Ma’rife’nin Fıkhu’l-Hadîs Bölümünün Tercüme ve Tahlîli

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 2, 79 - 114, 10.12.2014

Selim Demirci

Öz

Günümüzde, hadîs usûlünün hadîslerin anlaşılması konusundaki imkânları tartışılmaya

devam etmektedir. Bu çerçevede hadîs usûlcülerine, sadece rivâyet usûlüyle ilgilendikleri

fakat hadîslerin yorumu ve anlaşılması konusunda yeterli bir usûl geliştiremedikleri, nitekim

usûl eserlerinde de bu durumun görülebileceği şeklinde eleştiriler yöneltilmektedir.

Halbuki elde mevcut ilk hadîs usûlü eserlerinden sayılan Hâkim en-Nîsâbûrî’nin Ma’rifetü

ulûmi’l-hadîs’i incelendiğinde hadislerin anlaşılması meselesiyle doğrudan alakalı olarak

fıkhu’l-hadîs konusu dikkat çekmektedir. Hâkim mezkûr eserin yirminci bölümü olarak

müstakil bir başlık altında yirmi üç fakih muhaddisin bu sahada ehil olduğunu örnekler

üzerinden ortaya koymaya çalışmaktadır. Erken dönem usûl eserleri içinde ilk defa

Ma’rife’de bulunması sebebiyle, söz konusu bölümün tercüme edilerek içerdiği örneklerin

değerlendirilmesinin, usûlcü muhaddislerin konuya bakışını ortaya koymada katkı sağlayacağı

düşüncesiyle bu makaleyi kaleme almayı uygun gördük.

Anahtar Kelimeler

Fıkhu’l-hadîs, Hâkim, Ma’rife, Hadislerin anlaşılması ve yorumlanması

Kaynakça

• Kastallânî, Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed, İrşâdü’s-sârî, (byy., 1305).
• Koçyiğit, Talat, Hadîs Tarihi, (Ankara: TDV, 1997).
• Özafşar, Mehmet, Hadîsi Yeniden Düşünmek Fıkhî Hadîsler Bağlamında Bir İnceleme, (Ankara: Ankara Okulu, 2000).
• Özpınar, Ömer, Hz. Peygamber’i ve Hadîslerini Anlamak (FIKHU’L-HADÎS İLMİ), (İstanbul: Ensar Neşriyat, 2012).
• Ramehürmüzî, el-Muddisu’l-fâsıl, thk. Muhammed Accâc el-Hatîb, (Beyrut: Daru’l-fiker, 1391/1971).
• Suyutî, ed-Durru’l-Mensûr, (Beyrut: Daru’l-fiker, 1403/1983). Şener, Abdülkadir, DİA, “Âbık”, I, 307.