İslamofobi Oluşumunda İslam Dünyasının Sorumluluğu Üzerine Öz Eleştirel Yaklaşım

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 181 - 208, 23.12.2023

Ali Gür

Öz

İslamofobi oluşumunda Batı dünyasının önemli rolü olduğu tartışmasız bir gerçektir. Ancak Batı’ya bu alt yapı malzemelerini verenin de Müslümanlar olduğu ve bunun irdelenmesinin gerektiği de açıktır. Yapılan çalışmalarda genellikle Batı, Müslümanları suçlarken; İslam dünyası da Batı’yı suçlayarak İslam’a olumsuz bakışı üzerinden değerlendirmeler yapmaktadır. İslam dünyasının her şeyden önce başkalarını suçlayarak sorumluluğu üzerinden atmak kolaycılığına kaçmak yerine sorunlarla yüzleşmesi ve özeleştiri yaparak bir imaj restorasyonuna gitmesi gerekir. Bu çalışmada, Batı’da İslamofobi’nin İslam dünyasına bakan yönünü ve Müslümanların sorumluluğunu öz eleştirel bir yaklaşımla irdelemeye ve çözüm önerileri sunmaya çalıştık. İslamofobi oluşumunda İslam dünyası açısından bazı temel sorunlar şunlardır: kişi veya kurumların kutsallaştırması; taassup, cehalet ve din istismarı; İslam’ın maziye hapsedilerek yenilenmeye kapatılması; vahiy ve akıl birlikteliğinin kaybedilmesi; evrensel bir ahlak anlayışının üretilememesi; İslami cihad adına sergilenen bombalama ve infaz görüntüleri; adet ve geleneklerin din olarak sunulması; kadının değersizleştirilmesi ve şiddet; hak ihlalleri ve düşünce özgürlüğü sorunları; güven, adalet, ehliyet, liyakatin kaybolması. Sıraladığımız öz eleştiri başlıklarının ve mücadele yöntemlerinin başka çalışmalarla da farklı bakış açılarıyla değerlendirilmesi İslam dünyasına yol gösterici olacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam Mezhepleri Tarihi, Medeniyetler Çatışması, İslamofobi, Anti-İslamizm, Öz Eleştiri

Etik Beyan

Etik rapor alınması gereken bir çalışma değildir

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Proje kapsamında yapılmamıştır

Teşekkür

-

A SELF-CRITICAL APPROACH ON THE RESPONSIBILITY OF THE ISLAMIC WORLD IN THE FORMATION OF ISLAMOPHOBIA

Öz

It is an undisputed fact that the Western world has an important role in the formation of Islamophobia. However, it is clear that it was Muslims who gave these infrastructure materials to the West and this needs to be examined. In studies, the West generally blames Muslims; The Islamic world also makes evaluations based on its negative view of Islam, blaming the West. First, the Islamic world needs to face the problems and go for an image restoration by self-criticism, instead of escaping the responsibility by blaming others. In this study, we tried to examine the aspect of Islamophobia in the West towards the Islamic world and the responsibility of Muslims with a self-critical approach and offer solutions. Some basic problems for the Islamic world in the formation of Islamophobia are as follows: sanctification of persons or institutions; bigotry, ignorance and abuse of religion; Islam is imprisoned in the past and closed to renewal; loss of unity of revelation and reason; failure to produce a universal understanding of morality; Images of bombings and executions displayed in the name of Islamic jihad; presentation of customs and traditions as religion; devaluation of women and violence; rights violations and freedom of thought issues; loss of trust, justice, competence, merit. Evaluating the self-criticism topics and struggle methods we have listed from different perspectives with other studies will be a guide for the Islamic world.

Anahtar Kelimeler

History of Islamic Sects, Clash of Civilizations, Islamophobia, Anti-Islamism, Self-Criticism

Proje Numarası

Proje kapsamında yapılmamıştır

Kaynakça

• 1-Kitaplar
• Aldemir, Turgay. İnsanlığın Geleceği ve Sivil Toplum. İstanbul: Tire Kitap, 2020.
• Aydin, Mahmut. Monologdan Diyaloğa. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2001.
• Barın, Hilal. Tedirgin Nefret: İslâmofobi ve DAEŞ. İstanbul: Tezkire Yayıncılık, 2016.
• Bassam, Tibi. Euro-Islam: Die Lösung Eines Zivilisationskonfliktes. Berlin: WBG Academic, 2009.
• Başaran, Doğacan. “Batı Düşüncesinin İki Yüzlülüğü: İslamofobi ve Sağ Popülizm”. ANKASAM | Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi. 2022.
• Blumenthal, Max. “The Great Islamophobic Crusade”. CBS News (2010).
• Çağrıcı, Mustafa. “İslâmofobi Bağlamında Bir Özeleştiri”. ed. Osman Alacahan - Betül Duman. 255-260. Sivas: Kemal İbn- i Hümam Vakfı Yayınları, 2011.
• Davutoğlu, Ahmet. “Fukuyama’dan Huntington’a Bir Bunalımı Örtme Çabası ve Siyasi Teorinin Pragmatik Kullanımı”. Medeniyetlerin Çatışması. ed. Murat Yılmaz. İstanbul: Vadi Yayınları, 2014.
• Düzgün, Şaban Ali. Çağdaş Dünyada Din ve Dindarlar. Ankara: Lotus Yayınları, 2014.
• Ertaş, Suphi. İslamofobi. İstanbul: Cinius Yayınları, 2017.
• Esposito, John L. İslam tehdidi efsanesi. çev. Ömer Baldık vd. İstanbul: Ufuk Kitapları, 2002.
• Fallaci, Oriana. The Force of Reason. New York: Rizzoli, 2006.
• Garaudy, Roger. Verheissung Islam. SKD Bavaria, 1989.
• Gür, Ali. Vaizlikten Teröristliğe Bir İhanetin Portresi Fethullahçi Terör Örgütü (FETÖ/PDY). Ankara: Eski Yeni Yayınları, 1. Basım, 2023.
• Hobson, John M. Batı Medeniyetinin Doğulu Kökenleri. çev. Esra Ermert. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2008.
• Hökelekli, Hayati. İslama Giriş: Gençliğin İslam Bilgisi. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007.
• Huntington, Samuel. Medeniyetler Çatışması ve Yeni Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması. çev. Mehmet Turhan - Cem Soydemir. İstanbul: Okyanus Yayınları, 2006.
• İzzetbegoviç, Aliya. İslam Deklarasyonu. çev. Rahman Ademi. İstanbul: Fide Yayınları, 2014.
• İzzetbegoviç, Aliya. Özgürlüğe Kaçışım-Zindandan Notlar. çev. Hasan Tuncay Başoğlu. İstanbul: Klasik Yayınları, 26. Basım, 2017.
• Kalın, İbrahim. Ben, Öteki ve Ötesi:-İslâm-Batı İlişkileri Tarihine Giriş. İstanbul: İnsan Yayınları, 11. Basım, 2017.
• Karasu, Teceli. “Din Eğitiminde Eleştirel Düşünme ve Eleştiri”. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe - Teceli Karasu. 1/443-456. İstanbul: Ensar Neşriyat
• Kelsay, John. Islam and War: A Study in Comparative Ethics. Westminster: John Knox Press, 1993.
• Kepel, Gilles. Allah’ın Batısında. çev. Işık Ergüden. İstanbul: Metis Yayınları, 1995.
• Kevser, Erol. Yeni Zelanda Terör Saldırısı Ve Avrupa Bağlantıları. SETA, Neşriyat, 2019.
• Kutsal, Necdet. Batının Keskin Kılıcı: Doğudan Gelen Sözde Molla: Bir İşgal Hareketi. İstanbul: Gaziosmanpaşa Belediyesi, 2018.
• Lean, Nathan. İslamofobi Endüstrisi. çev. İbrahim Yılmaz. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2015.
• Lindholm, CHarles. İslami Orta Doğu. çev. Balki Şafak. İstanbul: İmge Kitabevi, 2004.
• Mishra, Pankaj. Asya’nın Batıya İsyanı. çev. Ahmet Fethi. İstanbul: Alfa Yayınları, 2013.
• Neugebauer, Vivien. Europa Im Islam-Islam in Europa: Islamische Konzepte Zur Vereinbarkeit Von Religiöser Und Bürgerlicher Zugehörigkeit. 23 Cilt. Peter Lang Edition, 2016.
• Odabaşı, Ufuk. Norveç’te Terör ve Breivik’in Manifestosu.
• UTSAM: Polis Akademisi, 2012.
• Okumuş, Ejder. “ABD’de İslamofobi ve Anti-İslamizm: 11 Eylül Öncesi ve Sonrası”. Batı Dünyasında İslamofobi ve Anti-İslamizm. 235-257. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 2007.
• Okumuş, Ejder. “Küresel Durum Problemi, Evrensel Barış ve İslam”. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 2007.
• Okumuş, Ejder - Okumuş, Muhammed Yasir. “The Legitimacy of Conflict in the Middle East”. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi, 2016.
• Okumuş, Fatih. “Avrupa’da İslamofobi ve Mabadı: Avrupa’da İslamofobi ve Avrupalı Müslümanların Tepki ve Tutumları”. Batı Dünyasında İslamofobi ve Anti-İslamizm. ed. Kadir Canatan - Özcan Hıdır. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 2007.
• Poole, Elizabeth. “Reporting Islam: Media Representations of British Muslims”. London: I.B. Tauris, 2002.
• Roy, Olivier. Küreselleşen İslam. İstanbul: Metis Yayınları, 2003.
• Said, Edward W. Medyada Islam: Gazeteciler ve Uzmanlar Dünyaya Bakışımızı Nasıl Belirliyor? çev. A Babacan. İstanbul: Metis Yayınları, 2008.
• Subaşı, Necdet. “İslamofobi: Eski ve Yeni Sınırlar”. ed. Azize Toper Kaygın - Aydın Cüneyd. 73-87. Bartın: Bartın Üniversitesi Yayınları, 2017.
• Tibi, Bassam. “Avrupa’daki Müslüman Göçmenler: Avro-İslam ile Gettolaşma Arasında”. çev. Zehra Savan. Müslüman Avrupa ya da Avro-İslam. ed. N Al-Sayyad - M Castells. 47-79. İstanbul: Everest, 2004.
• Yılmaz, Fatma. Avrupa’da Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığı. Ankara: USAK Yayınları, 2008.
• Yüksel, Erkan. Medyanın Gündem Belirleme Gücü. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları, 2001.
• Zaki, Yakup. “İslamafobi Politikası”. İslamofobi, Kollektif Bir Korkunun Anatomisi. ed. Osman Alacahan - Betül Duman. Sivas: Kemal İbn- i Hümam Vakfı Yayınları, 2012.
• 2-Makaleler Adam, Baki.“Yahudilik ve Şiddet”İslamiyat 5/1 (2002), 23-34.
• Akıner, Nurdan - Mencet, Mustafa Sami. “Türkiye’de İslamofobi: Mizah dergilerinde İslam’ın temsili”. Akademik İncelemeler Dergisi 11/2 (2016).
• Akkoyunlu, İsmail - Ünal, Songül. “Küreselleşme Sürecinde İslâm’ın Geleceği ve İlâhiyatçıların Rolü”. haz. İsmail Akkoyunlu, Songül Ünal. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/1 (2009).
• Alıcı, Mustafa. “Bati’nin Bitmeyen Sanal Korkusu: İslamofobi”. Diyanet İlmi Dergi 55/2 (2019), 405-434.
• Aslan, Ahmet. “İslamofobi Çalışmalarında Kuramsal Yaklaşımlar: Türkçe Makaleler Üzerine Bir İnceleme”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 54 (2021), 1-26.
• Aydemir, Salih.“İslamofobi Karşısında Müslümanların Sorumluluğu (Öz Eleştirel Bir Kimlik ve Kişilik Sorgulaması)”. İlahiyat Akademi 6 (2017), 171-182.
• Aydın, Mustafa. “Krizde Olan İslâm Değil, Ontolojik Güven Bunalımındaki Batı’dır”. Umran Kasım (2020), 30-36.
• Ayhan, Bünyamin - Çifçi, Muhammet Emin. “IŞID, Propaganda ve İslamofobi”. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 1/1 (2018), 17-32.
• Bodur, Hüsnü Ezber. “Batı’da İslâm Karşıtlığının İcat Edilmiş Dili Olarak İslamofobi (Çatışmacı Sosyolojik Perspektif)”. İlahiyat Akademi 6 (2017), 69-86.
• Bolat, Merve Nur. “Değişen Dünyada Batı’nın Değişmeyen İslam Düşmanlığı”. Genç Atebe Dergisi 3 (2022), 27-33.
• Boyraz, Hacı Mehmet. “Türkiye’de İslamofobi Çalışmaları: Kitaplar ve Lisansüstü Tezler Özelinde Bir Literatür Değerlendirmesi”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 8/4 (2021), 96-113.
• Bozkurt, Mustafa. “Doğu Batı Çekişmesinin Bir Aracı Olarak İslamofobi’nin Pragmatik Nedenleri Üzerine Makāsıdü’ş-Şerîa Bağlamında Bir Tahlil Denemesi”. Kader 20/2 (2022), 626-643. https://doi.org/10.18317/kaderdergi.1174724
• Evkuran, Mehmet. “İslamî İlimlerde Toplumsal Gerçeklik, Hakikat ve Söylem Problemleri”. İlahiyat Akademi 14 (31 Aralık 2021), 1-22. https://doi.org/10.52886/ ilak.931920
• Cesari, Jocelyne. “Batı’da İslamofobi: Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri Arasında Bir Mukayese”. İslamofobi 21 (2015), 63-92.
• Er, Tuba - Ataman, Kemal. “İslamofobi Ve Avrupa’da Birlikte Yaşama Tecrübesi Üzerine”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/2 (2008), 747-770.
• Gündüz, Şinasi. “Hristiyanlıkta Şiddetin Meşruiyet Zemini”. İslâmiyât Dergisi 5/1 (2002), 35-57.
• Güneş, Merdan. “‘Euro-Islam’ mı ‘Avrupalı İslam’ mı? Avrupa’da Müslümanların Geleceği”. Kilitbahir (İlahiyat Fakültesi Dergisi) 19 (2021), 2-47.
• Gür, Ali. “FETÖ ve Aum Shinrikyo Örnekliğinde Ilımlı Dini Hareketten Terör Örgütüne Dönüşüm: Sistematik Bir Değerlendirme”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20/2 (31 Ağustos 2023), 604-614. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1298010
• Gür, Ali. “FETÖ’nün Şii Haşhaşiler ve Sünni Kadiyaniler Ile Yapısal Benzerlikleri: Sistematik Değerlendirme”. Gaziantep University Journal of Social Sciences 22/3 (28 Temmuz 2023), 702-718. https://doi.org/10.21547/ jss.1297834
• Gür, Ali. “İslamofobi’nin Teo-Politik Kökenleri ve Güncel Yansımaları”. İlahiyat Akademi (baskıda) (2023). Halliday, Fred. “The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order”. New Statesman 126/4328 (1997), 42-43.
• Karasu, Teceli. “Din eğitiminde eleştirel düşünme ve öz eleştiri”. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal BilimlerDergisi 9/İDEKTA (2021), 169-178.
• Kırtepe, Selçuk - Öztunç, Esra. “İslamofobi Kavramı Yerine İslamodium Kavramı”. Tokat İlmiyat Dergisi 8/1 (2020), 161-197.
• Kirman, Mehmet Ali. “Hakikat Tekelciliği ve Dinî Partikülarizm”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 19/2 (2019), 330-346.
• Kirman, Mehmet Ali. “İslamofobi Üzerine Söyleşi”. İlahiyat Akademi 6 (2017), 197-202.
• Kirman, Mehmet Ali. “İslamofobinin Kökenleri Batılı mı Doğulu mu?” Journal of Islamic Research 21/1 (2010), 21-39.
• Küçükcan, Talip. “İslam Dünyasının İslamofobi ile Mücadelesinin Parametreleri”. TRT Akademi 7/15 (31 Mayıs 2022), 768-779. https://doi.org/10.37679/trta.1124113
• Lewis, Bernard. “The Roots of Muslim Rage”. The Atlantic Monthly 266/3 (1990), 47-60.
• Metin, İsmail. “Tiyatro, Karikatür ve Film Provokasyonları Bağlamında Fransız Basınında İslam ve Hz. Muhammed İmajı”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/4 (2013), 91-104.
• Onat, Hasan. “Prof. Dr. Ethem Ruhi Fığlalı ile Röportaj”. e-makâlât Mezhep Araştırmaları 4/2 (2011), 123-138.
• Ortaylı, İlber. “Avrupa ve Biz”. Milel ve Nihal 6/2 (2009), 373- 382.
• Öğük, Emine. “Dindarlık Algıları ve Şiddet”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (2019), 1-30.
• Özarslan, Selim. “Ülkemizde Ateizme Yönelme Sebepleri”. Diyanet İlmî Dergi 55/4 (2019), 1011-1025.
• Rençber, Fevzi. “İslam Birliği İnşâsında Bir Engel Olarak Mezhep-Cemaat Taassubu ve Çözüm Yollari”. e-makâlât Mezhep Araştırmaları 10/1 (2017).
• Safi, İsmail. “İslamofobinin Tarihsel Kökenleri ve Nedenleri Üzerine Düşünceler”. Journal of Turkish Studies 14/2 (2019), 733-744.
• Said, Edward W. “Orientalism Reconsidered”. Cultural Critique 1 (1985), 89-107.
• Samur, Hakan. “Avrupa’nın Önyargılarının ve Çelişkilerinin Bir Sonucu Olarak İslamofobi”. Yönetim Bilimleri Dergisi 15/29 (2017), 147-173.
• Samur, Hakan. “Postmodern Dönemde Batıdaki İslam Düşmanlığının Artması Durumu: İslamofobi”. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 21/2 (2017), 59-76.
• Sarıkaya, Berat. “Aliya İzetbegoviç’in Düşünce Dünyası ve İnancını Şekillendiren Tarihsel Arkaplan.” Electronic Turkish Studies 13/25 (2018).
• Schmid, Hansjörg. “Europäisch und muslimisch? Debatten, Identitäten, Transformationen”. Ökumenische Rundschau 65 (2016), 191-202.
• Shaker, Hossam. “Will Europe Surrender to Selective Discrimination?” Arches Quarterly: İslamophobia and Anti Muslim Hatred: Causes & Remedies 4/7 (2010), 84-88.
• Taşgetiren, Ömer. “Prof. Dr. John Esposito Ile” Batı Dünyasında Islamofobi” Hakkında Şöyleşi”. Çekmece İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi 5/10-11 (2017), 117-125.
• Tekin, Ahmet Recai. “Postmodernizm Perspektifinden 11 Eylül ve İslamofobi: Üretilen Korkunun Temelleri”. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6/11 (2017), 97-121.
• Turşak, Musa. “Dinî Kişiliğin Oluşmasında Özeleştirinin Etkisi”. Ağrı İslâmi İlimler Dergisi 1 (2017), 127-140.
• Uyanık, Mevlüt. “Doğu ve Batı Algısı: İmaj Sorununu İslamfobia Bağlamında Okumak”. İLSAM Akademi Hakemli, Dergisi 2/1 (2022), 177-205.
• Uyanık, Mevlüt. “Dünyada İslamfobiayı Besleyen Unsur Olarak Neo-Selefi Öğreti ‘Bir Zihniyet Analizi’”. 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler 11 (2015), 319-343.
• Vatandaş, Selim. “Avrupa Birliği Doğu’ya Ne Anlatir?” İNSAMER, 1-4.
• Winter, TJ. “Postmodern Dünyada Kıbleyi Bulmak”. çev. Muhammet Şeviker. Milel ve Nihal 12/2 (2015), 171- 182.
• Yanmış, Mehmet. “Müslüman Ahlakı Üretemeyen İslamofobi Üretir”. Demokratik İslam 2/2 (2018), 187-202.
• Yıldırım, İlyas. “Hanefî Geleneğin İmâmeyn’in Ebû Hanîfe’ye Muhalefetini Yorumlayışı: Öşür Merkezli Bir Okuma”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi 34 (2019), 51-84.
• Yolcu, Mehmet - Barca, İbrahim. “‘İslâm Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlâkı’(Muş 26-28 Mayıs 2019) Sempozyum Değerlendirilmesi”. Bitlis İslamiyat Dergisi 1/1 (2019), 87-92.
• 3-Tezler
• Ar, Merve. İslamofobinin Dini ve Kültürel Kökenleri. Samsun:Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• Bağcı Sofu, Ceyda. İslam Siyaset Felsefesinde Neo-Selefi Akımın Eleştirel Analizi. Çorum: Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Şafak Oktay, Vildan. Hıristiyan Coğrafyasında Islamofobi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• 4-İnternet Kaynakları
• BBC News. “Pew: İslam 2070’e Kadar ‘Dünyanın En Büyük Dini Olabilir’”. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-39127472 (2017).
• Bölge Gündem. “Yeni Zelanda Manifestosu! 74 Sayfalık Manifesto Tam Oku!” https://www.bolgegundem. com/yeni-zelanda-manifestosu-74-sayfalik-manifesto-tam-oku-775726h.htm (16 Mart 2019).
• Dorman, Emre. “Daima Barışı Esas Almayı Öğütleyen Din: İslam”. https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ emre-dorman/daima-barisi-esas-almayi-ogutleyen-din-islam-40118553 (2016).
• Enson Haber. “Dünyanın İlk Üniversitesinin Kurucusu: Fatıma El Fihrî”. https://www.ensonhaber.com/ tarih-haberleri/dunyanin-ilk-universitesinin-kurucusu-fatima-el-fihr, 2021.
• Günaydın, Enis. “2018 İslamilik Endeksi’: Yeni Zelanda Birinci, Türkiye 95’inci Sırada”. https://tr.euronews.com/2019/05/19/2018-islamilik-endeksi-yeni-zelanda-birinci-turkiye-95-inci-ilk-40-ta-musluman-ulke-yok (2019).
• PEW Research Center. “Müslümanlarla Batılılar Birbirini Sevmiyor”. https://www.bloomberght.com/haberler/ haber/926893-pew-muslumanlarla-batililar-birbirini-sevmiyor, 2011.
• Socolovsky, Jerome. “Müslüman Nüfusu Tüm Dünyada Artacak”. https://www.voaturkce.com/a/musluman-nufusu-tum-dunyada-artacak-114860979/892081.html (2011).