Arzu ve Öyküler Giremez: J. M. Coetzee’nin Düşman Romanında Hayvanla Buluşma

Yıl 2022, Sayı: 30, 533 - 550, 27.12.2022

Nilsen Gökçen Uluk

https://doi.org/10.56597/kausbed.1122926

Öz

J. M. Coetzee’nin 1986 yılında yayımladığı ve Defoe’nun Robinson Crusoe adlı romanının yeniden yazımı olan Foe (Düşman) adlı romanı sömürgecilik, beyaz olmayan halkların üzerinde kurulan egemenlik ile hayvanlar üzerinde kurulan egemenliği birlikte harmanlar. Romanda bu konuları bir araya getiren figür; bir yandan sömürgeleştirilen insanı, bir yandan da hayvanı temsil eden dilsiz ve bu nedenle öykü-süz Friday (Cuma) karakteridir. Sadece insana özgü bir iletişim aracı olarak görülen dil, insanın hayvan üzerinde kurduğu egemenliği ve bunun sonucunda gelişen şiddet biçimlerini meşrulaştırmak üzere kullanılmaktadır. Ancak dil bir taraftan da dışarıya çıkış olanağı bırakmayan kapalı bir sistem, bir hapishane olarak görülmeye başlanmıştır. Bu nedenle onun dışında olmak, insanın hayvandan ayrılırken geride bıraktığı özgürlük anlamına da gelir. Defoe’nun Crusoe’su hem Cuma hem de insan-dışı doğa üzerindeki egemenliğini, dile ve öyküye egemen olmakla kurarken Coetzee’nin Cruso’su, insan-dışı hayvanlar üzerindeki egemenliğini, dilden ve öykülemekten vazgeçerek geride bırakır. Cruso, öykülerin egemenlik için yarışmadığı, sınırların olmadığı bir yerin hayalini kurar. Bu nedenle Düşman romanındaki Cruso ve Cuma arasındaki ilişki, insan ve hayvanın cennetten kovuluş öncesindeki birlikteliğine ve özgürlüğe geri dönüşe işaret eder.

Anahtar Kelimeler

J. M. Coetzee, Düşman, Hayvan Çalışmaları, Dil, Robinson Crusoe

Kaynakça

• Referans1 Coetzee, J. M. (1986). Foe London: Penguin.
• Referans2 Coetzee, J. M. (1992). Doubling the point. David Attwell (Ed). London: Harvard UP. Referans3 Coetzee, J. M. (1999). Disgrace. New York: Penguin.
• Referans4 Collier, Gordon. (Ed.) (2012). African cultures and literatures: A miscellany. Amsterdam and New York: Rodopi.
• Referans5 Daragmeh, Abdel Karim & Ekremah Shehab. (2012) Signs tell their own stories: Rethinking the status of writing and speech in J. M. Coetzee’s Foe. In Gordon Collier (Ed.), African cultures and literatures: A miscellany (pp. 183-196). Amsterdam and New York: Rodopi.
• Referans6 Derrida, Jacques. (2008). The animal that therefore I am. Marie Louise Mallet (Ed), David Wills (Trans.), New York: Fordham UP.
• Referans7 Dragunoiu, Dana, “Existential doubt and political responsibility in J. M. Coetzee’s Foe” Critique: Studies in contemporary fiction, 43(3), 309-326.
• Referans8 Greenfield, Matthew. (1995). Coetzee’s Foe and Wittgenstein’s ‘Philosophical Investigations’: Confession, authority and private languages.” The journal of narrative technique, 25(3), 223-237. Referans9 Marais, Michael. (1989). Interpretive authoritarianism: Reading/Colonizing Coetzee’s Foe” English in Africa, 16 (1), 6-16.
• Referans10 Rankin, Walter P. (1999). Autobiographical fiction vs. fictional autobiography Christa Wolf’s Kindheitsmuster and J. M. Coetzee’s Foe.” Comparative literature studies, 3(4), 306-319.
• Referans11 Spivak, Gayatri Chakravorty. (1990). Theory in the margin: Coetzee’s Foe reading Defoe’s Crusoe/Roxana. English in Africa, 17(2), 1-23.
• Referans12 Turk, Tisha. (2011). Intertextuality and the collaborative construction of narrative: J. M. Coetzee’s Foe.” Narrative, 19(3), 295-310.
• Referans13 Weil, Kari. (2012) Thinking animals. New York: Columbia UP.