TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ VE ŞİDDET

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1, 41 - 52, 01.07.2016

Fatma Başar Nurdan Demirci

Öz

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin neden olduğu başlıca olgulardan biri kadına yönelik şiddettir. Kadınlara yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet, “bir kadına sırf kadın olduğu için yöneltilen ya da oransız bir şekilde kadınları etkileyen” cinsiyet temelli şiddet olarak tanımlanmaktadır. Kadına yönelik şiddet coğrafi sınır, ekonomik gelişmişlik ve eğitim düzeyine bakılmaksızın tüm dünyada ve pek çok kültürde son derece yaygın görülen bir olaydır. Önemli bir toplumsal sorun olan kadına yönelik şiddet sadece kadına fiziksel ve ruhsal anlamda zarar vermekle kalmayıp aynı zamanda sosyal açıdan kendilerini geliştirmelerini de engellemektedir. Dünya çapında erkeklerden fiziksel şiddet gören kadınların tahmini oranının % 25-50 olduğu rapor edilmiştir. Türkiye Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması 2009 sonuçlarına göre, ülkemizde kadınların %39’u fiziksel, %15’i cinsel ve %44’ü duygusal şiddete maruz kalmaktadır. Dünya ve Türkiye’deki verilerden de anlaşıldığı üzere, şiddet günümüz toplumunun en önemli sorunlarından biridir. Sağlıklı toplumların oluşmasında şiddet önemli bir engeldir. Giderek artan çizgide seyreden bu hak ihlalinin devam ediyor olması yeni ve acil önlemlerin alınmasını gerekli kılmaktadır. Bu nedenle şiddetin erken dönemde tanınması ve uygun müdahalelerin yapılması gerekmektedir.Kadına yönelik şiddetin ortaya çıkmasını, tekrarlanmasını, türü ve ağırlığını etkileyen birçok faktör bulunmakla birlikte, şiddetin temel kaynağı asıl olarak toplumsal cinsiyet eşitsizliği, kadın ve erkek arasında, ataerkil toplum yapısından kaynaklanan asimetrik güç ilişkisidir. Bu çalışmada, zaman içinde ve toplumdan topluma değişen toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin şiddete etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, şiddet, kadın

Gender Inequality and Violence

Öz

One of the major reflections of gender inequality in the society is violence to women. Gender-based social violence to women is defined as gender-based violence “directed to a woman just because she is a woman or affecting women disproportionately.” Regardless of geographical border, economic development or education level, violence to woman is rather common in many cultures all around the world. As an important social problem, violence to woman not only leads to physical and spiritual damage in woman but also prevents her to improve herself socially. It has been reported that the estimated rate of women faced with violence from men globally is 25-50%. According to the year 2009 results of the Research of Domestic Violence to Woman in Turkey, 39% of the women in Turkey are exposed to physical violence and 15% are faced with sexual violence while 44% experience emotional violence. As it is understood from the data in Turkey and in the world, violence is one of the most crucial problems of today’s society. Violence is a major handicap preventing achieving healthy societies. Such violation of right rising day by day calls for novel and emergent precautions. Therefore, diagnosis of violence in early stages and appropriate intervention are required. Although there are a lot of factors affecting the incidence, iteration, type and severity of violence to women, the primary source of the violence is in fact the gender inequality and asymmetric power relation between man and woman arising from patriarchal social structure. In this study, it is aimed to analyse the effect of gender inequality, which changes in time and from one society to another, on violence.

Anahtar Kelimeler

Gender inequality, violence, woman

Kaynakça

• Weaalen J. Goodwin M. Spitz A. Petersen R. Saltzman L.(2000). Screening for intimate partner violence by health care providers. AmericanJournal of PreventiveMedicine ;19(4):230-237.
• Güler N. Tel H. Özkan Tuncay F. (2005). ‘‘Kadının aile içinde yaşanan şiddete bakışı’’, C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 27 (2): 51 – 56.
• WHO (Dünya Sağlık Örgütü) (2002). World Report on Violence and Health, Geneva,http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/wrvh1/en/.(ErişimTari hi: 28Aralık 2007).
• Declaration the Elimination of Violence against Women 1993, USA: United National. http://www.un.org/documents/ga/res/4 8/a48r104.htm.(Erişim Tarihi: 07 Şubat 2014)
• Tunçel EK. Dündar C. Pekşen Y.(2005). ‘‘Ebelik ve Hemşirelik öğrencilerinin aile içi şiddet konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi’’. Genel Tıp Dergisi; 17(2): 105-110.
• Özvarış, B. Demirören, M. Şener, S. Tümay, Ş.(2008). Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadelede Sağlık Hizmetleri. Akın A(Ed.). TC Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara: 2008.
• Kaplan S. Akalın A. Pınar G. Ve Yılmazer T.(2014). ‘’Hemşirelik öğrencilerinin kadına yönelik aile içi şiddet ve aile içi şiddette mesleki rollerine ilişkin tutumları’’. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik E-Dergisi,2(1):26-35.
• Demirgöz Bal M.(2014). ‘‘Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine genel bakış.’’ KASHED, 1(1):15-28
• Aktaş Mavili A. (2006). ‘‘Aile İçi Şiddet: Kadının ve Çocuğun Korunması’’. Elma Kitabevi, İstanbul.
• Yörük S.(2010). Kadına yönelik şiddet: Antalya örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya
• Şener E.B. (2011). ‘‘Kadına Yönelik Aile İçi Şiddeti Önlemede 4320 Sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun ve Değerlendirilmesi’’. KSGM Yayınları, s.16-52, Ankara.
• Akyıldız M. (2014). Kadına yönelik şiddetle mücadelede bir model olarak şiddet önleme ve izleme merkezi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü, İstanbul.
• Gökkaya V.(2009). ‘‘Türkiye’de şiddetin kadın sağlığına etkileri’’. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi;10(2):167-179.
• Ünlü S, Bayram M, Uluyağcı C, Uzoğlu Bayçu. (2009). Kadına yönelik şiddet:Tv dizilerinde kadına yönelik şiddet. Selçuk İletişim, 5;4:96-104.
• Kocacık F. ve Çağlayandereli M. (2009). ‘‘Ailede kadına yönelik şiddet: Denizli İli örneği’’, Uluslararası İnsanBilimleri Dergisi, Cilt:6 Sayı:2:24-43.
• Global and Regional Estimates of Violence Against Women: Prevalence and Health Effects of Intimate Partner Violence and Non-Partner Sexual Violence World Health Organization(WHO) 2013.
• Türkiye'de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. Elma Teknik Basım Matbaası. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara: 2009.
• Multi-country Study on Women's Health and DomesticViolenceAganistWomen, Intial Result on Prevelance. (2005). World Health Organization, USA. Erişim: 10 Mart 2014, http://www.int/mediacentre/factsheets/f s239/en.
• Martin S, Brian K, Amy OT et al. (1999). Sexual behaviors and reproductive health outcomes: associations with wife abuse in India. Journal of American Medical Association, 282(20): 1967-1972.
• Coid J, Petruckevitch A, Feder G, Chung WS, Richardson S, Moorey S. (2001). Relation between childhood sexual and physical abuse and risk of revictimisation in women:a cross-sectional survey. The Lancet, 358 (9280):450-454.
• Ellsberg M, Pena R, Herrera A et al. (2000). Candies in hell: women’s experiences of violence in Nicaragua. Social Science & Medicine, 51(11): 1595-1609.
• Weingourt R, Maruyama T, Sawada I et al. (2001). Domestic violence and women’s mental health in Japan. International Nursing Review, 48 (2):102-108.
• Köse A, Beşer A. (2007). Kadının değiştirilebilir yazgısı ‘‘Şiddet’’. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(4):114-121.
• Simmons J. Dodd T Ed.(2003). Crime in EnglandandWales 2002/2003. Home Office Statistical Bulletin.Erişim:1 Ocak 2008 http://www.homeoffice, gov.uk/rds/pdfs2/ hosb703.pdf.
• Dişsiz M. ve Hotun Şahin N. (2008). ‘‘Evrensel bir kadın sağlığı sorunu: kadına yönelik şiddet’’,Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:1,Sayı:1.
• Vatandaş C. (2003). Aile ve Şiddet: Türkiye’de Eşler Arası Şiddet.1.Baskı, Ankara, Uyum Ajans.
• KSGM (2008). Aile İçi Şiddetle Mücadele El Kitabı, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Kadınlar İçin Aile İçi Şiddetle Mücadele El Kitabı, Ankara.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 2008. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye. Erişim: 26.09.2013. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TNSA2008-AnaRapor.pdf
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 2013. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye. Erişim: 16.10.2015. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TNSA2013-AnaRapor.pdf
• Arat Y. ve Altınay A.G. (2007). ‘‘Türkiyede Kadına Yönelik Şiddet’’. İstanbul
• PIAR-Gallup (1992). “Türk Kadınının Gündemi”. Araştırma Raporu. T.C. Başbakanlık, Ankara.
• T.C.Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, Aile İçi Şiddetin Sebep ve Sonuçları, Bizim Büro Yayınları, Ankara 1995.
• Şenol D. ve Yıldız S.(2013). ‘‘Kadına Yönelik Şiddet Algısı -Kadın ve Erkek Bakış Açılarıyla’’, Mutlu Çocuklar Derneği Yayınları, Ankara.
• Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması Özet Rapor,2014.