitrov, İlço ve Lalkov, Milço, (1981), Kratka İstoriya na Bılgariya, Sofya: İzdatelstvo Nauka i İzkustvo. Eminescu, Mihai, (1989), "Anexarea Dobrogei," in Opere, Bucharest, Editura Academiei, 10-97.
• Frucht, Richard, (1988), ‘’War, Peace, and Internationality: The Danube, 1789–1916,” Southe-ast European Maritime Commerce and Naval Policies from the Mid-Eighteenth Century to 1914, (Ed. Apostolos E. Vacalopoulos, Constantinos D. Svolopoulos and Béla K. Király), Boulder and Highland Lakes, 79-97.
• Georgiev, Veliçko ve Stayko Trifonov, (1994), İstoriya na Bılgarite v Dokumenti (1878-1944), T. I (1878-1912), Çast Pırva, Sofya: İzdatelstvo “Prosveta”.
• Grigorov, Nikola, (2009), Ot San Stefano do Parij (1878-1947), Nay Vajnite Dogovori za Bılga-riya, Sofya: İzdatelstvo “Aniko”.