Hanefî Fıkhında Maklûb Hadis Kullanımına Dair Bir Örnek: İskât Hadisi

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 2, 75 - 88, 23.12.2016

Üzeyir Durmuş

Öz

Namaz ıskâtı konusu ülkemizde tartışılan ve teorik zemini dışında pratik yönü de olan

ilmî konulardan biridir. Hanefî mezhebinde İmâm Muhammed'e nispet edilen ve temenniden

ibaret bir görüş olan ıskâtın zamanla halka bir vecibe gibi algılatılması toplum üzerinde

maddî ve manevî bir baskı unsuru halini almış ve zamanla devir uygulamasının ortaya

çıkmasına zemin hazırlamıştır. Bu makalede, ıskâta delil olarak getirilen merfû' hadisin

gerçekte mevkûf ve maklûb olduğu gösterilecek ve ıskât hükmünün Hanefî mezhebinde

ele alınış biçimi ortaya konulacaktır. Böylelikle bazı fakihlerce maklûb hale getirilen bir

hadisin sonra gelen fakihlerce tahkîk edilmeden nakledilmesinin aslî delilden yoksun bir

meseleyi nasıl aslî delili olan ve çok önemli bir hüküm haline getirdiği gösterilecek, hükme

delil olarak irad edilen hadislerin tahkîkinin önemi vurgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Iskât, devir, maklûb hadis, Hanefî mezhebi, İmam Muhammed

Kaynakça

• Aliyyü’l-Kârî, Şerhu Şerhi Nuhbeti'l-Fiker, (tah. Muhammed Nizâr Temîm-Heysem Nizâr Temîm), (Beyrut: Dârü’l-Erkam, tsz.).
• Aynî, Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed, el-Binâye Şerhu’l-Hidâye, (Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000).
• Aynî, Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed, Minhatü’s-Sulûk fî Şerhi Tuhfetü’l- Mulûk, tah. Ahmed Abdürrezzâk el-Kübeysî, (Katar: Vizâretü’l-Evkâf ve’ş-şuûni’l-İslâmiyye, 2007).
• Bardakoğlu, Ali, “Iskât”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), XIX, 143.