Türkiye'de Dinî Rekabet ve Spritüel Özün Seküler Form Üzerinden Mücadelesi: Shaja Yoga Örneği

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 1, 105 - 158, 14.04.2014

Bayram Sevinç

Öz

Dünyada son dönemlerde yaşanan yapısal dönüşümlerden sonra dinî ve spritüel
akım ve gruplar sayı ve tür olarak artmış, aralarındaki ilişki formu eskiye oranla önemli
derecede farklılaşmıştır. Bu bağlamda dinî hareket ve gruplar arasındaki ilişkiyi şekillendiren
makro faktörler olarak küreselleşme, postmodernite ve yeni dini hareketler öne çıkmıştır.
Bu üç faktör, dünyanın durum, anlam evreni ve faillik açısından önemli derecede
farklılaştığını ifade etmektedir. Yaşanan dönüşüm, Türkiye’deki dinî alanı da etkilemiş, üç
makro faktörün yanı sıra iç dinamiklerin de etkisiyle yapısal farklılaşmalar yaşanmıştır.
Bu değişimlerin de etkisiyle dinî ve spritüel gruplar arasında rekabetin öne çıktığı ve bir
iktidar mücadelesinin söz konusu olduğu gözlenmektedir. Mücadelede bulunan gruplar
bazen doğrudan bazen de dolaylı olarak rekabet halindedirler. Dinin rekabete açılması,
aynı zamanda bireyin tercih özgürlüğü ve dinî grupların bu özgürlük karşısında çaba göstermesi
zorunluluğu anlamına da gelir. Böylece dinî ve spritüel akım ve gruplar taraftar
kazanmak için hem bireyi ikna etme hem de alternatiflerle rekabet etme bağlamında hareket
etmektedirler. Bu hareket, modern dönemin mantığına uygun bir şekilde rasyonel
ve bürokratik örgütlenme üzerinden yapılmaktadır. Dahası bazı gruplar spritüel özü sekü-
ler formda sunarak modern örgütlenmeyi farklı bir seçenek üzerinden inşa etmektedirler.
Bunlardan öne çıkan ve üniversiteler başta olmak üzere birçok kurumda etkinlik gösteren
Sahaja Yoga Hareketi dikkat çekmektedir. Bu makalede, Sahaja Yoga 1998-2008 yılları arasında
Türkiye’deki mücadelesi bağlamında tartışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Sahaja Yoga, Din ve Rekabet, Türkiye’de Dinî Gruplar

Kaynakça

• AKMAN, İknur K. “Tasavvufla psikoterapi yapıyor”, http://arsiv.sabah. com.tr /2005/09/10/cpsabah/rop101-20050821-102.html, (13 Mayıs 2009).
• AKMAN, Nuriye. “Mustafa Merter: Freud sahte bir peygamberdi”, 01/08/2004, http://www.nuriyeakman.net/node/1471, (13 Mayıs 2009).
• AKÖZ, Emre. “Yogalandım”, http://arsiv.sabah.com.tr/2004/03/20/ yaz13-40-109.html, (13 Mayıs 2009).
• AKTAY, Yasin. “Postmodern Dünyada Din: Bir Anlatı mı, Tanrının İntikamı mı?”, Yasin Aktay ve M. Emin Köktaş (drl.), Y. Aktay, M.E. Köktaş, A. Topçuoğlu ve M. Ayyıldızoğlu (çev.). Din Sosyolojisi içinde. 2. Baskı. Ankara: Vadi Yayınları, 1998, ss.297-313.
• ALICI, Mustafa. “Müzakere”, Ömer Faruk Harman (Ed.). Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri içinde. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2005, ss.323-324.