Kürtajın Yasal ve Etik Boyutu

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 3, 235 - 241, 30.11.2024

Ebru Aydın , Nülüfer Erbil , Hilal Gül Boyraz Yanık , Hatice Nur Nefes Pala

Öz

Kürtaj, dünya genelinde ilk uygulanmaya başladığından itibaren toplumsal, kültürel, etik, psikolojik, hukuki, tıbbi ve dini alanlarda güncel bir problem olarak tartışılan konudur. Kürtajı engellemek için, bazı ülkelerde tamamen yasaklanmakta ya da ciddi kısıtlamalar getirilmektedir. Kürtajın yasak olduğu ülkelerde güvenli olmayan kürtaj operasyonlarına rastlanmakta ve güvenli kürtaja erişememe dolayısıyla kadın ölümleri karşımıza çıkmaktadır. Kürtaj, anne, baba ve fetüs açısından ele alınması gereken, tıbbi yönleri ile hekimin de sürece dahil olduğu önemli etik sorunlardan biridir. Kürtajda etik tartışmaların temel sorularından biri fetüsün ne zaman canlı olarak kabul edileceğidir. Bu tartışmalar daha çok kadının bedeni üzerindeki karar verme hakkı ile henüz kişilik kazanmamış fetüsün geleceğe dair yaşama hakkının çatışmasından kaynaklanmaktadır. Gebeliğin sonlandırılmasına ilişkin tek bir doğrudan bahsetmek mümkün değildir. Bu nedenle her olay kendi içinde değerlendirilmelidir. Kürtaj oranlarını azaltmak için kısıtlayıcı kanunlar yerine öncelikle istenmeyen gebeliklerin önüne geçilmelidir. Bunun için de aile planlaması yöntemleri ile ilgili eğitimlerin verilmesi ve bu yöntemlerin kullanımının yaygın hale getirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

etik , fetüs , istemli düşük , kadın , kürtaj

Legal and Ethical Dimension of Abortion

Öz

Abortion is a topic that has been discussed as a current problem in social, cultural, ethical, psychological, legal, medical and religious fields since it was first implemented around the world. In order to prevent abortion, some countries prohibit it completely or impose severe restrictions. In countries where abortion is prohibited, unsafe abortion operations are encountered and women's deaths occur due to the inability to access safe abortion. Abortion is one of the important ethical issues that should be addressed in terms of mother, father and fetus, in which the physician is also involved in the process with its medical aspects. One of the main questions of ethical debates in abortion is when the fetus will be considered alive. These debates mostly arise from the conflict between the right of the woman to decide on her body and the right to live for the future of the fetus, which has not yet acquired a personality. It is not possible to talk directly about the termination of pregnancy. Therefore, each event should be evaluated on its own. In order to reduce abortion rates, unwanted pregnancies should be prevented first, instead of restrictive laws. For this, it is necessary to provide training on family planning methods and to make the use of these methods widespread.

Anahtar Kelimeler

abortion , ethics , fetus , voluntary abortion , woman

Kaynakça

• Basanta, S. F., Bouzas-Gonzalez, I., Coronado, C., & Movilla-Fernandez, M. J. (2022). Moral experiences in caring for voluntary pregnancy losses: A meta-ethnography. Nursing Ethics, 29(5), 1134-1151. doi: 10.1177/09697330221085769
• Bearak, J., Popinchalk, A., Ganatra, B., Moller, A. B., Tunçalp, Ö., Beavin, C., … Alkema, L. (2020). Unintended pregnancy and abortion by income, region, and the legal status of abortion: Estimates from a comprehensive model for 1990–2019. The Lancet Global Health, 8(9), 1-10. doi: 10.1016/S2214-109X(20)30315-6
• Beca, I. J. P., & Astete, A. C. (2015). Objeción de conciencia en la práctica médica (Conscientious objection in medical practice). Revista Medica de Chile, 143, 493-498. doi: 10.4067/S0034-98872015000400011
• Coşkun, A. M. (2016). Kadın sağlığı ve hastalıkları hemşireliği el kitabı (2.bs). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Çobanoğlu, N., ve Tunçay, G. Y. (2022). Tıp fakültesi öğrencilerinin kürtaj ile ilgili görüşleri (Gazi Üniversitesi Özelinde). Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(3), 969-983. doi: 10.37989/gumussagbil.1001080
• Elmas, A. B. Etik bir problem olarak kürtaj. 6. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Kongresi, Muğla, Full Papers Congress E-Book; 2022, 766-772.
• Eryiğit Bader, A. (2019). Yahudilik Hristiyanlık ve İslam’da kürtaj. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(1), 116-141.
• Ganatra, B., Gerdts, C., Rossier, C., Johnson, Jr B. R., Tunçalp, Ö., Assifi, A., … Alkema, L. (2017). Global, regional, and subregional classification of abortions by safety, 2010–14: Estimates from a Bayesian hierarchical model. The Lancet, 390(10110), 2372-2381. doi: 10.1016/S0140-6736(17)31794-4
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (HÜNEE). (2019). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Erişim adresi (17.02.2023): https://fs.hacettepe.edu.tr/hips/dosyalar/Ara%C5% 9Ft%C4%B1rmalar%20%20raporlar/2018%20TNSA/TNSA2018_ana_Rapor_compressed.pdf
• Kaplan, E. (2022). Küretaj etkili doğum kontrolü ve etik. E. Akbaş (Ed.), Sağlık & Bilim 2022: Hemşirelik-III içinde (s. 125-130). İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Keskin, İ. (2015). Kürtaj tartışmaları ve feminizm. Fe Dergi, 7(1), 85-95. doi: 10.1501/Fe0001_0000000133
• Koç, E., Bal, S., Yeşiltepe Oskay, Ü., ve Topatan, S. (2022). Jinekoloji polikliniğine başvuran kadınların küretaj konusunda düşüncelerinin belirlenmesi. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 15-21. doi: 10.54614/JMHS.2022.997695
• Kurt, E., ve Tunca, Y. (2016). Temel etik ilkeler çerçevesinde gebeliğin sonlandırılmasındaki etik ikilemlere bir bakış. Haseki Tıp Bülteni, 54(2), 57-61. doi: 10.4274/haseki.2850
• Lavelanet, A. F., Schlitt, S., Johnson, B. R., & Ganatra, B. (2018). Global abortion policies database: A descriptive analysis of the legal categories of lawful abortion. BMC International Health and Human Rights, 18(44), 1-10. doi: 10.1186/s12914-018-0183-1
• Nüfus Planlaması Hakkında Kanun. (1983). T.C. Resmi Gazete, 18059, 27 Mayıs 1983.
• Ramsayer, B., & Fleming, V. (2020). Conscience and conscientious objection: The midwife’s role in abortion services. Nursing Ethics, 27(8), 1645-1654. doi: 10.1177/0969733020928416
• Sabancılar Eren, S. (2021). Toplumsal cinsiyet, kadın bedeni ve kürtaj hakkı üzerine bir değerlendirme. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(2), 89-101. doi: 10.51621/atakad.950066
• Say, L., Chou, D., Gemmill, A., Tunçalp, Ö., Moller, A. B., Daniels, J., … Alkema, L. (2014). Global causes of maternal death: A WHO systematic analysis. The Lancet Global Health, 2(6), e323-e333. doi: 10.1016/S2214-109X(14)70227-X
• Singh, S., Remez, L., Sedgh, G., Kwok, L., & Onda, T. (2018). Abortion worldwide 2017: Uneven progress and unequal access. Retrieved from (31.07.2024): https://www.guttmacher.org/report/abortion-worldwide-2017
• Taş, G. (2016). Feminizm üzerine genel bir değerlendirme: Kavramsal analizi, tarihsel süreçleri ve dönüşümleri. Akademik Hassasiyetler, 3(5), 163-175.
• Toro-Flores, R., Bravo-Agüi, P., Catalan-Gomez, M. V., Gonzalez-Hernando, M., Guijarro-Cenisergue, M. J., Moreno-Vazquez, M., … Velasco-Sanz, T. R. (2017). Opinions of nurses regarding conscientious objection. Nursing Ethics, 26(4), 1027-1038. doi: 10.1177/0969733017731915
• Türk Ceza Kanunu. (2004). T.C. Resmi Gazete, 25611, 26 Eylül 2004.
• Türk Medeni Kanunu. (2001). T.C. Resmi Gazete, 24607, 8 Aralık 2001.
• Uyumaz, A., ve Avcı, Y. (2016). Türk Hukuku'nda gebeliğin sonlandırılması. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1), 579-638. doi: 10.21492/inuhfd.239944
• World Health Organization (WHO). Abortion. retrieved from (31.07.2024): https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/abortion
• World Health Organization (WHO). Abortion care guideline. Retrieved from (31.07.2024): https://srhr.org/abortioncare/
• World Health Organization (WHO). Clinical practice handbook for quality abortion care. Retrieved from (31.07.2024): https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/369488/9789240075207-eng.pdf?sequence=1
• World Health Organization (WHO). Global abortion policies database. retrieved from (17.02.2023): https://abortion-policies.srhr.org/
• Yang, C. F., Che, H. L., Hsieh, H. W., & Wu, S. M. (2016). Concealing emotions: Nurses' experiences with induced abortion care. Journal of Clinical Nursing, 25(9-10), 1444-1454. doi: 10.1111/jocn.13157
• Yıldırım, M., ve Ünal Reşitoğlu, H. (2020). Özneden nesneye itilme: Kadın deneyimi olarak kürtaj. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 3(1), 102-128. doi: 10.33708/ktc.735313
• Yılmazbilek, M. (2022). Gönüllü çocuksuzluk ve kürtaj tartışmalarına feminist bakış. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 6(1), 201-213. doi: 10.29228/mukatcad.18