Öz
Birinci Dünya Savaşı sonrası Arabistan’daki durum oldukça büyük değişikliklere uğramış, İbn-i Suud, neredeyse bütün Yarımadayı kontrol ederek Arabistan’ın en baskın kişisi olmuştu. İmam Yahya ise Yemen’de nüfuz ve kudretini tamamen kabul ettirmiş, yalnız Asir Emirliği, Suudi egemenliğini kabul etmek durumunda kalmıştı. Bu önemli emirlik üzerinde İbn-i Suud ile İmam Yahya sahiplik hakkı iddiasında bulunduklarından iki devlet arasında ciddi bir anlaşmazlık çıkmıştır. Asir Emiri Hasan İdrisi, 1933 yılında bağlı bulunduğu İbn-i Suud’a isyan etmiş, üzerine kuvvet gönderilince de İmam Yahya’ya sığınmıştı. Emir’i İbn-i Suud’a teslim etmeyen İmam, İbn-i Suud’a bağlı bulunan Necran vadisini de işgal etmişti. Meselenin halli hususunda yapılan müzakereler sonuç vermeyince İbn-i Suud, anlaşmazlığı çözmek için askeri harekâta başlamıştır. Bir aylık bir askeri harekât İbn-i Suud’un zaferiyle sonuçlanmış ve iki taraf arasında Taif Antlaşması imzalanmıştır. İngiliz ve Osmanlı arşiv belgeleri yanında Arap kaynakları ve basın malzemesinin de kullanıldığı bu çalışmada Hicaz ile Yemen arasındaki anlaşmazlığın sebepleri ve sonuçları ile Türkiye’deki yansımaları aydınlatılmaya ve değerlendirilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Al-Madani, Wael Mohammed Omar (2005), Saudi-Yemeni Territorial Sovereignty Disputes Over Asir, Jizan, Najran and The Rub' Al-Khali Desert Frontier: Legal Analysis of Some Aspects of Former Claims and The Final Settlement Under The 2000 Treaty of Jeddah, Ph. D. University of Edinburgh, School of Law.
- Al-Rasheed, Madawi (2002), A History of Saudi Arabia, Cambridge Universty Pres.
- Armaoğlu, Fahir (2007), 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914-1995), Alkım Yayınevi, 16. Baskı, İstanbul.
- Armstrong, H. C. (2007), Arabistan Kralının Yaşam Öyküsü, Abdülaziz bin Suud, Türkçesi: Gülsüm Aldemir, Kaknüs Yayınları, 1. Basım, İstanbul.
- Austin, Brian (1971), Saudi-Yemeni War, 1934, Art in History Depertmant of the American University of Beirut, Lebanon, Thesis of Master, September.
- Ayışığı, Metin (2002), “Osmanlı’nın Son Vilayeti Yemen”, XIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara, 4-8 Ekim 1999, TTK Basımevi, Ankara, 1985-2019.
- Bayur, Yusuf Hikmet (1991), Türk İnkılabı Tarihi, C. II, Kısım: III, TTK Basımevi, Ankara. Bin Hezlül, Suud (1402/1982), Tarih Mülük Al-i Suud, C. I, Riyad.
- Burdett, Anita L. P. (1998), King Abdulaziz Diplomacy and Statecraft 1902-1953, Volume I: 1902-1926, Archive Editions.
- Çakaloğlu, Cengiz (2019), “Yemen’de İmam Yahya İsyanının Başlaması ve ilk Askeri Harekât”, Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Dergisi, C. 6, S. 39, 1715-1723.
- Darü’l Melik Abdülaziz (1999/1419), El- Küşşafü’l Tahlili’s Sahife-i Ümmü’l Kura 1343-1373, C. I, Riyad.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türkiye Cumhuriyeti Tarihi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Ocak 2024 |
| Kabul Tarihi | 20 Mayıs 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 10 Sayı: 21 |
Kaynak Göster
The Journal of Institute of Black Sea Studies is an Open Access journal and provides immediate open access to its contents. The Journal aims to promote the development of global Open Access to scientific information and research. The Publisher provides copyrights of all online published papers (except where otherwise noted) for free use of readers, scientists, and institutions (such as link to the content or permission for its download, distribution, printing, copying, and reproduction in any medium, except change of contents and for commercial use), under the terms of Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0). License, provided the original work is cited. Written permission is required from the publisher for use of its contents for commercial purposes.
The Journal of Institute of Black Sea Studies is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0).