OBEZİTENİN KADIN SAĞLIĞI VE TOPLUMSAL CİNSİYET AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 1, 41 - 54, 01.07.2016

Ayla Berkiten Ergin

Öz

Obezite başta gelişmiş ülkeler olmak üzere tüm dünyada ve ülkemizde yaygınlığı gittikçe artan küresel bir salgındır. Etiyolojisini genetik, çevresel, nörolojik, fizyolojik, biyokimyasal, kültürel ve ruhsal pek çok etkenin yer alması hastalığın önlenmesi ve tedavisini son derecede güç ve karmaşık bir hale getirmektedir. Dünya genelinde, çok sayıda sosyo-kültürel dinamikler ve cinsiyetler arasındaki farklılıklar kilo durumunu etkiler. Aşırı kilo alımındaki cinsiyete özel biyolojik ayrımlara rağmen, toplumsal cinsiyet farklılıkları ve sosyo-kültürel faktörler halk sağlığı söylemlerinde ve buna bağlı önlem ve çözümlerde genelde yer almamaktadır. Oysa küresel olarak sosyal ve kültürel faktörler ve değişimler yeme ve egzersiz alışkanlığını değiştirmekte ve bu değişiklikler kadın cinsiyetini daha fazla etkilemektedir. Ülkemizde hemşirelik literatüründe obezitenin kadın sağlığına ve toplumsal cinsiyet üzerine etkilerini konu alan makale ve çalışmalar yetersizdir. Bu nedenle makalede amaç; obezitenin kadın sağlığına ve toplumsal cinsiyet üzerine etkileri incelemek, obezite ve cinsiyet farklılıklarını ortaya koyan çalışmalara katkı sağlayarak, bu küresel pandeminin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olmak, obezite ile mücadalede hemşirelere ve diğer sağlık profesyonellerine farklı bir bakış açısı geliştirmektir.

Anahtar Kelimeler

Obezite, toplumsal cinsiyet, kadın sağlığı ve hemşirelik

Evaluation of Obesity in Perspective Of Women Health and Gender Roles

Öz

Obesity is a globally increasing epidemic disorder that threatens mainly the developed countries and the developing countries like Turkey. The contribution of genetic, environmental, neurologic and spiritual factors to the etiology of obesity makes it an extremely difficult to prevent and treat disorder. The presence of variety of socio-cultural dynamics and differences among genders influence weight status around the globe. Despite of the knowledge of contributions of socio-cultural and gender differences to obesity, these two factors and precautions that are needed to be taken do barely mentioned in public speeches. Contrary to this fact, social and cultural factors can change eating and exercising habits and in overall these changes affect women health more then men. There are limited numbers of studies in the nursing literature that examines the effects of obesity on women health and public gender in Turkey. Therefore, the purpose of this study was to analyze the effects of obesity on women health and public gender to contribute to the previous studies that examined the effects of obesity on women health and public gender in Turkey. The findings are hope to provide a better understanding of global pandemics and might give a different perspective to nurses and health care providers.

Anahtar Kelimeler

Obesity, gender, women’s health and nursing

Kaynakça

• Akın A. (2007). Toplumsal Cinsiyet (Gender) Ayırımcılığı ve Sağlık, Toplum Hekimliği Bülteni, 26 (2): 1-9.
• Aviram A, Moshe H, Yogev Y. (2011). Maternal obesity: Implications for pregnancy outcome and long-term risks—a link to maternal nutrition 2011. International Journal of Gynecology and Obstetrics;115 (1): 6–10. doi. 10.1016/S0020-7292(11)60004-0.
• Aydın Y, Celbek G, Kutlucan A, Önder E, Güngör A, Alemdar R, Coşkun H, Özhan, H. (2012). Batı Karadeniz Bölgesinde Obezite Prevelansı: Melen Çalışması, Turkish Journal of Endocrinology and Metabolism, Turk Jem 16: 52-57.
• Bastian L, West N, Corcoran C, Munger R. (2005). Number of children and risk of obesity in older women. Preventive Medicine, 40:99-104. doi: 10. 1016/ j.ypmed. 2004.05.007.
• Belahsan R, Rguibi M. (2006). Population Health and Mediterranean Diet in Southern Mediterranean Countries. Public Health Nutrition, Dec; 9(8A):1130-1135.doi: 10.1017/S1368980007668517.
• Beyaz B, Koç A. (2009). Obezitenin Ekonomisi: Güncel Durum, Mücadele Politikaları Ve Ekonomik Analizler, Econ Anadolu, 17-19 Haziran 2009, Eskişehir, http://www.econanadolu.org/en/index.php/past-congresses/econ-2009/articles2009/3315
• British Dietetic Association (2013) ‘Food Fact Sheet: Pregnancy, Version 4’. BDA www.bda.uk.com/foodfacts
• Bulaşıcı Olmayan Hastalıklara İlişkin Küresel Durum Raporu, 2010, DSÖ Kütüphanesi Katalogu- Yayın Verileri Data, ISBN: 978 92 4 156422 9 ) http:// beslenme. gov.tr/ content/ files/ home/ kuresel_durum_raporu.pdf
• Casea A, Menendez A. (2009). Sex differences in obesity rates in poor countries: Evidence from South Africa. Economics and Human Biology 7: 271–282.
• Christakis N. Fowler J. (2007). The Spread of Obesity in a Large Social Network over 32 Years. N Engl J Med (357) : 370-379. doi. 10.1056/NEJMsa066082
• Conley D, Glauber R. (2007). Gender Body Mass and socioeconomic status: New evidence from the PISD. Adv Health Econ Health Serv Res. (17):253-75. doi:10.1016/S0731- 2199(06)17010-7.
• Cordero A et al. (2009). Casasnovas on behalf of the MESYAS Registry investigators. Gender differences in obesity related cardiovascular risk factors in Spain. Preventive Medicine , 48:134–139. doi.10.1016/j.ypmed.2008.10.024.
• Crosnoe R. (2007). Gender, obesity, and education. Sociology of Education, 80 (3): 241–260. doi: 10.1177/003804070708000303.
• DaşkıranZ, Kavlak O. (2009). Maternal Obezite: Gebelik Komplikasyonları ve Gebe Kadının
• Yönetimi. Türkiye Klinikleri, Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 1(1): 39-46.
• Dereli Ö, Fadıloğlu Ç. (2012). Obezitede güçlendirme ve hemşirelik yaklaşımları, Türkiye
• Klinikleri J Nurs. Sci. 4 (2): 94-101.
• Doğan N, Toprak D, Demir S (2011). Afyonkarahisar İlinde Obezite Prevalansı ve İlgili Risk Faktörleri Türkiye Klinikleri J Med Sci 31(1):122-32.
• Ergül Ş, Kalkım A.(2011). Önemli Bir Kronik Hastalık: Çocukluk ve Ergenlik Döneminde
• Obezite. TAF Prev Med Bull, 10(2): 223-23.
• Gavin A, Simon GE, Ludman E. (2010). The association between obesity, depression, and
• educational attainment in women: The mediating role of body image dissatisfaction. Journal of
• Psychosomatic Research 69 (6): 573–581. doi: 10.1016/j.jpsychores.2010.05.001.
• Güler Y., Gönener H.D., Altay B., Gönener A. (2009) Adölesanlarda obezite ve hemşirelik
• bakımı. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, Cilt 4, Sayı:10, s:165.
• Haslam D. Gender-specific aspects of obesity. Journal of mens Health and Gender, 2005 WPMH
• GmbH. Published by Elsevier Ireland Ltd. 2005 June; 179: (2): 179–185. doi:10.1016/j. jmhg.2005.04.015.
• Jackson M, Walker S, Cruickshank JK, Sharma S, Cade J, Mbanya J-C. (2007). Diet and overweight and obesity in populations of African origin: Cameroon, Jamaica and the UK. Public Health Nutr. ;10 (2):122-30. doi: 10.1017/S1368980007246762
• Kanter R, Caballero B. (2012). Global Gender Disparities in Obesity: A Review. Advances in Nutrition An International Review Journal 3: 491–498. doi: 10.3945/an.112.002063.
• Kulie T, et al (2011). Obesity and Women's Health: An Evidence-Based Review. Journal of American Board Family Medicine 24: 75– 85. doi: 10.3122/ jabfm. 2011. 01.100076.
• Lash M, Amstrong A. (2009). Impact of obesity on womens health. Fertility and Sterility, 91(5): 1712-6. doi. 10.1016/j.fertnstert.2008.02.141
• Lazarou C, Kouta C. (2010). The role of nurses in the prevention and management of obesity. British Journal of Nursing ;19 (10): 641-647. doi.org/ 10.12968/ bjon.2010.19.10.48203
• Musaiger A.O. (2011). Overweight and Obesity in Eastern Mediterranean Region: Prevalence and Possible Causes. Journal of Obesity Volume 1-17. http://dx.doi.org/10.1155/2011/407237
• Nishida C, Mucavele P. (2005). Monitoring the rapidly emerging public health problem of overweight and obesity: the WHO Global Database on Body Mass Index, SCN News, 29(1):5-12.
• Norman RJ, Noakes M, Wu R, Davies MJ, Moran L, Wang JX. (2004). Improving reproductive performance in overweight/obese women with effective weight management. Hum Reprod Update.10(3):267-80.doi.10.1093/humupd/dmh018.
• Odom N.J. (2006). Overweight and Obesity in Women: A Literature Review. The University of Arızona. A Master’s Project Submitted to the Faculty of the Arizona. College of Nursing . Master of Science in Nursing, 2-72.
• Öztora S. (2005). İlköğretim Çağındaki Çocuklarda Obezite Prevalansının Belirlenmesi ve Risk Faktörlerinin Araştırılması. Bakırköy Tıp Fakültesi Uzmanlık Tezi. İstanbul. s.5-9.
• Pikhart H, Bobak M, Malyutina S, Pajak A, Kubínová R, Marmot M. (2007), Obesity and Education ın Three Countries of The Central and Eastern Europe: The Hapiee Study. Cent Eur J Public Health 15 (4): 140–142. doi:10.1186/1471-2458-9-439.
• Redman L. (2006). Physical activity and its effects on reproduction. Reproductive BioMedicine Online. 12(5): 579–586. Rivera JA, Irizarry M, González-de Cossío T. (2009). Overview of the nutritional status of the Mexican population in the last two decades, Salud Pşblica Méx 51(sup 4): 645-656.
• Sargent GM, Forrest LE, Parker RM. (2012). Nurse delivered life stil Nurse delivered lifestyle interventions in primary health care to treat chronic disease risk factors associated with obesity: a systematic review. Obes Rev. Dec;13(12):1148-71. doi: 10.1111/j.1467-789X.2012.01029.x. Epub 2012 Sep 13.
• Sheehan NC, Yin L. (2006). Childhood obesity: nursing policy implications. J Pediatr Nurs 21(4): 308-10. doi. 10.1111/j.1466-7657.2008.00708.x
• Simmons D. (2011). Diabetes and obesity in pregnancy. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 25 (1):
• 36. doi: 10.1016/j.bpobgyn.2010.10.006. Epub 2011 Jan 17.
• Smith H. (2012). Obesity and its complications in women . S Afr Pharm J 79(10):26-30.
• TC. Sağlık Bakanlığı. Obezite ve Şişmanlık. http://www.thsk.saglik.gov.tr/obezite-sismanlik, 2010 (Erişim tarihi: 15.07.2014).
• World Health Organization. Global status report on noncommunicable diseases, 2010, WHO Library Cataloguing-in-Publication Data Global status report on noncommunicable diseases 2010. ISBN 978 92 4 156422 8, 144-158. (Erişim tarihi: 15.07.2014).