İlhanlılar Dönemi Hadis Yorumculuğu: Şerefüddîn et-Tîbî Örneği

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 2, 37 - 73, 20.12.2015

Selim Demirci

Öz

Hadis yorumlama faaliyeti olarak şerhlerin; esas aldıkları kaynaklar, müellifinin yaşadığı

siyasî, sosyal, kültürel şartlar ve kendisinden sonrakilere etkisi başta olmak üzere muhtelif

yönleriyle değerlendirilmeleri gerekir. Bu açıdan bakıldığında Şerefüddin et-Tîbî’nin

yaşadığı hicrî sekizinci asır İslâm tarihinin en çalkantılı dönemlerinden birini teşkil etmektedir.

İslam dünyası bir taraftan Haçlı saldırılarının açtığı yaraları sarmaya çalışırken,

bir taraftan da Moğol istilasının yol açtığı yıkımları telafi etmeye çalışmaktadır. Diğer taraftan

da siyasî-sosyal problemler, iç çekişmeler ve mezhep çatışmaları ile uğraşmaktadır.

Tîbî, Sünnî İslam dünyasının önemli ilmî ve kültürel merkezlerinden biri olan Tebriz’de,

İlhanlılar’ın bölgeyi siyasî otorite yoluyla şiîleştirmeye çalıştığı bir dönemde yaşamış

önemli İslam âlimlerinden biridir. Bu sebeple Tîbî’nin sünnete yaptığı hizmetlerin somut

semeresi olan Mişkât şerhi el-Kâşif’te yaptığı yorumların yaşadığı dönem ve genel olarak

hadis yorumculuğu açısından önemli olduğu düşüncesiyle bu makale hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tîbî, el-Kâşif, İlhanlılar, Hadis, Yorum

Kaynakça

• Ali el-Kârî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed, Mirkâtü’l-mefâtîh şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh, Beyrut 2010.
• Apaydın, H.Yunus, “Te’vîl”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 2012, XLI, 28-31.
• Bertold Spuler, “İlhanlılar”, Milli Eğtim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1988, V/II, 969-70.
• ---------, İran Moğolları: Siyaset İdare ve Kültür İlhanlılar Devri 1220- 1350, (trc.: Cemal Köprülü), Ankara 1987.