Primipar Annelere Doğum Öncesi ve Sonrası Dönemde Verilen Uygulamalı Emzirme Eğitiminin Doğum Sonrası Emzirme Durumlarına Etkisi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 2, 61 - 74, 31.07.2024

Besey Ören , Sevval Çam

Öz

Amaç: Çalışma primipar annelere doğum öncesi ve sonrasında verilen emzirme eğitiminin annelerin emzirme durumuna etkisini incelemek amacı ile gerçekleştirildi.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve yarı deneysel nitelikte olan çalışma, Eylül 2018- Şubat 2019 tarihlerinde bir eğitim araştırma hastanesinde uygulamalı emzirme eğitimi verilen (n=80) ve rutin hastane hizmet sürecine dahil olan ve uygulamalı eğitim verilmeyen (n=80) toplam 160 gebe ile gerçekleştirildi. Araştırmacı tarafından yapılandırılmış olan uygulamalı emzirme eğitimi, doğum öncesi emzirme odasında ve doğum sonrası ilk iki saat içinde hasta odasında yüz yüze görüşme yöntemi ile yaklaşık 15 dakikalık periyodlar şeklinde verildi. Veriler araştırmacı tarafından, kişisel bilgi formu, LATCH Emzirme Tanılama Ölçeği, Bristol Emzirme Değerlendirme Ölçeği kullanılarak toplandı. Elde edilen veriler SPSS 20,0 programı kullanılarak değerlendirildi. p<0,05 anlamlı kabul edildi. Çalışma için gerekli tüm izinler alındı.
Bulgular: Çalışmaya katılan annelerin ortalama yaşının 24,5±4,8 olduğu, en yüksek eğitim seviyesine sahip olan annelerin emzirme eğitimi alan ve sezaryen doğum yapan anneler olduğu görüldü. LATCH puanı ve Bristol Skoru eğitim alan ve almayan gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdi (p<0,05). Yapılandırılmış uygulamalı emzirme eğitimi alan ve normal doğum yapan annelerin LATCH puan ortalaması (8,07±0,8) ve Bristol skoru (6,97±0,8) tüm diğer gruplardan istatiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek bulundu.
Sonuç: Primipar annelere doğum öncesi ve sonrası verilen uygulamalı emzirme eğitimi annelerin emzirmeye yönelik davranışlarını olumlu etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler

primipar gebe, Emzirme, Emzirme Eğitimi, LATCH

Kaynakça

• Akbayram (2015). Gebelik döneminde verilen anne sütü ve emzirme eğitiminin anne sütü ile beslenme ve emzirmeye ilişkin davranışlara etkisi. T.C. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi.
• Akkoyun, S., Arslan, F. T. (2016). Breastfeeding self-efficacy of mothers who breastfed for first six months. The Journal of Pediatric Research, 3(4), 191.
• Altıparmak, S., ve Coşkun, A M. (2016). Doğum öncesi verilen eğitimin gebenin bilgi düzeyi ile memnuniyet durumuna etkisi. Journal of Human Sciences, 13(2), 2610-2624.
• Aydin, A., Pasinlioglu, T. (2018). Reliability and validity of a Turkish version of the prenatal breastfeeding self-efficacy scale. Midwifery, 64, 11-16.
• Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) (2018). https://www.unicef.org/stories/breastfeeding-first-hour-birth-what-works-and-what-hurts (Erişim: 6.11. 2013).
• Bolat, F., Sinan, U., Bolat, G., Bülbül, A., Arslan, S., Çelik, M., ... & Nuhoğlu, A. (2011). İlk altı ayda anne sütü ile beslenmeye etki eden faktörler. Çocuk Dergisi, 11(1), 5-13.
• Brockway, M., Benzies, K., Hayden, K.A., 2017. Interventions to improve breastfeeding self-efficacy and resultant breastfeeding rates: a systematic review and meta–analysis. Journal of Human Lactation, 33 (3), 486–499.
• Centers for Disease Control and Prevention: Breastfeeding Report Card, United States; 2022. https://www.cdc.gov/breastfeeding/data/reportcard.htm (Erişim: 10.11.2023).
• Cetişli, N. E., Işık, S., Kahveci, M., & Hacılar, A. (2020). Primipar annelerde doğum şekline göre postpartum fiziksel semptom şiddeti ve emzirme davranışları. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(2). Chipojola R, Chiu HY, Huda MH, Lin YM, Kuo SY. (2020). Effectiveness of theory-based educational interventions on breastfeeding self-efficacy and exclusive breastfeeding: A systematic review and meta-analysis. International Journal of Nursing Studies, 109:1-8.
• Cömert A. (2011). Doğum sonu dönemde emzirme öz yeterliliği ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Çalık, K. Y., Çetin, F. C., & Erkaya, R. (2017). Annelerin emzirme konusunda uygulamaları ve etkileyen faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 80-91.
• Çelebioğlu, A., Tezel, A., & Özkan, H. (2010). Bebek dostu olan ve olmayan hastanelerde emzirme durumunun karşılaştırılması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(3), 44-51.
• Dolgun G, İnal S, Erdim L, Korkut S. Reliability and validity of the Bristol Breastfeeding Assessment Tool in the Turkish population. Midwifery, 2018 Feb; 57:47-53. doi: 10.1016/j.midw.2017.10.007.
• Duman Z, Nadirgil G K, Şahin FK, Coşar E, Arıöz DT, Aral İ. (2007). Sağlık çalışanlarının normal doğum ve sezaryen ile ilgili düşünceleri. Perinatoloji Dergisi, 15(1):7-11.
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO). (2022). https://www.who.int/health-topics/breastfeeding#tab=tab_1 (Erişim: 6. 11.2023).
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO). (2023). https://www.who.int/news/item/01-08-2023-joint-statement-by-unicef-executive-director-catherine-russell-and-who-director-general-dr-tedros-adhanom-ghebreyesus-on-the-occasion-of-world-breastfeeding-week (Erişim: 6. 11.2023).
• Ergezen, Y., Efe, E., Çalışkan, F., & Dikmen, Ş. (2021). Doğum sonu dönemde annelerin emzirme öz-yeterlilik algıları ile emzirme başarıları arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14(3), 217-223.
• Galipeau, R., Baillot, A., Trottier, A., & Lemire, L. (2018). Effectiveness of interventions on breastfeeding self‐efficacy and perceived insufficient milk supply: A systematic review and meta‐analysis. Maternal & Child Nutrition, 14(3), e12607.
• Glaser, D. B., Roberts, K. J., Grosskopf, N. A., & Basch, C. H. (2016). An evaluation of the effectiveness of school-based breastfeeding education. Journal of Human Lactation, 32(1), 46-52.
• Gökçe, N. E., Beydağ, K. D. (2021). 0-12 Aylık bebeği olan annelerin emzirme öz-yeterliliği ve anne sütünü arttırmaya yönelik tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanma eğilimleri. Sağlık ve Toplum, 31(2), 83-93.
• Gönenli, S., Ayar Kocatürk, A., Yeşilçiçek Çalık, K. (2019). Normal doğum yapan primipar annelerin erken doğum sonu dönemde emzirme başarısı ve etkileyen faktörler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 28(3), 191-200. https://doi.org/10.17942/sted.448325.
• Ingram, J., Johnson, D., Copeland, M., Churchill, C., Taylor, H., 2015. The development of a new breast feeding assessment tool and the relationship with breast feeding selfefficacy. Midwifery, 31, 132–137.
• Kara, B., Ünalan, P., Cifçili, S., Cebeci, D. S., & Sarper, N. (2008). Is there a role for the family and close community to help reduce the risk of postpartum depression in new mothers? A cross-sectional study of Turkish women. Maternal and Child Health Journal, 12, 155-161.
• Khorshidifard, M., Amini, M., Dehghani, M. R., Zaree, N., Pishva, N., & Zarifsanaiey, N. (2017). Assessment of breastfeeding education by face to face and small-group education methods in mothers’ self-efficacy in kazeroun health centers in 2015. Women’s Health Bulletin, 4(3), 1-6. doi: 10.5812/whb.41919.
• Kılcı, H., & Çoban, A. (2016). The correlation between breastfeeding success in the early postpartum period and the perception of self-efficacy in breastfeeding and breast problems in the late postpartum. Breastfeeding Medicine, 11(4), 188-195.
• Kublay G. (2020). Sağlık bilimlerinde epidemiyoloji. Ankara: Göktuğ Ofset Matbaacılık.
• Lumbiganon P, Martis R, Laopaiboon M, Festin MR, Ho JJ, Hakimi M. (2016). Antenatal breastfeeding education for increasing breastfeeding duration. Cochrane Database of Systematic Reviews, 12. Art. No.: CD006425. DOI: 10.1002/14651858.CD006425.
• Morais, M. B. D., Toporovski, M. S., Tofoli, M. H. C., Barros, K. V. D., Ferreira, C. H. T., & Silva, L. R. (2022). Breastfeeding in infants seen in private pediatric practices and its relation with type of delivery and history of prematurity. Jornal de Pediatria, 98, 241-247.doi: 10.1016/j.jped.2021.06.009.
• Onbaşı, Ş; Rıdvan, D; Çiftdemir, NA ; Vatansever, Ü; Acunaş, B; Süt, N. Doğum öncesi anne adaylarına verilen emzirme ve anne sütü eğitiminin emzirme davranışları üzerine etkisi. Türk Pediatri Arşivi, 2011; 46: 75-80.
• Özer, A., Taş, F., & Ekerbiçer, H. Ç. (2010). 0-6 Aylık Bebeği Olan Annelerin Anne Sütü ve Emzirme Konusundaki Bilgi ve Davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(4):315-320.
• Pilus, F. M., Ahmad, N., Zulkefli, N. A. M., & Shukri, N. H. M. (2022). Effect of Face-to-Face and WhatsApp Communication of a Theory-Based Health Education Intervention on Breastfeeding Self-Efficacy (SeBF Intervention): Cluster Randomized Controlled Field Trial. JMIR mHealth and uHealth, 10(9), e31996.
• Rojjanasrirat W, Nelson EL, Wambach KA. (2012). A pilot study of home-based videoconferencing for breastfeeding support. Journalo of Human Lactation, 28(4):464-467.
• Singletary, N., Chetwynd, E., Goodell, L. S., & Fogleman, A. (2016). Stakeholder views of breastfeeding education in schools: A systematic mixed studies review of the literature. International Breastfeeding Journal, 12, 1-13.
• Smith NRMC. (2017). Chinese Patients: Providing Culturally Competent Breastfeeding Education. Pravikoff D RPF, ed. CINAHL Nursing Guide. https://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=nup&AN=T903144&lang=tr&site=eds-live (Erişim: 6.12.2022).
• Suar, G. (2018). Normal doğum deneyiminin emzirme üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi Kocaeli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Turan, A., Bilgiç, F. Ş., & Bozkurt, G. (2023). Factors Affecting Perception of Insufficient Milk in Primiparous Mothers: A Cross-Sectional Study. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 285-289.
• Türkiye Nufus ve Sağlık Araştırmaları (TNSA) (2018). http://www.sck.gov.tr/wp-content/uploads/2020/08/TNSA2018_ana_Rapor.pdf
• Uçan, (2016). Ebeveynlere verilen emzirme eğitiminin emzirme sürecine, kültürel davranışlara ve ebeveyn-bebek bağlanmasına etkisi. T.C. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Wu, D. S., Hu, J., McCoy, T. P., & Efird, J. T. (2014). The effects of a breastfeeding self‐efficacy intervention on short‐term breastfeeding outcomes among primiparous mothers in Wuhan, China. Journal of Advanced Nursing, 70(8), 1867-1879.
• Yanıkkerem, E., Ay, S., & Göker, A. (2014). Primipar ve multipar gebelerin emzirme tutumu ve yaşadıkları endişeler. Van Tıp Dergisi, 21(1), 6-16.
• Yenal, K., ve Okumuş, H. (2003). LATCH emzirme tanılama aracının güvenirliğini inceleyen bir çalışma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 1, 38-44.
• Yılmaz, C., ve Taşpınar, A. (2017). Doğum sonrası erken dönemde ebeveynlere verilen emzirme eğitiminin bebeklerin ilk altı ay anne sütü alma durumuna etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 25-34.
• Yurtsal, Z. B., & Kocoğlu, G. (2015). The effects of antenatal parental breastfeeding education and counseling on the duration of breastfeeding, and maternal and paternal attachment. Nutrition and Metabolism, 2(4), 222-30.